Çinicilik nedir

Motif çizme ve tasarım yapma yeteneği olan kişilerin seçebileceği bir meslektir. Dikkatli, sabırlı ve tarihî eserlere ilgili olmak, mesleğin gerektirdiği diğer özelliklerdir. Çini, toprağın pişirilmeden önce şekil verilip kap kacak, tabak, vazo, sürahi gibi eşyalar üretilmesine dayalı geleneksel bir el sanatıdır. Çini sanatı, mimariye bağlı olarak da gelişme göstermiştir. Günümüzde bazı üniversitelerin güzel sanatlar fakültelerinde ‘‘seramik, cam ve çinicilik’’ bölümleri bulunmaktadır. Bu bölümden mezun olanlar, çini ve seramik ürünler üreten atölye ve fabrikalarda çalışabilirler. Mezunların kendi atölyelerini kurup çalışma imkânları da bulunmaktadır.

Çini sanatı, geleneksel Türk el sanatıdır. Toprağın pişirildikten sonra şekil verilerek, eşyalar üretilmesi ile oluşmaktadır. Çini sanatı, motifler, şekiller ve renklendirmelerden oluşan eserlerdir. İç ve dış mimari de eserleri renklendirmek ve motiflerle süslemek amacıyla kullanılmaktadır.

Çini sanatı tarihi uzun yıllara dayanmaktadır. Bu el sanatı, Karahanlılar dönemine ait yapılarda süsleme sanatı olarak görülmüştür. Türk çini sanatının bin yılı aşkın bir tarihi olduğu anlaşılmaktadır. Çini sanatı, Büyük Selçuklular ve Anadolu Selçukluları tarafından devam ettirilmiştir. Selçuklu döneminde birçok cami, menderese, saray, türbe ve kervansaray gibi yapılar çini sanatı ile süslenmiştir.

Çini Sanatının İlk Örnekleri

• İznik - Yeşil Cami
• Bursa - Yeşil Cami
• Bursa - Muradiye Camisi
• Edirne - Muradiye Camisi
• Edirne - Şah Melek Paşa Camisi
• Çinili Köşk
• İstanbul - Yavuz Sultan Selim Camii ve Türbesi
• Haseki Medresesi
• İstanbul - Mahmut Paşa Türbesi

Çini Sanatının Aşamaları

• Tebeşir, kum, kaolen gibi doğal malzemeler karıştırılıp hamur haline getirilir.
• Hamur şekillendirilerek kuruması için bir süre beklenir.
• Kuruluğa sahip olan hamura astarlama çalışılması yapılır.
• Astarlama işi, hamuru beyaz bir görünüm kazandırır.
• Parçalar çok yüksek derecede fırında bir gün boyunca pişirilir.
• Pişirilen parçaların pürüzlü yüzeyi, zımpara yardımıyla düzeltilir ve pürüzsüz bir zemin elde edilir.
• Yüzey kara kalem ile çizilen beyaz bir kağıt ile üzeri kaplanarak diğer işlemleri yapmak için zemin oluşturulur.
• Desen iğne ile delinir ve kömür tozu yardımıyla yapılacak çini yüzeyine aktarılır.
• Çini sanatına uygun kobalt siyah renkten oluşan boya yardımı ile desenleri kontürleri oluşturulur.
• Zevke veya hayal dünyasına uygun renkler ile iç zemin boyanmaya başlanır.
• Boyanan camsı obje bir sır ile kaplanarak pişirilme aşamasına getirilir.
• Parçaların ayrı ayrı pişirilmesi sağlanır ve tekrar ikinci bir pişirilme aşamasına tabii tutulur.
• Pişirilen parçalar yavaş yavaş soğutularak kırılması önlenir.