Boşanma, boşanmanın bireysel ve toplumsal etkileri

“Allah katında helallerin en sevimsizi boşanmadır.” (Ebu Davut, Talak, 3)

Evlilik, eşlerin birlikte bir ömür sürme temennisiyle kurulur. Fakat evlilikte bazı beklenmeyen ve eşlerin baş edemeyeceği durumlar da ortaya çıkabilir. Sevginin yerini nefretin alması ve güvensizlik ortamının oluşması bu nedenlerden bazılarıdır. Bu durumda eşler boşanma (talak) kararı alabilir. İslam dini, evlilikle ilgili kuralları belirlediği gibi boşanma (talak) konusunda da kuralları ayrıntılı bir şekilde belirlemiştir. Evlilik bağının önemli bir sebep bulunmadıkça keyfi ş - kilde sona erdirilmesi İslam dininde hoş görülmemiştir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) “Allah katında helallerin en sevimsizi boşanmadır.” (Ebu Davut, Talak, 3) buyurmuştur.

İslam, aileye verdiği önemden dolayı anlaşamayan eşlerin boşanmasına hemen izin vermez. Talak, eşlerin başvuracağı en son çaredir. Allah(c.c.), eşlerin anlaşamamaları durumunda boşanmadan önce birbiriyle iyi geçinmelerini ve barış yapmalarını tavsiye eder. “… Onlarla iyi geçinin. Eğer onlardan hoşlanmazsanız (bilin ki) Allah’ın hakkınızda çok hayırlı kılacağı bir şeyden de hoşlanmamış olabilirsiniz.” (Nisa suresi, 19. ayet)

Eşler aralarındaki sorunu çözemezse Allah(c.c.) bu konuda şöyle buyurmuştur: “Eğer karı kocanın aralarının açılmasından korkarsanız, erkeğin ailesinden bir hakem ve kadının ailesinden bir hakem gönderin. Bunlar barışmak isterlerse Allah aralarını bulur. Şüphesiz Allah her şeyi bilen, her şeyden haberdardır.” (Nisa suresi, 35. ayet) Bu aşamalardan sonra eşler hâlâ olumlu bir sonuç alamaz ve bir arada yaşamaları mümkün olmazsa İslam dininde eşlerin boşanmalarına izin verilir. Boşanma esnasında eşler birbirine haksızlık etmemeli, adaletli bir şekilde ayrılmalıdır. Aile bireyleri hakkında dedikodu yapmamalı ve aile içindeki sırlarını yaymamalıdır. Eşler çocukları birbirine karşı kin ve nefretle doldurmamalıdır. Çocukların da anne ve baba üzerinde hakları olduğu unutulmamalıdır.

Boşanma, evlilik sözleşmesinin sona ermesidir. Geleneksel toplumlarda boşanma daha az olurken günümüz dünyasında bu durumla daha fazla karşılaşmaktayız. Bu durumda toplum yapısındaki değişimler ve ekonomik şartlar önemli rol oynamaktadır. Boşanmanın kadın ve erkek üzerinde psikolojik, sosyal ve ekonomik yönden olumsuz etkileri olduğu gibi çocuklar, aileler hatta arkadaşlar üzerinde bile bu durumun etkileri vardır.

Evlilikle kurulan akrabalıklar, arkadaşlıklar ve dostluklar da boşanmadan olumsuz etkilenir. Boşanma eşler için ne kadar zor ve sıkıntılıysa çocuklar içinde sıkıntılıdır. Her zaman aile bireyleriyle aynı çatı altında yaşayan çocuklar ebeveynlerinin ayrı yaşamak istemelerini anlaşılmaz ve kabul edilemez görebilir. Boşanma durumunda çocuklar da psikolojik, ekonomik ve sosyal yönden pek çok olumsuz etkilere maruz kalır. Boşanma durumunda çocuklar ebeveynlerden ya biri ya da her ikisinden uzak kalmaktadır. Bu durumda çocuklar, aile büyüklerinin yanında büyümekte ya da Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu himayesinde yetiştirilmektedir. Boşanmayla birlikte sevgi, şefkat ve aile ortamında büyümesi gereken bir çocuk, hayatta yalnız kalmakta ve var olan pek çok zorluğu tek başına yaşamaktadır. Boşanmanın olumsuz etkileri, boşanmanın sebebine bağlı olarak değişebilir. Eğer boşanma, karşılıklı anlaşarak ve adaletli bir şekilde yapıldıysa eşler ve çocuklar daha az etkilenirken, şiddet, baskı ve sadakatsizlik gibi durumlar nedeniyle boşanma olursa aile fertleri daha fazla olumsuz etkilere maruz kalmaktadır.