Balta Limanı Ticaret Antlaşması, Osmanlı Devleti’ni siyasi ve ekonomik yönden nasıl etkilemiştir

Soru : Balta Limanı Ticaret Antlaşması
Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında imzalanan Balta Limanı Antlaşması’nın bazı önemli maddeleri şunlardır:
• Daha önceden kapitülasyonlarla güvence sağlanan bütün haklar ve imtiyazlar süresiz şekilde devam edecektir.
• İngiltere ve kolonilerinde üretilen bütün mallar, değerleri üzerinden %3 gümrük vergisi ödenmek şartıyla Osmanlı Devleti’ne girebilecek. Eğer üretilen mal içeride satılacak olursa ek olarak %2’lik ek bir vergi alınacaktır.
• Osmanlı Devleti’nde ürün ve mallardaki tekel sistemi kaldırılacak ve İngilizler istediği ham maddeyi satın alabileceklerdir.
• Herhangi bir malı Osmanlı Devleti’nde satın alan İngiliz tacir, bütün iç gümrüklerin bedeli olarak malın kıymeti üzerinden %9 vergi ödeyecek. Şayet bu mal satılacak olursa %3 oranında ek vergi ödeyecektir.
• İngiliz tacirler, Osmanlı Devleti’nde en imtiyazlı tüccarın yararlandığı şartlarla ticaret yapma serbestisine sahip olacaklardır.
• İngiliz tacirlere ait gemilerin Boğazlardan geçişlerinde izin belgelerinin süratle verilmesi sağlanacaktır.
Mübühat S. Kütükoğlu, Tanzimat Devri Osmanlı İngiliz Gümrük Târifeleri, (1580-1850) Tarih Enstitüsü Dergisi, s. 335-338
Balta Limanı Ticaret Antlaşması, Osmanlı Devleti’ni siyasi ve ekonomik yönden nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.

Ödev cevabı kısaca : Balta Limanı Ticaret Antlaşması, Osmanlı Devleti'ni siyasi ve ekonomik olarak önemli ölçüde etkilemiştir. Siyasi açıdan, antlaşma Osmanlı Devleti'nin egemenlik alanında İngiltere'ye geniş imtiyazlar tanımış ve Osmanlı Devleti'nin iç işleyişine müdahale edilmesine izin vermiştir. Ekonomik olarak ise, antlaşma Osmanlı ekonomisini olumsuz yönde etkilemiş ve İngiliz ticaretinin Osmanlı topraklarında kontrolünü artırmıştır. İngiltere'nin Osmanlı topraklarında serbest ticaret yapma hakkı, Osmanlı Devleti'nin yerli sanayiini olumsuz etkilemiş ve dış ticaret dengesini bozmuştur. Bu antlaşma, Osmanlı Devleti'nin ekonomik bağımsızlığını zayıflatmış ve ülkenin Avrupa güçleri karşısında bağımlı bir konuma gelmesine neden olmuştur.

Okumadan Geçme...Bazı Avrupalı devletlerin, Osmanlı sınırları içerisinde yatırımlar yapmasında hangi faktörler etkili olmuştur