Akıl yürütme biçimlerini bulmaya yönelik öneriler

Akıl yürütme, iki veya daha fazla önerme arasında kurulan ilişki ile sonuç önermesine varma işidir.

• Sonuç önermesine götüren önermelere öncül ismi de verilir.
• Önerme, yargı bildiren ifadelerdir.
• Tümdengelim akıl yürütme biçimi, genel bir önermeden yola çıkarak tikel veya özel bir sonuç önermesine ulaşılarak yapılır.
• Tümevarım akıl yürütme biçimi, özel veya tikel önermelerden yola çıkarak genel bir sonuç önermesine ulaşılarak yapılır.
• Analoji, özel veya tikel önermeler arasında kurulan bağ ile sonuç önermesine ulaşılarak yapılır.
• Fikir, genel olarak herhangi bir konu hakkında ileri sürülen düşüncedir.
• Bazı önermelerin içinde birden fazla yargı bulunur. Bu durum, onlarla kurulan metinlerde açık olarak akıl yürütme biçimlerinin görünmemesine neden olur. Bu yargılara dikkat edilerek akıl yürütme aşamalarının tespit edilmesi gerekir.
• Akıl yürütmede bulunurken genel ve özel ifadelere dikkat edilerek aralarındaki akış yönü belirlenir.
• Analoji yapılırken genelde “gibi, benzer, aralarında fark olsa da …” ifadeleri kullanılır.
• Sonuç önermesinde genelde “o hâlde, böylece, genel olarak, tüm, bütün, herkes, bazı, yani, sonuç olarak, değildir, edilemez, buna dayanarak, o yüzden, çıkarılabilecek, dolayısıyla, öyle ki …” ifadeleri kullanılır.