Ahmet Hamdi Tanpınar kimdir

Ahmet Hamdi Tanpınar Lise öğrenimini Antalya Lisesi’nde tamamladıktan sonra 1923 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi. Liselerde ve yüksek okullarda çeşitli dersler okuttu. 1939 yılında İstanbul Üniversitesi’nde Yeni Türk Edebiyatı profesörlüğüne atandı. 1942-1946 yılları arasında Maraş Milletvekili olarak görev yaptı. Bir süre Milli Eğitim müfettişliği yaptıktan sonra 1949 yılında Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki görevine döndü.

Gençlik yıllarında Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’in talebesi ve dostu olmuş, Batı edebiyatından Paul Valery ile Marcel Proust’u kendisine üstad olarak seçmiştir. Bu yazarlar edebiyatta güzellik ve mükemmeliyete ön planda yer verirler. Onlara göre edebiyat, tıpkı resim ve musiki gibi “güzel sanat”tır. Onlardan farkı, boya ve ses yerine, insanı ve hayatı anlatmada bu iki vasıtadan çok daha zengin olan dili kullanmasıdır.

Ahmet Hamdi Tanpınar şiiri hayatının en büyük ihtirası haline getirmiş, fakat asıl kabiliyetini şiir estetiğine göre yazdığı mensur eserlerde göstermiştir. İlk şiiri 1920’ de yayımlanmıştı. Geniş okuyucu kitlesi onu umumiyetle lise kitaplarına ve antolojilere giren “Bursa’da Zaman” şiiri ile tanır. Altmış kadar şiirinden ancak otuz yedisi ile, tek şiir kitabını ölümüne yakın çıkardı: Şiirler (1961; Bütün Şiirleri adıyla genişletilmiş olarak 1976). Şiirlerinde bir imaj ve müzik kaygısı taşıdığı, hikaye ve romanlarında da, başta zaman tema’sı olmak üzere, psikolojik anları, bilinçaltını aradığı, yansıttığı görülür. (Geniş bilgi Prof. Mehmet Kaplan’ ın Tanpınar’ ın Şiir Dünyası;1964 kitabında).

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Çeşitli baskıları olan eserleri Dergah Yayınları’ nda toplanmaktadır. Enis Batur, 1992 yılında Ahmet Hamdi Tanpınar’ dan “Seçmeler” adlı bir kitap hazırladı. Yazar ile ilgili yayınlanmış en son eser 2007 yılının sonunda çıkan “Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Başbaşa”dır. Eser Ahmet Hamdi Tanpınar’ın 1953 yılında yazmaya başladığı ve 1962 yılında vefatına kadar tuttuğu notlardan oluşmaktadır.

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Şiirleri

• Abdullah Efendinin Rüyaları, 1943;
• Yaz Yağmuru, 1955;
• Hikâyeler, 1983, Dergâh Yay. 2002)

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Romanları

• Huzur, 1949; Dergâh Yay. 2004;
• Saatleri Ayarlama Enstitüsü, 1962, Dergâh Yay. 2004;
• Sahnenin Dışındakiler, 1973;
• Mahur Beste, (1975), Dergâh Yay. 2003;
• Aydaki Kadın, ( d1986)
• Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Denemeleri
• Beş Şehir, 1946; Dergâh Yay. 2004)
• Yahya Kemal, (1961)
• Edebiyat Üzerine Makaleler, (1969),(ölümünden sonra derlenmiştir)
• Yaşadığım Gibi, (1970)

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Monografileri

• XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, (1949)

Ahmet Hamdi Tanpınar Hakkında Hazırlanmış Eserler

• Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Mektupları, Zeynep Kerman (1974; genişletilmiş ikinci basım, 1992)
• Ahmet Hamdi Tanpınar’dan Seçmeler, Enis Batur (YKY, 1992)
• Boşluğa Açılan Kapı, Haluk Sunat (Bağlam, 2004)
• “Bir Gül Bu Karanlıklarda” Tanpınar Üzerine Hazırlayanlar: Abdullah Uçman, Handan İnci. Kitabevi, 2002.
• Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Başbaşa Hazırlayanlar: Zeynep Kerman, İnci Enginün. Dergâh Yay., 2007.
• Tanpınar’ın Şiir Dünyası, Mehmet Kaplan (İÜ Edebiyat Fak. Yay.,1964; ikinci basım, Dergâh Yay.,1983)