9. Sınıf Kimya 3. Ünite Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Üniteyi Bitirirken Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Meb Yayınları Kimya 3. Ünite Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Üniteyi Bitirirken Cevapları

9. Sınıf Kimya Meb Yayınları 3. Ünite Kimyasal Türler Arası Etkileşimler Sayfa 138, 139, 140, 141, 142, 143 Üniteyi Bitirirken Soruları ve Cevapları

9. Sınıf Meb Yayınları Kimya Sayfa 138 Cevabı

ÜNİTEYİ BİTİRİRKEN…

Aşağıdaki metinde boş bırakılan yerleri verilen uygun sözcüklerle doldurunuz.

Metinle ilgili verilen soruları yanıtlayınız.

Havanın %78’i N2’dir ve N2 molekülü havada bulunan kimyasal türlerden biridir. Havada molekül dışında He gibi (a) atom, ve CI- gibi (b) iyonlar da bulunur. Azot, kimyasal formülleri sırasıyla (c) NH3, (d) HNO3 (e) N2O5 olan amonyak, nitrik asit, ve diazot pentaoksit gibi bileşikler oluşturur. Bu bileşikler (f) kovalent bağla bağlı olup (g) güçlü etkileşimler sonucunda bir arada bulunur. Azot isimleri sırasıyla (h) kalsiyum nitrat (ı) amonyum klorür olan CaNO3 , NH4Cl gibi (i) iyonik bağlı bileşikler de oluşturur. Bu bileşikler de yine (j) güçlü etkileşimler sayesinde bir arada bulunur. Azot metal olmadığı için güçlü bir etkileşim olan (k) iyonik bağı yapamaz.Proton sayısı 7 olan azot atomları (l) apolar (m) kovalent bağlarla bağlıdır ve N2 molekülü de (n) apolardır. N2 moleküllerini sıvı hâle getirmek için düşük sıcaklıkta yüksek basınç uygulamak gerekir. Böylece apolar N2 molekülleri arasında (o) zayıf etkileşimlerinin en zayıfı olan (ö) london kuvvetleri oluşur ve bu sayede N2 gaz hâlden sıvı hâle geçer. N2 gibi apolar moleküller arasında yalnızca (p) london kuvvetleri oluşur. Halbuki N2 apolar değil de H2O gibi (r) polar bir bileşik olsaydı molekülleri arasında hem (s) london etkileşimi hem de (ş) dipol-dipol etkileşimi olurdu. Ayrıca oksijene bağlı hidrojen atomu içerdiği için de zayıf etkileşimlerin en güçlüsü olan (t) hidrojen bağı içerirdi.

1. Kimyasal türleri sınıflandırarak yukarıdaki metinde olmayan birer örnek veriniz.

Atom: Bir elementin tüm özelliklerini gösteren en küçük yapıtaşına denir. Sembollerle gösterilir. Örneğin Na, Fe, O vb.

Molekül: Aynı veya farklı ikiden fazla atomun kararlı hale geçmek için birbirlerine kimyasal bağlarla bağlanıp oluşturduğu atom grubudur. Örneğin CO₂, N₂, NO vb.

İyon: Birbirleri ile bileşik oluşturmak için elektron alışverişi yapan elementler iyon olarak adlandırılır. Bu alışveriş sonucunca artı (+) veya eksi (-) olarak yüklenebilirler. Artı olarak yüklenenlere katyon, eksi olarak yüklenenlere ise anyon adı verilir. Örneğin Cu⁺, SCN⁻ vb.

Radikal: Yapısında eşleşmemiş elektron bulunan kararsız moleküllerdir. Yüksek enerjiye sahip ve çok aktiftirler. Örneğin R₃C·, ∙NO vb.

2. Kimyasal türler arasındaki etkileşimleri sınıflandırınız?

Kimyasal türler dört sınıfa ayrılır:

1. Atomlar,
2. Moleküller,
3. İyonlar,
4. Radikaller.

Bu dört sınıf arasındaki etkileşimler genel olarak ikiye ayrılır:
1) Güçlü etkileşimler
2) Zayıf etkileşimler
Eğer bir kimyasal türü ayrıştırmak için 40 kJ/mol'den daha büyük bir enerji gerekirse bu moleküller arasında güçlü etkileşimler olduğu anlamına gelir. Bu güçlü etkileşimler iyonik bağ, kovalent bağ ve metalik bağdır.
Eğer bir kimyasal türü ayrıştırmak için 40 kJ/mol'den daha küçük bir enerji gerekirse bu moleküller arasında zayıf etkileşimler olduğu anlamına gelir. Bu zayıf etkileşimler hidrojen bağları, van der wals bağları (dipol-dipol, iyon-dipol, indüklenmiş dipol) olarak bilinirler.

3. Polar ve apolar moleküllere birer örnek yazarak moleküller arasındaki etkileşimlerini belirtiniz.

Burada da polar kovalent bağ ve apolar kovalent bağdan bahsedelim.
Polar kovalent bağ: İki farklı ametal atomu elekrtonlarını ortaklaşa kullanarak bir bileşik oluşturduğunda, bu bileşikteki bağa polar kovalent bağ adı verilir.
Apolar kovalent bağ: Aynı iki ametal atomu elektronlarını ortaklaşa kullanarak bir bileşik oluşturduğunda, bu bileşikteki bağa ise apolar kovalent bağ denir.

Polar moleküle örnek: H-Br
Apolar moleküle örnek: H-H

4. Hidrojen bağı hangi moleküller arasında gerçekleşir? Açıklayınız.

Hidrojen Bağı : Hidrojenin (H) , F (Flor), O (Oksijen) ve N ( Azot ) gibi elektron ilgisi büyük atomlar ile oluşturduğu bileşiklerin sıvılarında molekülleri bir arada tutan bağlara denir. Örneğin, HF, H2O, NH3 gibi bileşiklerde hidrojen bağları bulunur.
Yukarıdaki anlatılanlar göz önüne alındığında,
Hidrojen Bağı, Hidrojen ile Flor,Oksijen ve Azot atomları arasında gerçekleşir.

5. İki apolar molekülün kendi molekülleri arasındaki London kuvvetlerinin şiddetini belirleyen unsur nedir? Açıklayınız.

Apolar moleküller arasındaki etkileşimler en zayıf olan etkileşimlerdir. Ancak bu moleküller çarpışırlarsa indüklenmiş dipoller oluşur. Bu etkileşime London kuvvetleri de denir.
London kuvvetleri elektron hareketliliğine bağlıdır. Elektron sayısı arttıkça moleküller arası etkileşim artar. Ayrıca izomer moleküller söz konusu olduğunda doğrusal yapıda olanların London kuvvetleri daha güçlüdür.

6. Kimyasal türler için
I. Atom, iyon ve molekül olarak sınıflandırılabilir.
II. İki atomlu moleküller kimyasal tür değildir.
III. Madde çeşitliliği kimyasal türlerin etkileşiminden kaynaklanır.
Yukarıdaki yargılardan hangisi veya hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II, ve III

I. Atom, iyon ve molekül olarak sınıflandırılabilir. >> DOĞRU

II. İki atomlu moleküller kimyasal tür değildir. >> YANLIŞ

III. Madde çeşitliliği kimyasal türlerin etkileşiminden kaynaklanır. >> DOĞRU

**İki atomlu bir moleküldeki bağların oluşumu veya kopması sonucu yeni kimyasal türler oluşur. Maddelerin kimliğindeki değişimde, enerji değişimi de yüksek olur.

Fiziksel bağlarla (hal değişimi, çözünme vb.) ilgili olan değişimlerde ise madde kimliğinde bir değişiklik olmaz. Enerji değişimi de azdır.

9. Sınıf Meb Yayınları Kimya Sayfa 139 Cevabı

7. Yukarıda numaralandırılmış olarak verilen kimyasal türlerin sınıflandırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) I: İyon II: Molekül III: İyon IV: Atom
B) I: İyon II: İyon III: Molekül IV: Atom
C) I: İyon II: İyon III: Molekül IV: Molekül
D) I: Molekül II: İyon III: Atom IV: İyon
E) I: Molekül II: Atom III: Molekül IV: Atom

Kimyasal türler: atomlar, iyonlar, moleküller ve radikallerdir.

SO42-, -2 yüklü bir iyondur (negatif yüklü atom grubu, anyon)

Mg2+, +2 yüklü bir iyondur (pozitif yüklü atom, katyon)

CH4, bir bileşiktir, yani moleküldür (farklı iki atomun kimyasal bağlarla oluşturduğu atom grubu)

Ar, bir atomdur (en küçük birim)

Cevap B şıkkı.

8. Yukarıda verilen kimyasal tür tanım eşleştirmeleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?
A) I – B II – A III – C B) I – A II – C III – B C) I – C II – B III – A
D) I – B II – C III – A E) I – C II – A III – B

Aşağıdaki tabloda bazı değişimler ve bu değişimlerin bağ enerjileri verilmiştir. Tablodan yararlanarak 9. 10. ve 11. soruları cevaplandırınız.

Güçlü etkileşimlerle bağ enerjileri arasındaki ilişkiyi inceleyen Batuhan tablodan yararlanarak aşağıdaki sonuçları çıkarmıştır.
I. Fiziksel değişimler sırasındaki bağ enerjisi küçüktür.
II. Yalnızca bağ enerjisine bakılarak bir tepkimenin güçlü etkileşimlerden mi zayıf etkileşimlerden mi kaynaklandığı söylenemez.
III. Tepkimeye giren kimyasal türlerin kimlik özelliği değişmiş ise bu tepkime güçlü etkileşimler sonucunda gerçekleşmiştir.

9. Batuhan I. yargıya hangi değişim ya da değişimler sonucunda ulaşmıştır?

10. Batuhan II. yargıya hangi değişim ya da değişimler sonucunda ulaşmıştır?

11. Batuhan III. yargıya hangi değişim ya da değişimler sonucunda ulaşmıştır?

9. Sınıf Meb Yayınları Kimya Sayfa 140 Cevabı

12. Bağ enerjisi ile ilgili
I. Kimyasal türleri birbirinden ayırmak için gerekli enerji yaklaşık 40 kj’den büyükse güçlü etkileşimdir.
II. Bağ enerjisi ne kadar büyükse etkileşim o kadar zayıftır.
III. Bağ koparken enerji açığa çıkar. Yukarıdaki yargılardan hangisi veya hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II, ve III

40 kj bir sınır değerdir. 40 kj den küçük ise zayıf büyük ise güçlü etkileşim vardır.
bağ enerjisi ne kadar büyükse bağı koparmak o kadar zordur yani bağ güçlü etkileşim ile bir arada durur.
bağ oluşumu ekzotermik bağ kopması ise endotermik tepkimedir. o yüzden bağ koparken enerji açığa çıkmaz tam tersi tepkime enerji alır. Cevap a seçeneğidir

13. Aşağıda verilen değişimlerden hangisi güçlü bağların kırılması sonucunda meydana gelmiştir.

14. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi iyonik bağlıdır?
(1H, 6C, 7N, 8O, 9F, 16S, 17Cl, 20Ca)
A) CCl4 B) NO2 C) CaF2 D) H2SO4 E) H2O

15. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi kovalent bağlıdır?
(6C, 7N, 8O, 9F, 11Na, 13Al, 16S, 19K, 20Ca)
A) CF4 B) Ca(NO3)2 C) Al2O3 D) K2S E) NaF

16. Metalik bağla ilgili;
I. Güçlü etkileşimdir.
II. Elektronların oluşturduğu elektron denizi ve pozitif metal iyonları arasındaki elektrostatik etkileşimdir.
III. Metallerin oluşturduğu bileşikler metalik bağ ile oluşur.
Yukarıdaki bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) Yalnız I

Güçlü etkileşimler 3 e ayrılır ( iyonik, kovalent, metalik) metalik bağ bu yüzden güçlü etkilesimdir ve oluşumu ise 2 ncı öncülde anlatıldığı gibidir. metalik bağlar adı üzerinde metalleri bir arada tutan elektro statik etkileşimlere denir. Cevap a seçeneğidir

17. Aşağıda verilen bilgilerden
I. Isı ve elektriği iyi iletirler.
II. Kırılgandırlar.
III. Dövülerek işlenebilirler.
IV. Yüzeyleri parlaktır.
Hangisi ya da hangileri metalik bağın metallere kazandırdığı özelliklerdendir?
A) I, II ve III B) I, III ve IV C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

18. Aşağıda formülleri verilen bileşiklerden hangisinin sistematik adlandırılması yanlış verilmiştir?

19. Yukarıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin ya da hangilerinin sistematik adı doğru verilmiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III

20. Zn2+ iyonunun hidroksit, karbonat, nitrat, sülfat ve fosfat iyonlarıyla oluşturacağı bileşiklerden hangisinin formülü yanlış verilmiştir?
A) ZnCO3 B) Zn(NO3)2 C) Zn(SO4)2 D) Zn(OH)2 E) Zn3(PO4)2

9. Sınıf Meb Yayınları Kimya Sayfa 141 Cevabı

Gülşen, 5, 6 ve 7 A grubu elementlerinin hidrojenle oluşturdukları bileşiklerin kaynama noktalarının aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru gidildikçe artmasının nedeninin zayıf etkileşimlerle ilgili olduğunu öne sürüyor. Bu gruplarda bulunan bileşiklerin hepsinin polar yapılı olduğunu ve polar moleküller arasında da etkin olan etkileşimlerin de şunlar olduğunu söylüyor:
• Dipol dipol etkileşimleri
• London kuvvetleri
• Hidrojen bağı

21. Grafiği inceleyerek arasında dipol- dipol etkileşimleri olan molekülleri yazınız.

22. Arasında London kuvvetleri olan molekülleri yazınız.

23. Arasında hidrojen bağı olan molekülleri yazınız.

24. Kaynama noktası beklenenden yüksek olan moleküller arasında etkin olan etkileşim türünü yazınız?

9. Sınıf Meb Yayınları Kimya Sayfa 142 Cevabı

25. Zayıf etkileşimlerle ilgili
I. H2O molekülleri arasında hidrojen bağı bulunur.
II. Yemek tuzu su içinde çözünürken iyon-dipol etkileşimleri oluşur.
III. He atomları arasında sadece London kuvvetleri bulunduğu için oda koşullarında gaz hâldedir.
Yukarıdaki bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III

Hidrojen bağı demek hidrojen elementi ile flor-oksijen- azot elementi den her hangi bir element arasında yaptığı bağa denir. şu bileşiğinde bu yüzden hidrojen bağı vardır. yemek tuzu demek NaCl( sodyum klorür) demektir ve iyonalardan meydana gelmiştir. bu yüzden suda iyonlarının ayrışır. su molekülü dipol etkileşime örnektir ve tuz ile şu arasında iyon dipol etkileşimi gerçekleşir. son 3 ncü öncül ise doğrudur. helyum atomları arasında sadece London kuvvetleri vardır. Cevap e seçeneği

26. Oda koşullarında Cl2 gaz, Br2 sıvı, I2 ise katı hâlde bulunur. Bu moleküllerle ilgili
I. Moleküller arasında London kuvvetleri bulunur.
II. Kaynama noktaları I2 > Br2 > Cl2 şeklindedir.
III. Elektron sayıları Cl2 < Br2 < I2 şeklindedir.
Yukarıdaki yargılardan hangisi veya hangileri doğrudur?
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III D) Yalnız II E) Yalnız I

Hidrojen bağı demek hidrojen elementi ile flor-oksijen- azot elementi den her hangi bir element arasında yaptığı bağa denir. şu bileşiğinde bu yüzden hidrojen bağı vardır. yemek tuzu demek NaCl( sodyum klorür) demektir ve iyonalardan meydana gelmiştir. bu yüzden suda iyonlarının ayrışır. su molekülü dipol etkileşime örnektir ve tuz ile şu arasında iyon dipol etkileşimi gerçekleşir. son 3 ncü öncül ise doğrudur. helyum atomları arasında sadece London kuvvetleri vardır. cevap e seçeneği

27. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi karşısında verilen etkileşim türünü içermez?
A) HCl – HCl Hidrojen bağı
B) Ar – Ar London etkileşimi
C) C2H5OH – H2O Hidrojen bağı
D) KCl – H2O İyon dipol etkileşimi
E) H2S – H2S Dipol dipol etkileşimi

28. Aşağıdaki kimyasal türlerin hangisi hidrojen bağı oluşturmaz?
A) CH3COOH B) H2O C) NH3 D) H2 E) HF

29. Aşağıda verilen moleküllerden hangisinde polar kovalent bağ bulunur? (1H, 7N, 8O, 9F, 11Na, 17Cl, 20Ca)
A) NaF B) H2O C) CaO D)N2 E) Cl2

30. Aşağıda verilenlerden hangisi polar moleküldür? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F, 17Cl)
A) NH3 B) CO2 C) CCl4 D) O2 E) BF3

Aynı iki element arasında oluşan bağ kesinlikle apolardır. eğer farklı element atomları Avrupa ise dipol momentine bakılır (yani ortalanmamış elektrik sayısına) merkez atomun ortaklanmamis elektronu var ise molekül polar yok ise molekül apolardır. Bunları göz önüne alırsak cevap a şıkkıdır

31. Aşağıda verilen moleküllerden hangilerinin polarlığı doğru verilmiştir? (1H, 5B, 9F, 15P)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III

32. Aşağıda verilen moleküllerden hangisinde atomlar arasındaki bağ polar olduğu hâlde molekül apolardır?

9. Sınıf Meb Yayınları Kimya Sayfa 143 Cevabı

33. Yukarıdaki formül propil alkol bileşiğine aittir. Bu bileşikte bulunan polar ve apolar bağ sayısı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) 8 2 B) 2 8 C) 9 2 D) 2 9 E) 7 3

34. Katman elektron dizilimi yukarıda verilen X elementi aşağıdaki elementlerden hangisiyle iyonik bağlı bileşik oluşturur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III

35. Yukarıda Lewis formülü verilen molekül için
I. O2 molekülünde 2 tane elektron ortaklaşa kullanılmıştır.
II. O2 molekülünde 4 çift ortaklaşılmamış elektron çifti bulunmaktadır.
III. Molekül ve bağlar polardır.
Yargılarından hangisi ya da hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

36. X2Y formülüyle verilen bileşikte Y’nin atom numarası 16 olduğuna göre X’in katman elektron dizilimi aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) X )2 )8 )1 B) X )2 )8 )2 C) X )2 )8 )3 D) X )2 )8 )6 E) X )2 )8 )8 )2

37. Aşağıdakilerden hangisi fiziksel değişimdir?
A) Kâğıdın yanması
B) Sütten peynir elde edilmesi
C) Gıdaların sindirilmesi
D) Suyun elektrolizi
E) Tuzlu sudan tuz eldesi

38. Aşağıdakilerden hangisi kimyasal değişimdir?
A) Şekerin suda çözünmesi
B) Yağmur yağması
C) Kalayın erimesi
D) Camın kırılması
E) Demirin paslanması

39. Kimyasal değişim ile ilgili
I. Elektron düzeni ve bağ yapısı değişir.
II. Güçlü etkileşimler korunurken zayıf etkileşimler kopar.
III. Kopan veya oluşan bağın enerjisi genellikle kJ/mol’den daha büyüktür.
Yukarıdaki bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III

40. Yukarıdaki resimde görünüş olarak birbirine benzeyen iki sıvı bulunmaktadır. Sıvılar karıştırıldığında gaz çıkışı gözlendiğine göre
I. Sadece fiziksel değişim olmuştur.
II. Maddenin kimlik özelliği değişmiştir.
III. Gaz çıkışı gözlendiğinde kimyasal değişim gerçekleşmiştir.
Yukarıdaki yargılardan hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III