9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 258-259 Cevapları Ödev Yayınları

IX. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

10 Nisan Perşembe

Yeni bir kitabım çıktı: “Karalama Defteri” Bugün şöyle bir karıştırayım, birkaç yerini okuyayım dedim. Boğuluyordum. Boyuna yanlışlar var içinde. Bütün ki’ler ayrı yazılmış, seninki, benimki de. Okurlarımdan dilerim, o kitabı okurlarsa o yanlışları da bana yüklemesinler. Yalnız o kitabımda mı o biçim yanlışlar? Ötekilerde de bulunur. Ne yapayım? Bizde dizmenler de, düzeltmenler de dikkat etmiyorlar. Bakın bütün kitaplara, bütün gazetelere, hepsinde “artırmak’, yerine” arttırmak/,diziyorlar. Oysaki o iki söz arasındaki ayrımı bilmeyen Türkçeyi bilmiyor demektir. Bir kişinin imlası az çok düşünüşünü de gösterir, biz yazılarımızda bunu göremiyoruz.

1-4. soruları yukarıdaki metne göre cevaplayınız.

1. Metinden hareketle günlük türünün özellikleri hakkında neler söylenebilir?

Günlük türünün özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Tarih atılarak günü gününe yazılır.
• Birinci kişili anlatım kullanılır.
• Sade, anlaşılır bir dil kullanılır.
• Öyküleyici, açıklayıcı anlatıma yer yer betimlemeye yer verilir.
• Yaşananlar değiştirilmeden anlatılır.

2. Metindeki “Bir kişinin imlası az çok düşünüşünü de gösterir.” sözüyle yazar ne anlatmış olabilir?
Cevap: İnsanların konuşup yazdıkları dilin kurallarını, imlasını bilme seviyesi o kişinin düşünme gücüyle doğru orantılıdır.

3. Günlükteki ifadelerden hareketle Nurullah Ataç’ın kişiliği, duygu ve dünya görüşüyle ilgili neler söylenebilir?

Nurullah Ataç’ın kişiliği, duygu ve dünya görüşüyle ilgili şu maddeleri yazabiliriz:

• Yazım kurallarına uyan ve uyulmasını isteyen, diline sahip çıkan biridir.
• Okurlarının kendisiyle ilgili olumsuz bir yargıya ulaşmalarından çekinen biridir.
• Çevresinde gördüğü olumsuzlukları dile getirmekten çekinmeyen biridir.

4. Metindeki fiilleri bulup fiillerin metindeki işlevi hakkında bilgi veriniz.

1 Şubat, Ankara

Ne zaman yazarım? Çoğunlukla sabahleyin. Sonra nerde kaldımsa sürdürmeye çalışırım. Sürdürebilirsem.
Başladığım şiiri hemen bitirmek isterim. Ama yazık ki çabuk bitiremem. Yılda 3-4 şiir ancak çıkar elimden.
İki yıldır da aynı konuyu iki üç kez yazdığım oldu. İki yıldır Karadeniz üstüne yazmak istediğim şiir bir türlü bitmedi. Kısaca, kolay yazamam. Bir şiir için, (…) 20-30 kâğıt harcarım. Her yazdığım satırı makinede görmedikçe de tadına varamam. Zaten mısra mısra kurarım şiiri. Ölçülü yazdığım zaman enikonu terlerim. Uyak hece sıkar çünkü beni ama ölçülü şiir de başka türlü yazılmadığı için, uyarım ister istemez.
En çok, son yazdığım şiirler terletmiştir beni (Nigâri, Anka, Orhan Duru, Hamsi). Nedeni de hiç alışmadığım bir biçimde yazmamdır, sanırım. İki yılda yazdım bu dört şiiri. Bir şiiri yazamazsam daha doğrusu yazdığımı beğenmezsem saklamam. Uğraştırır çünkü beni, yakarım.

Metindeki fiiller ve işlevleri:

• Çıktı: Görülen geçmiş zaman, yüklem, durum fiili.
• Karıştırayım: İstek kipi, yüklem, kılış fiili.
• Okuyayım: İstek kipi, yüklem, kılış fiili.
• Dedim: Görülen geçmiş zaman, yüklem, kılış fiili.
• Boğuluyordum: Şimdiki zamanın hikâyesi, yüklem, durum fiili.
• Yazılmış: Duyulan geçmiş zaman, yüklem, durum fiili.
• Dilerim: Geniş zaman, yüklem, kılış fiili.
• Okurlarsa: Geniş zamanın şartı, yan cümlecik kurmuş, kılış fiili.
• Yüklenmesinler: Emir kipi, yüklem, durum fiili.
• Bulunur: Geniş zaman, yüklem, durum fiili.
• Yapayım: İstek kipi, yüklem, kılış fiili.
• Dikkat etmiyorlar: Şimdiki zaman, yüklem, durum fiili.
• Bakın: Emir kipi, yüklem, durum fiili.
• Diziyorlar: Şimdiki zaman, yüklem, kılış fiili.
• Bilmiyor: Şimdiki zaman, yüklem, kılış fiili.
• Gösterir: Geniş zaman, yüklem, kılış fiili
• Göremiyoruz: Şimdiki zaman, yüklem, kılış fiili

5. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri El Yazılarına Vuruyor Güneş adlı günlükten hareketle doldurunuz.

a) Günlükte yazar deneyimlerinden yararlanmıştır.
b) Günlük, yazarın İzlenimlerini, duygu ve düşüncelerini yansıtmaktadır.
c) Günlükteki olay ve izlenimleri yazar anlatmaktadır.
ç) Günlükte açık-yalın-duru bir dil kullanılmıştır.

6. Aşağıdakilerden hangisi günlüğün özelliklerinden değildir?

A) Olayların ve izlenimlerin gün sonunda değerlendirildiği yazı türüdür.
B) Yazarın hayatından izler taşıyan içten yazılardır.
C) Anlatımda “iç konuşma” yöntemi kullanılır.
D) Divan edebiyatında günlüğe ruzname adı verilir.
E) Günlük, kurgusal özellik taşıyan yazı türüdür.
Cevap: E

7. Aşağıdakilerden hangisi günlük türünün özelliklerinden değildir?

A) Kişisel hayatı konu alması
C) Yazarın kendi görüşlerine de yer vermesi
B) Öğretici metin türlerinden olması D) Nesir şeklinde yazılması
E) Yaşanan olay ve izlenimlerin üzerinden zaman geçtikten sonra yazılması
Cevap: E

8. İlk kitabımı basacak biri çıktığında bayağı sevinmiştim” cümlesindeki çekimli fiil ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Yapısına göre türemiş fiildir.
B) Birleşik zamanlı fiildir.
C) Etken çatılı fiildir.
D) Geçişsiz çatılı fiildir.
E) Dönüşlü çatılı fiildir.
Cevap: C

9. Blog ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Günlüğe benzer web siteleridir.
B) Her gönderinin sonunda yazarın adı ve gönderiliş zamanı yer alır.
C) Blog sadece kişisel paylaşıma yöneliktir, ticari amaç taşımaz.
D) Okuyucular yazılar hakkında yorum yapabilirler.
E) Kişisel bloglar, bireysel günlük özelliği taşır.
Cevap: C

10. “Üç-beş kitap alıp eve döndüm. Kapağı elledim, sevdim. Bütün nesneleri, varlıkları ancak dokunarak tanıyabiliyorum. Bir kadının saçlarının parlaklığını, inceliğini, bir erkeğin omuzlarını ancak değince anlayabiliyorum.” Bu parça ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Basit yapılı fiile yer verilmiştir.
B) Birleşik yapılı fiil bulunmaktadır.
C) Geçişli çatılı fiil bulunmaktadır.
D) İşteş çatılı fiil bulunmaktadır.
E) Basit zamanlı fiil bulunmaktadır.
Cevap: D

11.
I. Günlükler birinci kişi ağzından yazılmış kısa ve özlü yazılardır.
II. Günlüklerde konuşma diline yakın bir dil kullanılır.
III. Gerçekler, yaşanılanlar değiştirilmeden, çarpıtılmadan yazılır.
IV. Günlük yazarı inandırıcı, içten ve samimidir.
V. Günlükler kişisel bakış açısıyla yazılmış eserler olduklarından belge niteliği taşımazlar.
Günlükle ilgili yukarıdaki numaralanmış bilgilerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Cevap: E