9. Sınıf Din Kültürü Ahlak Bilgisi 2. Dönem 2. Yazılı Soruları ve Cevapları (I)

………………… LİSESİ 9. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ 2. DÖNEM 2. YAZILI

A) Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız.

1. İbadetin dar ve geniş anlamı ile tanımlarını birer örnek vererek yapınız.

Yüce Allah (c.c.) ve Hz. Peygamber (s.a.v.) tarafından yapılması istenen, yüce yaratıcıya karşı sevgi, saygı ve itaati içeren, yapan kişiye sevap kazandıran belirli davranış biçimleridir. Günlük hayatta ibadet genellikle bu anlamıyla kullanılır. Günde beş vakit namaz kılmak, oruç tutma vb.

2. İslam’da ibadetin temel ilkelerini yazarak kısaca açıklayalım.

a) Niyet: İslam’da yapılan bir davranışa, eyleme, söz ve düşünceye ibadet niteliği kazandıran en temel ilke niyettir. Niyet, davranışı sıradan olmaktan çıkarıp ona dinî bir nitelik kazandırır. İslam dininde yapılan bütün ibadetlerin hükmü ve değeri niyete göre belirlenir.

b) İhlas: İhlas, yapılan ibadetin samimiyetle, gönülden inanarak, dünyaya ait bir menfaat beklemeden sırf Allah (c.c.) için yapılmasını ifade eder.

c) Kur’an ve sünnete uygunluk: İbadetler dinin değişime açık olmayan sahasını oluştururlar. Bu sebeple ibadet, Kur’an’ın emrettiği, Hz. Peygamber’in de uygulamalarıyla şekil ve sınırlarını çizdiği biçimde yapılmalıdır.

3. Değerlerin oluşumda dinin etkisini bir örnek ile açıklayın.

Din, insanlara belli bir değerler sistemi önererek ne tür amaçlara yönelip nasıl davranmaları ve ne tür bir kişilik oluşturmaları gerektiğini bildirir. Dinin ahlaki değerleri etkilemesinin temel nedeni, buyruklarının insanları iyiye, doğruya, güzele, adalete, huzur ve mutluluğa davet etmesidir. Örneğin toplumumuzda öksüz ve yetimlerin ihtiyaçlarını gidermek, küçükleri sevmek, büyüklere saygılı davranmak, akraba ve komşularla iyi ilişkiler kurmak, misafire ikramda bulunmak gibi önem verilen değerlerin kaynağı dindir.

4. Adalet değeri ile ilgili bir ayet ve hadis-i şerif yazalım.

“Muhakkak ki Allah adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder. Çirkin işleri, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.” (Nahl, 90. Ayet)

“Evlatlarınız arasında adaleti gözetin, aralarında ayrım yapmayın.”(Hadis-i Şerif)

5. İslam Medeniyetinin temel özelliklerinden beş tane yazınız.

Evrensel değerlere vurgu yapan vahye dayanır.
Evrenseldir.
İnsan merkezlidir.
İlim medeniyetidir.
Sentezler bütünüdür. Barındırdığı farklı kültürleri yok etmez, korur. Sömürgeci değildir.
Ahlakiliği ve adaleti ön planda tutar

B. Aşağıda yer alan boşlukları, yan tarafta yer alan kavramlar ile uygun bir şekilde dolduralım.

Merhamet, Surre, Kültür, Adalet, Medeniyet, Hikmet, Erdem, İffet

1- ………….. alayı: Osmanlı zamanında hacılara dağıtılmak üzere Mekke ve Medine’ye gönderilen değerli eşya ve hediyeleri taşıyan kervanlara verilen isimdir.

2- Doğruluk, eşitlik, denklik, denge, gerçeğe uygun hükmetme, doğru yolu izleme, dürüstlük, tarafsızlık gibi anlamlara gelen ……………. , sosyal yapıyı şekillendiren temel değerlerdendir.

3- Kur’an-ı Kerim’de nübüvvet ve peygamberlik anlamlarına gelen ………………; gerçeği açıklayan, şüpheyi gideren kesin delil, kanıt yerine de kullanılmaktadır

4- İnsanların ahlak kurallarına bağlı kalarak namusunu, şerefini ve haysiyetini koruması yanında nefsin aşırı istekleri karşısında ölçülü davranması …………….. kapsamında değerlendirilir.

5- Toplumların sahip olduğu maddi ve manevi değerlerin bütününe …………………… denir.

C. Aşağıda verilen bilgileri doğru veya yanlış olmasına göre işaretleyelim.

1- Emeviler devrinde Müslümanlar Kudüs’te İslam mimarisinin en güzel eserlerinden biri kabul edilen Kubbetü’s-Sahrâ’yı da yaparak Mescid-i Aksâ’yı yeniden imar ettiler.
2- Hint kültür havzasının oluşumunda ve Hindistan’ın İslam’la tanışmasında Hacı Bektaşı Veli ve Hacı Bayramı Veli’nin önemli katkıları olmuştur
3- Osmanlı padişahları kendilerini “İki mukaddes şehrin (Mekke ve Medine) hizmetkârı” anlamına gelen “Hâdimu’l-Harameyn” sıfatıyla nitelendirmişlerdir.
4- İslam’ı benimseyen ve bu dini bir yaşam tarzı hâline getiren Müslümanların, tarih boyunca farklı coğrafyalarda ortaya koydukları maddi ve manevi birikimlerin tümüne “İslam medeniyeti” denir
5. Hicret öncesi adı Taif olan bu şehir, Hz. Peygamberin buraya gelişiyle birlikte “nurlanmış şehir” anlamına gelen Medinetü’l-Münevvere adıyla anılmaya başlamıştır.

D. Aşağıda verilen kavramların tanımlarını birer cümle ile yazınız.

Adalet :
İffet:
Şecaat:
Hikmet :

E. “Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, anne babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine ‘öf!’ bile deme, onları azarlama, ikisine de güzel söz söyle. Onlara merhametle ve alçak gönüllülükle kol kanat ger. ‘Rabbim! Onlar nasıl küçükken beni şefkatle eğitip yetiştirdilerse şimdi sen de onlara merhamet göster’ diyerek dua et…” (İsra suresi, 23-24. ayetler.)

Verilen ayet-i kerimeden çıkaracağımız mesajlardan dört tanesini yazalım.

F) Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruları cevaplandıralım.

1. Din, toplumun birlik ve beraberliğini kuvvetlendiren en önemli unsurdur. Dinin yardımlaşma ve dayanışmayı öğütleyen hükümleri toplum hayatı için vazgeçilmezdir.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi dinin yardımlaşma ve dayanışmayı sağlayan hükümlerinden birisi değildir?

A) Zekât ve kurban ibadeti
B) İşlerinin yola girmesi için dua etmek
C) Sadaka vermek ve infakta bulunmak
D) Cemaatle namaz kılmak
E) Ramazanda iftar vermek

2. (I) Yeni doğan çocuğa isim konması, tüm kültürlerde olduğu gibi Anadolu’da da önemsenen bir olaydır. (II) Ülkemizde en çok kullanılan adlar arasında Hz. Peygamber (s.a.v.) ve onun soyundan gelen kimselerin isimleri yer almaktadır. (III) Sahabe isimleri de sıkça kullanılmaktadır. (IV) Yeni doğan çocukların

kulağına ezan okunması yaygın bir uygulamadır. (V) Beşikteki uygulamalardan cenazesinde okunan salâya kadar kişinin hayatı boyunca yaşadığı pek çok olayda dinin kültüre olan etkilerini görmek mümkündür.

Numaralanmış cümlelerden hangisinde örf adetlerimizde dinin etkisine örnek verilmemiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

3. “…(Haklarında şahitlik ettikleriniz) zengin olsunlar, fakir olsunlar Allah onlara (sizden) daha yakındır. Hislerinize uyup doğruluktan sapmayın, (şahitliği) eğer, büker (doğru şahitlik etmez), yahut şâhidlik etmekten kaçınırsanız (biliniz ki) Allah

yaptıklarınızdan haberdardır.” (Nisâ suresi, 135. ayet)

Bu ayet temel değerlerimizden hangisine vurgu yapmaktadır?

A) Şecaat B) İffet C) Hikmet D) Saygı E) Adalet

4. “Onlar öyle kimselerdir ki, halk kendilerine, ‘İnsanlar size karşı ordu toplamışlar, onlardan korkun’ dediklerinde, bu söz onların imanını artırdı ve ‘Allah bize yeter, O ne güzel vekildir!’ dediler.” (Âl-i İmrân suresi, 173. ayet)

Bu ayette vurgulanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hikmet B) Adalet C) Şecaat D) İffet E) Ahlak

5. (I) Tarih boyunca birçok toplum ve medeniyet gelip geçmiştir. (II) Her toplumun insan ilişkilerini düzenlemek için yazılı veya yazısız bazı kuralları vardır. (III) Din, ahlak, örf, adet, gelenek ve hukuk toplum düzenini sağlamada belirleyici olan unsurlardır. (IV) Din, ortaya koyduğu ölçülerle insanlar arası ilişkileri etkileyen değerleri belirler. (V) Böylelikle bireyin ve toplumun nesilden nesile aktarılan değer yargılarını da şekillendirir.

Numaralanmış cümlelerden hangisi değerlerin oluşumunda dinin etkisine değinmektedir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III D) II, III ve IV E) III, IV ve V

6. Arapçada yerleşik olmak ve şehirli bir hayat tarzı yaşamak gibi anlamlar içerir. Farklı kültürlerin bir araya gelmesiyle oluşur ve evrensel bir nitelik taşır.

Bu ifadeler aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ilgilidir?

A) Ahlak B) Örf C) Gelenek D) Medeniyet E) Kültür

7. Aşağıdakilerden hangisi İslam medeniyetini temsil eden belli başlı dönemler arasında yer almaz?

A) Dört halife dönemi
B) Selçuklular dönemi
C) Memlüklüler dönemi
D) Asr-ı saadet dönemi
E) Osmanlılar dönemi

8. İslam medeniyetinin oluşumundaki en önemli unsurlardan biri de dildir. Müslümanlar, yabancı kültürlerle karşılaştıkları andan itibaren ilk iş olarak farklı alanlardaki eserleri Arapçaya çevirmişlerdir. Bu iş için Abbasi Halifesi Me’mun zamanında Bağdat’ta .......... adında bir akademi kurulmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Fusûsü’l- Hikem
B) Divân-ı Hikmet
C) Beytü’l-Hikme
D) Suffa
E) Şifahane

9. Aşağıdakilerden hangisi kültürün özelliklerinden değildir?

A) Kültür nesilden nesile aktarılarak öğrenilir.
B) Kültür toplumların birbirlerinden ayırt edilmelerini sağlar.
C) Kültür tarihî bir süreç içerisinde oluşur.
D) Kültür hiçbir değişikliğe uğramaz.
E) Kültür toplumun ortak ürünüdür.

10. Din, kişinin düşünce dünyasına ve pratik hayatına anlam ve değer katar. Din; dürüstlük, sorumluluk, adalet gibi ahlaki değerleri öğütleyerek insanı iyiliğe yöneltir. Dolayısıyla iyi insanın sahip olduğu değerlerde dinin etkisi açıkça görülür.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi dinin etkisiyle ortaya çıkan davranışlardan biri değildir?

A) Yardımsever olmak
B) Akrabaya yardım etmek
C) Misafire ikramda bulunmak
D) Dürüst olmak
E) Ne düşünüyorsa söylemek