9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa196-201 Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji 3. Ünite Canlılar Dünyası Değerlendirme Soruları ve Cevapları

1. Aşağıdakilerden hangisi canlıları sınıflandırmanın faydalarından değildir?

A) İnceleme kolaylığı sağlamak
B) Akrabalık derecelerini belirlemek
C) Zaman kaybını en aza indirmek
D) Canlıların yaşama alanlarını belirlemek
E) Ekolojik ve ekonomik kaynakları belirlemek

2. Arı, kuş ve yarasanın kanatları olmasına rağmen bu canlıların filogenetik sınıflandırmada aynı
kategoriye dâhil edilmemesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kanatların sadece görev bakımından benzemesi
B) Yaşam ortamlarının farklı olması
C) Beslenme şekillerinin farklı olması
D) Kanatların homolog organ olması
E) Üreme şekillerinin farklı olması

3. Balinanın ön yüzgeçleri ile homolog olmayan organ aşağıdakilerden hangisidir?

A) Atın ön bacakları
B) Sineğin kanatları
C) İnsanın kolları
D) Kedinin ön bacakları
E) Yarasanın kanatları

4. Aşağıdakilerden hangisinin benzerliği, canlıları akrabalık derecelerine göre sınıflandırırken en az
dikkate alınacak özelliktir?

A) Protein yapılarının
B) Embriyonel gelişimlerinin
C) Metabolizmalarının
D) Nükleotit çeşitlerinin
E) Anatomilerinin

5. Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan kategoriler ve bu kategoriler arasındaki hiyerarşi ile ilgili olarak;

I. Farklı türe ait canlılar aynı sistematik kategori içinde y er alabilir.
II. Aynı cinste yer alan canlılar aynı ailede yer alır .
III. Aynı şubede yer alan canlılar arasındaki benzerlik, aynı ailede yer alanlara göre daha fazladır.

açıklamalarından hangisi ya da hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

6. Sınıflandırmada tür kavramını ilk kez hangi bilim insanı tanımlamıştır?

A) Aristo
B) Carolus Linneaus
C) John Ray
D) Robert Hooke
E) Robert Whittaker

7. Aşağıda verilen canlı türlerinden hangileri diğerlerine göre birbirine daha yakın akrabadır?

A) Morus nigra, Pinus nigra
B) Morus alba, Populus alba
C) Morus nigra, Morus alba
D) Populus nigra, Pinus nigra
E) Tyto alba, Populus alba

8. Bazı bakteriler endospor formuna geçebilir.
Bakterilerin endospor formuna geçmesindeki temel amaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Homeostaziyi düzenlemek
B) Enzim faaliyetlerini yavaşlatmak
C) Birey sayısını artırmak
D) Kalıtsal çeşitliliği sağlamak
E) Kötü ortam şartlarında hayatta kalmak

9. Aşağıdakilerden hangisi bitkiler âlemine dahil tüm canlılarda görülebilen bir özellik değildir?

A) Hücrelerinin dış kısmında selüloz çeper bulundurma
B) Zemine bağlı olarak yaşama
C) Tohum ve meyve oluşturma
D) Polimer sentezi yapabilme
E) Oksijenli solunum yapabilme

10. Aşağıdakilerden hangisi bitkiler âlemine dâhil canlılar açısınd an doğru bir ifadedir ?

A) Gündüz fotosentez, gece solunum yapar.
B) Depo polisakkarit olarak nişasta sentezler.
C) Yapraklarında sadece kloroplast, kök ve gövdede ise sadece mitok ondri bulunur.
D) Selüloz ve kitinden yapılmış hücre duvarları vardır .
E) Lizozomları yardımıyla hücre içi sindirim yapabilir.

11.

I. Ekzositoz ile hücre dışına enzim salgılama
II. Kitinden yapılmış hücre duvarı taşıma
III. Antibiyotik etkili maddeler üretebilme
IV. Fotosentez yapabilme

Yukarıda verilen özelliklerden hangileri, mantarlar âlemine dâhil canlılarda görülür?

A) I ve II
B) I, II ve III
C) I, III ve IV
D) II, III ve IV
E) I, II, III ve IV

12. Omurgasızlar ile omurgalılar arasındaki karşılaştırmalardan hangisi yanlıştır?

A) Hem omurgalı hem omurgasızların uçan türleri bulunur .
B) Her iki şubede de üreme hücreleri mayoz bölünme ile oluşturu lur.
C) Her iki şubede de sinir şeridi vücudun sırt kısmındadır .
D) Her iki şube de canlılar ökaryot hücre yapısına sahiptir .
E) Her iki şube de de başkalaşım geçiren türler bulunur .

13. Aşağıdakilerden hangisi omurgalıların tümünde görülen ortak bir özellik değildir?

A) Ökaryot hücre yapısına sahip olma
B) Çok hücreli olma
C) Heterotrof beslenme
D) Sırt kısmında omurga taşıma
E) Deri solunumu yapabilme

14. Aşağıdaki hayvanlardan hangisi omurgalıdır?

A) Mercan
B) Toprak solucanı
C) Denizyıldızı
D) Yılan
E) Istakoz

15. Aşağıdakilerden hangisi, hayvanların biyolojik ve ekonomik önem leri arasında sayılmaz?

A) Protein, esansiyel yağ, vitamin ve mineral kaynağıdır .
B) Gıda, ilaç ve kozmetik malzemeleri üretiminde kullanılır .
C) Giyecek ve süs eşyası yapımında kullanılır.
D) Tarımda gübre üretiminde kullanılır.
E) Boya, ahşap, kağıt endüstrisinde kullanılır.

16.
I. Tavşan
II. Yunus
III. Karga
IV. Timsah
V. Semender

Yukarıda verilen hayvanların tamamında hangi özellik ortaktır?

A) Yavrularını sütle besleme
B) Vücutlarında kıl bulundurma
C) Kemikten yapılmış iç iskelete sahip olma
D) Deri solunumu yapma
E) Suda ve karada yaşayabilme

17. Virüslerle ilgi olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğru değildir?

A) Hücre dışında kristalleşebilir.
B) Ribozomlarında protein sentezi yapabilir.
C) Bir virüs çeşidi sadece belirli bir hücre çeşidini enfekte e debilir.
D) Virüsler zorunlu hücre içi parazitlerdir.
E) Kalıtım materyali olarak DNA veya RNA taşır.

18. Aşağıdakilerden hangisi bakterilerin kullanım alanlarından biri değildir?

A) Antibiyotiklerin elde edilmesi
B) Aşı ve serum üretimi
C) Doğal ve sentetik atıkların yok edilmesi
D) Fermantasyon ürünlerinin elde edilmesi
E) Virütik hastalıkların tedavisi

19, 20, 21 ve 22. soruları aşağıdaki metne göre cevaplandırınız .

Bir canlı âlemi ile ilgili olarak “Tek veya çok sayıda ökaryot hücreden oluşur. Bir yere sabit tutunarak yaşar. Hücre zarının dışında kitinden yapılmış hücre duvarı bulunur. Glikozun fazlasını glikojen olarak depolar. Ayrıştırıcı olarak görev yapan türleri vardır. Hastalık yapabilen, heterotrof canlılardır.” şeklinde özellikleri verilmiştir.

19. Bahsedilen canlı âlemi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bakteriler B) Protistler C) Bitkiler D) Mantarlar E) Hayvanlar

20. Aşağıdakilerden hangisi bu âlemde yer alan canlılara örnektir?

A) Şapkalı mantar
B) Sivrisinek
C) Öglena
D) Trypanosoma
E) Tetanoz bakterisi

21. Bahsedilen canlı âleminde yer alan canlılar nasıl ürer?

Mantarlar âleminde incelenen canlılar sporla ürer. Bazı bireylerinde tomurcuklanma ve eşeyli üreme de görülür.

22. Bahsedilen canlı âleminde yer alan canlıların biyolojik süreçlere, ekonomiye ve teknolojiye katkıları nelerdir?

Mantarlar, organik atıkları inorganik maddelere dönüştüren ayrıştırıcı organizmalardır. Bu nedenle madde döngüsünde çok önemlidir, özellikle orman ekosistemlerinde toprağı humus bakımından zenginleş tirir.
Maya mantarları fermantasyon yapabilme özelliğinden dolayı peynir, ekmek gibi gıdalar ve alkol yapımında kullanılır. Birçok mantar türü deterjan, antibiyotik ve ilaç sanayisinde kullanılır.

23, 24, 25, 26, 27 ve 28. soruları aşağıdaki metne göre cevaplandırınız.

Filogenetik sınıflandırmada canlılar, tür ile başlayan ve âlem ile sonlanan yedi farklı kategoride sınıflandırılır. Her bir tür için biri cins ismi, diğeri o türü niteleyen tanımlayıcı isim olmak üzere Latince iki kelimeden oluşan ikili adlandırma sistemi kullanılır. Tabloda beş canlının hiyerarşik sınıflandırılması verilmiştir.

23. Tabloya göre hangi canlı türleri, diğerlerine göre daha yakın akrabadır?

A) Karakavak ve karaçam
B) Karakavak ve çita
C) Bal arısı ve çita
D) Bal arısı ve kaplan
E) Çita ve kaplan

24. Tabloya göre karakavak ile karaçam sistematik kategorilerin hangisinde ortak yer alır?

A) Âlem B) Şube C) Aile D) Cins E) Tür

25. Tabloda kaç farklı aileden canlı örneği verilmiştir?

Tabloda; Salicaceae, Pinaceae, Apidae ve Felidae olmak üzere 4 farklı aileden canlı örneği verilmiştir.

26. Tabloda kaç farklı türden canlı örneği verilmiştir?

Tabloda 5 farklı türe ait örnekler verilmiştir.

27. Bal arısı ile aynı cinsten olan dev bal arısının tanımlayıcı adı “dorsata”dır. Bu türün ikili adlandırması nasıl yazılmalıdır?

Apis dorsata şeklinde yazılmalıdır.

28. Bir öğrencinin, tabloya bakarak “Aynı aile içinde yer alan canlıların ailenin üstündeki tüm taksonomik kategorileri ortaktır.” yorumunu yapması doğru olur mu? Açıklayınız.

“Aynı aile içinde yer alan canlıların ailenin üstündeki tüm taksonomik kategorileri ortaktır.” yorumu doğru olur. Çünkü aynı aileye (Felidae) mensup çita ve kaplanın aile üstündeki tüm taksonomik kategoril eri
ortaktır.

29, 30, 31 ve 32. soruları aşağıda verilen görsele göre cevaplandırınız.

29. Görselden hareketle aşağıda verilenlerden hangisi söylenemez?

A) İki yaşamlılardan itibaren tüm gruplarda parmaklı üyelere sa hip bireyler vardır.
B) Sürüngenler kemik yapılı iskelete sahiptir.
C) Amniyotik yumurta sadece sürüngen, kuş ve memelilerde görülür .
D) Sünger omurgalı bir canlıdır.
E) Süt bezleri sadece memelilerde bulunur.

30. Akciğerlere sahip olan canlı grupları hangileridir?

Akciğerli balıklar, iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar ve memeliler akciğerlere sahiptir.

31. Kuşlar görselde verilen özelliklerden hangilerine sahiptir?

Omurga, kemik iskelet, akciğer, parmaklı üyeler, amniyotik yumurta, tüy ve teleklere sahiptir.

32. Sürüngenler, memeliler ile hangi ortak özelliklere sahiptir?

Omurga, kemik iskelet, akciğer, parmaklı üyeler, amniyotik yumurta.

33, 34 ve 35. soruları aşağıdaki metne göre cevaplandırınız.

AIDS, virüslerin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Virüs, vücuda bulaştıktan sonra uzun yıllar hastalık belirtisi ortaya çıkmayabilir. AIDS etkeni virüs vücuda girdiğinde bağışıklık sistemine etki ederek vücudun enfeksiyonlara karşı direncini yok eder. Virüs kan ve kan ürünleri ile cinsel sıvılar üzerinden insandan insana, plasenta ya da süt yoluyla anneden bebeğine bulaşabilir. Bu virüs oldukça hassastır. Vücut dışında havada ve suda uzun süre yaşayamaz.

33. AIDS ve etkeni olan virüsle ilgili;
I. Virüs bulaştıktan sonra kuluçka süresi görülür.
II. AIDS etkeni virüs, bağışıklık sağlayan hücreler olmadan üreyeme z.
III. AIDS bulaşmasını önlemek için sağlıklı kan ve kan ürünleri kull anılmalıdır.

açıklamalarından hangisi ya da hangileri doğrudur?

A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III

34. AIDS’e neden olan virüs aşağıda verilenlerden hangisidir?

A) Ebola B) HIV C) H1N1 D) Sars E) Zona

35. AIDS’ten korunmak için nelere dikkat edilmeli, hangi önlemler alınmalıdır?

Güvenli olmayan cinsel ilişki, hijyenik olmayan cerrahi müdahaleler ile güvenli olmayan kan nakillerinden kaçınmalıdır.

36. Yapay ve doğal sınıflandırmada kullanılan kriterler nelerdir?

Yapay sınıflandırmada canlıların doku ve organların görevleri (analojileri) dikkate alınırken, filogenetik sınıflandırmada; DNA ve protein benzerliği, vücut simetrisinin benzerliği, embriyonel gelişim e vrelerinin benzerliği, biyokimyasal özelliklerin benzerliği, hücresel yapılarının benzerliği, anatomik benzerlikler, fizyolojik benzerlikler, organların kökeni (homoloji) gibi taksonomik kriterler kullanılır.

37. İnsanlar, canlıları sınıflandırmaya neden ihtiyaç duymuşlardır?

• Canlıları sınıflandırmaya ihtiyaç duyulmasının nedenleri:
• Doğayı daha anlaşılır hâle getirmek,
• Canlı türlerini birbirinden ayırt edebilecek düzenli bir sistem oluşturmak,
• Benzer özelliklere sahip canlıların farklı şekillerde isimlendirilmesi ve gruplandırılması sonucu meydana gelebilecek karışıklıkları engelleyerek bilim insanları arasında iletişim ve dil birliği sağlamak,
• Canlıların sınıflandırılması sonucu elde edilen bilgileri, o g ruba dâhil bireylerin tamamı için geçerli sayarak zaman kaybını en aza indirmek,
• Bir canlı çeşidi üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen bilgilerin diğer bilim adamları tarafından öğrenilmesini sağlamak ve aynı konuda tekrar tekrar çalışılmasını önlemek,
• Dünya üzerinde yaşamış ve nesilleri tükenmiş eski türler ile yeni türleri karşılaştırmak, akrabalık derecelerini belirlemek, yeni bulunan türlerin tanımlanmasını ve adlandırılmasını kolaylaştırmak,
• Biyolojik çeşitliliği ve bunun dünya üzerindeki dağılımının nasıl olduğunu anlamak,
• Ekolojik ve ekonomik kaynakları tespit etmektir.

38. Bilim insanlarının canlıları sınıflandırmada farklı ölçüt ve yaklaşımlar kullanmalarının nedenleri nelerdir?
Bilim insanlarının canlıları sınıflandırmada farklı ölçüt ve yaklaşımlar kullanmalarının nedenleri kullandıkları kriterlerin farklı olmasıdır. Örneğin canlıların prokaryot ya da ökaryot yapılı olması, beslenme farklılıkları, RNA dizilerindeki farklılıklar gibi kriterler farklı yaklaşımlar kullanılmasının nedenleridir.

39. Carolus Linnaeus’un sınıflandırmaya katkıları nelerdir?
İnsanlar, yeni canlı türlerini keşfetmeye başladıkça Aristo’nun sınıflandırma sistemi yetersiz kalmıştır. 18. yüzyılda Carolus Linnaeus, o dönemde yeni bulunan canlı türlerini de tanımlamak için daha kapsamlı bir sınıflandırma yöntemi önermiştir. Linnaeus gruplama yaparken John Ray’in geliştirdiği tür kavramını dikkate almıştır. Ayrıca ilk defa türlerin ikili adlandırmasını yapmıştır.

40. Sınıflandırmada kullanılan kategori ve takson kavramlarının birbirinden farkı nedir?
Kategori sınıflandırma basamaklarını, takson ise bu basamaklara giren canlı gruplarını ifade ettiği için birbirinden farklıdır .

41. Bakteri ve arkeler prokaryot hücre yapısına sahip olmalarına rağmen neden aynı âlem içinde sınıflandırılmaz?
Arkeler, hücre duvarlarını oluşturan yapı ve ribozomal RNA’larının genetik dizilimleri gibi özelliklerinin bakterilerden farklı olması nedeniyle bakterilerle aynı âlem içerisinde sınıflandırılmaz.

42. Mantarlar, bitkilerin sahip olduğu hangi özelliklere sahip değildir?
Mantarlar heterotrof, bitkiler ototrof canlılardır. Mantarlarda kök, gövde, yaprak gibi yapılar bulunmaz. Mantarlarda hücre duvarı kitinden bitkilerde ise selülozdan yapılmıştır. Mantarlar polisakkarit olarak glikojen, bitkiler ise nişasta depolar.

43. Omurgalıları omurgasızlardan ayıran genel özellikler nelerdir?
Omurgalılarda vücudun sırt kısmında omurga ve sinir kordonu bulunurken omurgasızlarda omurga bulunmaz. Omurgasızlarda sinir kordonu vücudun karın kısmındadır.

44. Protistler içinde yer alan canlılardan bazılarını sınıflandırmak neden zordur?
Örneğin öglena kloroplast taşıdığı ve ototrof olduğu için bitkilere benzerken heterotrof beslenip fagositoz yapabildiği ve kamçısı ile aktif hareket edebildiği için hayvanlara benzediğinden sınıflandırılması
zordur.

45. Sürüngenlere örnekler veriniz.
Kertenkele, bukalemun, geko, timsah, yılan, su kaplumbağası gibi canlılar sürüngenlere örnektir.

46. Solucanlar ve yılanların birbirinden farkları nelerdir? Açıklayınız.
Solucanlar omurgasız, yılanlar omurgalı hayvanlardır. Solucanlar deri, yılanlar akciğer solunumu yapar.

47. Canlılardan esinlenilerek geliştirilen teknolojiler nelerdi r? Örnekler veriniz.
Çelik halatlar, zırhlar, trenler, askeri teknolojiler, kamuflaj yöntemleri, radar gibi araçlar geliştirilmektedir.

48. Bakteri ve virüsler hangi hastalıklara neden olur? Örnekler vererek açıklayınız.
Bakteriler; verem, tetanos, menenjit, orta kulak iltihabı, zatürre, boğmaca, şarbon gibi hastalıklara neden olur. Virüsler ise AIDS, kabakulak, grip, zona, suçiçeği, kızamık gibi hastalıklara neden olur .

49. Virüslerin genetik mühendisliği çalışmalarında sağladığı katkılara örnek veriniz.
Virüsler genetik mühendisliği çalışmalarında birçok fayda sağlar. Örneğin Bubble boy, gen mutasyonu sonucu oluşan adenozin deaminaz (ADA) enzimi eksikliğine bağlı bir hastalıktır. Bu hastalık bağışıklık sistemi hücrelerinin yok olmasına neden olur. Hastalığın tedavisi için hastalara ADA enzimi ve kemik iliği nakli yapılmaktadır. Ancak 1990’da kopyalanmış ADA enzimleri inaktive edilmiş bir virüse aktarılarak hastaya verilen bu virüs, hastanın T-hücrelerine yerleşip çoğalarak tedavi edilmesini sağlamıştır.

50. Virüslerin hiçbir canlı âlemi içerisine dâhil edilmemelerinin nedenleri nelerdir?
Virüsler, sadece DNA ve proteinden meydana gelen nükleoprotein tanecikleridir. Organelleri, sitoplazmaları ve enzim sistemleri yoktur. Konak dışında hiçbir metabolik faaliyet gösteremeyen, canlı org anizma olarak kabul edilmeyen zorunlu hücre içi paraziti olduklarından canlı âlemleri içerisine dâhil edilmez.