8. Sınıf SDR Dikey Fen Bilimleri Sayfa 121 Cevapları

Etkinlik 4-5

Gerekli Malzemeler

‣ Magnezyum veya çinko metali
‣ Derişik HCl çözeltisi
‣ Sodyum hidroksit (NaOH)
‣ 50 mL’lik beherglas (2 adet)
‣ 100 mL’lik beherglas (5 adet)
‣ Damlalık (2 adet)
‣ Kâğıt parçaları
‣ Kumaş parçaları
‣ Kemikli et parçaları
‣ Mermer parçaları
‣ Porselen parçaları
‣ Su
‣ Spatül
‣ Baget
‣ Sirke

Etkinlik Uyarıları
➪ Bu etkinliği öğretmeninizin gözetiminde yapınız.
➪ Asit ve bazlar ile çalışırken çok dikkatli olunuz. Asit ve bazlarla çalışma konusunda öğretmeninizin talimatlarına uyunuz.

Etkinliğin Yapılışı
➜ Arkadaşlarınız ile gruplara ayrılınız.
➜ 50 mL’lik beherglaslardan birine beş spatül sodyum hidroksit koyup yarısına kadar su doldurunuz.
➜ Baget yardımı ile karışımı karıştırarak derişik sodyum hidroksit çözeltisi elde ediniz.
➜ Öğretmeninizden, 50 mL’lik diğer beherglasa derişik hidroklorik asit çözeltisi hazırlamasını isteyiniz.
➜ Hazırladığınız derişik sodyum hidroksit ve hidroklorik asit çözeltilerini damlalıklara doldurunuz.
➜ 100 mL’lik beherglasların içerisine kâğıt, kumaş, kemikli et, porselen ve mermer parçalarını koyunuz.
➜ Kâğıt, kumaş, kemikli et, porselen ve mermer parçalarının üzerine damlalıklardaki çözeltilerden ayrı ayrı damlatarak gözlemlerinizi defterinize not ediniz.
➜ Çinko veya magnezyum metalinden küçük bir parça alarak 50 mL’lik beherglaslardaki sodyum hidroksit ve hidroklorik asit çözeltilerinin içerisine atarak değişimleri gözlemleyiniz.

Neler Gözlemlediniz?
✔ Asitlerin ve bazların hangi maddeler üzerinde olumsuz etkileri oldu? Hangi maddeler arasında etkileşim olduğunu açıklayınız.

Asitler aşındırıcı bir etkiye neden olur. Bu nedenle asitlerin eritme, kaynatma, delme gibi etkileri bulunmaktadır. Bazlar da kaydırıcı bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle bazların, temizleyici olarak kullanılması da söz konusu olmaktadır.Asitler, mermer ve metalleri aşındırır. Bazlar ise porselen ve camları tahrip etmektedir. Limonun mermer tezgah üzerine bırakılması iz oluşmasına ve mermerin aşınmasına neden olur. Bazlar da özellikle kapaklı cam yapıların kilitlenmesine ve kaynamasına neden olur.Asit ve baz maddeleri tehlikelidir. Asitli maddelerden uzak durmak ve mümkünse bu durumlarda seyreltme işlemleri yapmak gerekir. Bazlı ortamların da bol su ile temizlenmesi gerekir. Temizlik yapılan bir alanda bazlı ortam oluşur ve bol su ile iyice temizlenmesi gerekir. Asit ve bazlara karşı maddelere olan etkilerini azaltmak için önlemler alınmalı ve çözücüler kullanılmalıdır.