8. Sınıf Meb İnkılap Tarihi 3. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

3. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME CEVAPLARI

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız.

1. Millî Mücadele Dönemi’nde, Anadolu halkının işgalleri önlemek için kendi imkânlarıyla oluşturduğu yerel direniş kuvvetlerine Kuvâ-yı Millîye denir.
2. Mustafa Kemal, TBMM’de çıkarılan Başkomutanlık Yasası ile ordumuzun başına geçmiştir.
3. Mustafa Kemal, ordumuzun ihtiyaçlarını halkın imkânlarıyla karşılamak için Tekalif-i Millîye Emirlerini yayınlamıştır.
4. Lozan Antlaşması’nda Musul sorunundan dolayı Irak sınırı çözüme kavuşturulamamış, bu sorunun çözümü Türkiye ile İngiltere arasında dokuz ay içinde yapılacak ikili görüşmelere bırakılmıştır.
5. Lozan Antlaşması’nda Düyûn-u Umûmiye Teşkilatı kaldırılmış ve Osmanlı borçları, Türkiye ile son dönemde Osmanlı Devleti’nden ayrılan veya toprak alan devletler arasında paylaştırılmıştır.
6. Ermenistan ile imzalanan Gümrü Antlaşması, TBMM’nin imzaladığı ilk antlaşmadır.

B. Aşağıdaki soruların cevabını boş bırakılan alana yazınız.

1. I. İnönü Savaşı’nın dış politika açısından sonuçları nelerdir? Açıklayınız.

1) I İnönü savaşı Dünya basınının ilgisini Türk Ulusunun direnişine yöneltmiştir.

2) Türk toplumunun Anadolu topraklarında askeri bir direniş oluşturamayacağını düşünen İtilaf devletleri durumu tekrar gözden geçirmek mecburiyetinde kalmıştır.

3) İtilaf devletlerini Sevr Anlaşmasını imzalatmak amacıyla bir takım maddeleri hafifletme ve bunu da Londra’da yapılan bir görüşmede gözden geçirmek mecburiyetinde bırakmıştır.

4) Rus Devleti ile uzun bir zaman süren toplantılar bir neticeye bağlanmamış ve 16 mart 1921 tarihinde Moskova Anlaşması yapılmıştır.

5) Moskova Anlaşmasının öncesinde 1 mart 1921 tarihinde İngilizlerin hakimiyetinden kaçıp Türkiye gibi Sovyet Rusyadan yardım almaya çabalayan Afganistan devleti ile de bir yardımlaşma anlaşması düzenlendi, İki devlet yapılan anlaşmayla Doğu’yu işgal altına almak veya sömürge haline getirmeye çabalayan emperyalizme karşı beraber savaşma kararı vermişlerdir.

6) Afganistan Türklerin halifeliği elinde bulundurması nedeniyle İslam toplumundaki üstünlüğünü kabullenmiş ve Türkiye de Afganistan’a muallim ve subaylar yollayarak eğitim için yardım etmeyi kabullenmişti.

2. Sakarya Savaşı’nın sonuçları nelerdir?

• Sakarya savaşı sonucunda Türkler galip geldi ve büyük bir zafer kazandı.
• 1683’ten o güne kadar Türklerin geri çekiliş çalışmaları bu zafer ile son buldu.
• Milli mücadele sürecinde Türklerin son savunma savaşı olmuştur.
• Yunanlılar savaş sırasında savunmaya geçtiklerinde Türkler taarruza geçmişlerdir.
• İtalyanlar Anadolu’yu terk etti.
• Türkler ile Fransızlar arasında Ankara Antlaşması imzalandı.
• Sovyet Rusya’nın hakimiyeti altında bulunan Kafkas Cumhuriyetleri ile TBMM arasında KArs Antlaşması imzalandı.
• 2 Ocak 1922 tarihinde Ukrayna ile dostluk antlaşması yapıldı ve bu antlaşmada Moskova antlaşmasının hükümleri tekrarlandı.
• Sakarya Savaşından sonra Mustafa Kemal’e TBMM tarafından “Gazilik” unvanı ve “Mareşallik” rütbesi verildi.
• Türklerin en büyük kaybı bu savaşta olmuştur.

3. Kuvâ-yı Millîye Birliklerinin kaldırılma gerekçeleri nelerdir? Açıklayınız.

Soru: 4. İtilaf Devletlerinin Londra Konferansı’nı toplamaktaki asıl gayeleri nedir?

Birinci Dünya Savaşı sonuçlarından tam anlamıyla memnun olmayan İtilaf Devletleri, İstanbul ve Ankara Hükümetlerine karşı masada bir başarı kazanmak istemiş ve isteklerini dikte etmeye başlamıştır. Doğuda, batıda ve güney cephelerinde zaferlerin yaşanması gibi nedenler de İtilaf Devletleri’nin rövanş isteğini arttırmıştır.

İtilaf Devletleri’nin Londra Konferansı’nı toplamaktaki asıl gayeleri Sevr Antlaşması’nın maddelerini hafifleterek Türk komisyonuna kabul ettirmek istemeleri olmuştur. Böylece savaş meydanında yapamadıklarını masa başında yapmak istemişlerdir.

İtilaf Devletleri, bütün bu girişimlerine rağmen sonuç olarak istediğini tam manasıyla elde edememiştir. Birinci Dünya Savaşı’nın sonuçları İkinci Dünya Savaşı’nın nedenleri olmuştur.

Soru: 5. Lozan Antlaşması’nda Boğazların yönetimi nasıl karara bağlanmıştır?

Lozan Antlaşması’nda boğazların yönetim şekli Türklerin ikinci planda kaldığı bir yönetim anlayışı olmuştur. Bu nedenle daha sonra değiştirilecek bir yönetim anlayışı olarak sorun olmaktan çıkarılmıştır. Lozan’da kabul edilen bu durum daha sonra Montrö Antlaşması ile sorun olmaktan çıkarılmıştır. Türkler yeniden boğazlar üzerinde söz sahibi olmaya başlamıştır.

Lozan maddelerin daha sonradan delinerek karar bağlanmasında boğazlar ve Hatay sorunu olmuştur. Lozan tarihi bir antlaşma olmuştur.

Lozan’da boğazların yönetim kararı şu şekildedir:

• Boğazlar belli bir komisyona verilmiştir.
• Müdahale hakkı Milletler Cemiyeti’ne verilmiştir.
• Ticaret gemileri serbest hale getirilmiştir.
• Savaş gemileri sınırlandırılmıştır.
• Boğazlar askerden arındırılmıştır.

Ç. Aşağıda Millî Mücadele Dönemi’nde yaşanan bazı diplomatik gelişmeler hakkında bilgiler verilmiştir. Açıklamalardan hareketle verilen olayların isimlerini tespit edip tarih şeridine yerleştiriniz.

1. Bu antlaşma ile Doğu Cephesi kapanmış ve bölgedeki askerî birliklerin bir kısmı Bati Cephesi’ne kaydırılmıştır. Cevap: Gümrü Antlaşması,
2. Bu konferans ile İtilaf Devletleri TBMM’nin varlığını resmen tanımışlardır. Cevap: Londra Konferansı ,
3. Bu antlaşma ile Sovyet Rusya Misakımillî’yi tanıdığını beyan etmiştir. Cevap: Moskova Antlaşması,
4. Kafkas Cumhuriyetleri ile imzalanan bu antlaşma ile Türkiye’nin doğu sınırı son şeklini almıştır. Cevap: Kars Antlaşması,
5. İlk defa bir İtilaf Devleti TBMM ile antlaşma imzalamıştır. Bu antlaşma, ile güney bölgeleri büyük oranda düşman işgalden temizlenmiştir. Cevap: Ankara Antlaşması,
6. Bu antlaşma ile Millî Mücadele’nin askerî safhası sona ermiştir. Cevap: Mudanya Ateşkes Antlaşması,
7. Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan antlaşmalar içinde en uzun ömürlü olanıdır. Bu antlaşma ile Türkiye Cumhuriyetimin varlığı yabancı devletler tarafından resmen kabul edilmiştir. Cevap: Lozan Antlaşması