50 tane ikileme örneği

Anlamını pekiştirmek ve güçlendirmek adına aynı sözcüğün tekrarlanması, eş anlamlı sözcüklerin ve zıt anlamlı sözcüklerin kullanmasıyla oluşur. Anlatımı daha güzel, çekici ve etkili hale getirmek amacıyla aynı, aralarında yakınlık bulunan, birbirine zıt olan veya sesleri birbirini çağrıştıran kelimelerin ard arda tekrar edilmesiyle oluşan, biçim ve anlam yönünden kalıplaşmış söz gruplarına ikileme denir.

• İkilemeler kalıplaşmış oldukları için aralarına noktalama işareti konulamaz.
• İkilemeleri oluşturan kelimeler ayrı ayrı yazılır fakat bazı ikilemeler bitişik olarak kalıplaşmış şekilde kullanılabilir.
• İkilemeleri oluşturan kelimelerin yerlerinin değiştirilerek kullanılması uygun değildir.

İkileme örnekleri

• Şelale şakır şakır akıyordu.
• Kayıp olan çocuğu sokak sokak saatlerce aradılar.
• Ufak tefek bir adam olmasına rağmen yükü kaldırabildi.
• Yemek yerine abur cubur daha çok tüketirdi.
• Üzerinde eski püskü bir hırka vardı.
• Narkozun etkisiyle hasta baygın baygın bakıyordu.
• Gecenin yarısında çıkan çat pat sesler onu ürkütmüştü.

Not: İkilemeler cümle içerisinde kullanıldığında amacı cümledeki amacı pekiştirmektir.

Aynı kelimenin tekrarıyla oluşan ikileme örnekleri

• Merdivenleri ağır ağır çıktı.
• Emekli olduktan sonra adım adım tüm Anadolu’yu gezecekmiş.
• Bana sınıfta yaşadığın problemleri açık açık anlatmanı istiyorum.
• Bedava dağıtılan böreklerden alamayan çocuk ağlaya ağlaya evinin yolunu tuttu.
• Elindeki deste deste paraları balkondan aşağı atıverdi.

Eş anlamlı kelimelerden oluşan ikileme örnekleri

• Müdür yeni kılık kıyafet yönetmeliğini panoya asmış.
• Bizden ses seda çıkmayınca babam şüphelenip odamıza geldi.
• Akıllı uslu bir çocuk olacağı şimdiden belli.
• Allah’tan sağlık sıhhat dışında başka bir şey dilemiyorum.
• Bir daha gizli saklı işler çevirmeyeceğin konusunda anlaşmıştık.

Zıt anlamlı kelimelerden oluşan ikileme örnekleri

• Alandaki büyük küçük herkes şarkıya eşlik ediyor.
• Bata çıka tarlayı geçip, bağırıp duran muhtarın önüne geldi.
• Bu evi aşağı yukarı yüz bin liraya satabilirsin.
• Bisiklet sürmek düşe kalka öğrenilir.
• Sadece bir imza için bir haftadır devlet dairesine gide gele canım çıktı.

Biri anlamlı, diğeri anlamsız kelimelerden oluşan ikileme örnekleri

• Odası çer çöp dolu.
• Bu eski püskü elbiseleri neden saklarsın anlamam.
• Ayşe ile bu aralar çok sıkı fıkı görünüyorsunuz; hayırdır?
• Bu saatlerde kafede tek tük müşteri olur.
• Yaşlı adam elindeki bastonla zar zor yürüyebiliyordu.

İkisi de anlamsız kelimelerden oluşan ikileme örnekleri

• Hiç mırın kırın etmeden bana her şeyi anlatacaksın.
• Topladıkları şeftalilerden eciş bücüş olanları meyve suyu yapımı için ayırdılar.
• Merdivenleri paldır küldür inişinden ne kadar heyecanlı olduğu belli oluyor.
• Köyden gelen kötü haberle düşünceleri allak bullak olmuştu.
• Hastalandıktan sonra bu kadar kilo aldı; öncesinde çıtı pıtı bir kızdı.

Yansımalardan oluşan ikileme örnekleri

• Bir köşeye oturmuş kendi kendine kıs kıs gülüyor.
• Tükçeyi çat pat konuşabiliyor ama yazılanları rahatça anlayabiliyor.
• Fokur fokur kaynayan suya çubuk makarnaları bırakıyoruz.
• Beşiktaş bu sene gümbür gümbür şampiyonluğa gidiyor.
• Tostunu hapur hupur, ayranını lıkır lıkır içtikten sonra bir oh çekti.

Hal eki alarak oluşan ikileme örnekleri

• Gözümün önünde günden güne eriyor ve ben hiçbir şey yapamıyordum.
• Akşam gelsene; biz bize otururuz.
• Bütün bir izin gününü annesiyle diz dize geçirdi.
• Bu sohbet uçtan uca şifreleme ile korunmaktadır.
• Kötü haber kulaktan kulağa yayıldı.

-m harfi eklenerek oluşan ikileme örnekleri

• Bu işten şaka maka dünyanın parasını kazandık.
• Bu sıcak havada ders mers işlenmez.
• Arabayı yıkayacağım; bez mez bir şeyler var mı?
• Bence kirayla mirayla uğraşma; sat gitsin.
• Marketten yağ mağ falan filan alacakmış.

Sayılardan oluşan ikileme örnekleri

• Beş on lira ateşlersin artık.
• Uçuruma bir iki adım kala durabildim.
• Üç beş kuruşluk malzemeyi internetten almaya değmez.
• Tepsideki kurabiyeleri ikişer ikişer çocuklara dağıttı.
• Buz bozuk telefonu sekiz on liraya anca satarsın.

Bitişik yazılan ikilemelere örnekler

• Odayı altüst etti ama telefonunu bulamadı.
• Bağcıklarını sımsıkı bağladı ve koşmaya başladı.
• Ülkemizdeki orman miktarı gitgide azalıyor.
• Birdenbire ayağa kalkıp bağırmaya başladı.
• Bu çocuklar ne kadar birbirine benziyor!