4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 94-95-96-97 Cevapları Ata Yayıncılık

4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Çözümleri Sayfa 94

MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Pelinciğim, alışveriş listemizi okur musun?

Listemizde 2 kilogram patates, . 1 kilogram peynir, 1 kilogram domates ve 3 kilogram pirinç; 2 litre süt, 5 litre zeytinyağı, 3 litre su var anneciğim.

Pelin, annesiyle birlikte gittiği markette alışveriş listesini sayarken maddenin ölçülebilen özelliklerinden faydalanmıştır. Ürünlerin ölçü birimlerini ise kilogram ve litre ile ifade etmiştir. Pelin’in iki farklı birim kullanmasının nedeni sizce nedir? Bu birimler farklı özellikleri mi ölçmektedir?
Cevap: Bu birimler farklı özellikteki maddeleri ölçmektedir. Kilogram katı maddeleri, litre sıvıları ölçer. Pelin bu yüzden bu birimleri kullanmıştır.

Kütle: Bir maddenin ağırlığıdır. Kütlesini ölçmek için tartıdan yararlanırız.
Hacim: Bir maddenin bulunduğu ortamda kapladığı yerdir. Hacmi ölçmek için genişliği, yüksekliği ve eni çarparız.

4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Çözümleri Sayfa 95

Kütle birimi kilogram (kg) ve gramdır (g). Kilogram ile gram birbirine dönüştürülebilir. Bu dönüşümü yapmak için kilogramı grama çevirirken sayıyı 1000 ile çarparız. Gramı kilograma çevirirken ise sayıyı 1000’e böleriz.

Bilgi Kutusu

Madde miktarı az olan varlıkların kütlelerini ölçmek için gram birimi, madde miktarı fazla olan varlıkların kütlelerini ölçmek içinse kilogram birimi kullanılır. Örneğin kuyumcu, bir yüzüğün ya da küpenin kütlesini ölçerken gram birimini kullanır. Bir manav ise sattığı meyve ve sebzelerin kütlesini ölçmek için genellikle kilogram birimini kullanır.

Eşit Kollu Terazi

Maddelerin kütlelerini ölçmek için eşit kollu terazi kullanılır. Terazi ile kütleyi ölçebilmek için kefelerden birine kütlesini ölçeceğimiz maddeyi, diğerine de kütle değerleri belli olan tartım takımının kütlelerinden birini yerleştiririz. Terazinin kefeleri dengelenene kadar uygun birim kütleleri kefeye yerleştiririz. Birim kütlelerin toplam değeri, kefedeki maddenin kütlesini verir.

Yandaki örnekte patatesin kütlesini ölçmek için patatesler bir kefeye, birim kütleler de diğer kefeye yerleştirilip denge sağlanmıştır. Terazinin kefesindeki patates 1 kg ve 2 kg’lık birim kütlelerle dengelendiğinden patatesin kütlesi 2 + 1 = 3 kg’dır.

Bilgi Kutusu

Kullanımı daha kolay olduğundan günümüzde elektronik teraziler kullanılmaktadır. Elektronik terazi ile kütle ölçümü yapılırken kütlesi ölçülecek madde, terazinin üzerine konulur. Terazinin göstergesindeki sayı, maddenin kütlesini verir.

4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Çözümleri Sayfa 96

Kütlenin Ölçülmesi

Katı hâldeki maddelerin kütlesini ölçerken maddeyi doğrudan teraziye yerleştirerek ölçüm yaparız. Bunu gözlemlemek için “Katıların Kütlesini Ölçelim” isimli deneyi yapalım.

Deney yapalım

Katıların Kütlesini Ölçelim
Not: Deneyde kütlesini ölçmek için kullanacağımız malzemeleri istediğimiz büyüklükte ve miktarda seçebiliriz.
• Maddeleri terazinin kefesine tek tek yerleştirelim.
• Ölçümlerimizi aşağıdaki çizelgeye kg ve g cinsinden kaydedelim.

Sonuç

• Kütlesi en fazla olan madde hangisidir?
Cevap: Kütlesi en fazla olan kitaptır.

• Kütlesi en az olan madde hangisidir?
Cevap: Kütlesi en az olan suluktur.

4. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Cevapları Ata Yayınları Çözümleri Sayfa 97

Hacmin Ölçülmesi

Sıvıların ve katıların hacimlerini ölçmek için farklı yöntemler kullanırız.

Sıvıların hacimlerini ölçmek için dereceli silindir kullanırız. Bunun için hacmini ölçeceğimiz sıvıyı dereceli silindire dökeriz. Dereceli silindirdeki sıvı seviyesini okuruz. Buna göre, görseldeki dereceli silindire doldurulan suyun hacminin 150 mL olduğunu söyleriz.

Peki, katıların hacimleri nasıl ölçülür? Tahmin edelim. Tahminimizi arkadaşlarımızla paylaşalım.
Cevap: Dereceli silindir ve içinde bulunan sıvı yardımı ile ölçülür.