3. Sınıf Matematik bölme işlemi terimleri arasındaki ilişki konu anlatımı

Bölme işlemindeki terimleri öğrendiğime zaman kolayca bölme yapabiliriz. Öğretmenimizin bize verdiği farklı problemleri kolayca çözmemiz mümkün. Şimdi bu konuda bazı farklı örnekler yapalım ve bölme işlemindeki terimlere öğrenelim.

Bölme İşlemi Terimleri

Bir soruyu çözerken bölme işlemi kullanacaksak bazı terimler bulunmaktadır. Öncelikle bu terimlerin ne olduğuna bakalım ve anlamlarını öğrenelim.

Bölünen: Adından da anlaşılacağı üzere bir bölme işleminde farklı bölümlere ayrılacak olan sayıdır.
Bölen: Bir matematik işleminde bölünen sayıyı parçaları ayıracak ve bölecek kısımdır.
Bölüm: Bölme işlemi yapıldığı zaman kaça bölündüğünü gösteren kısımdır.
Kalan: Bölme işlemi tamamlandığında artan sayı kalan denir.

Şimdi bir bölme işlemi içerisindeki terimleri ve anlamları da öğrendikten sonra, bu defa formülü yazalım ve bunu anlamaya çalışalım.

Bölünen = (Bölen x Bölüm) + Kalan

Gördüğümüz gibi yukarıda bölme işleminin formülünü verdik. Şimdi bu konuda bazı örnekler verelim ve bölme işlemindeki terimleri nasıl kullanıyoruz bakalım.

Örnek: Elimizde 41 tane fındık bulunmaktadır. Bu fındıkları 5 kişiye paylaştıracağız. Peki burada her 5 kişiye kaç tane fındık düşer?
Hemen bölme işlemindeki sayıları yerine koyalım ve çözümü yapalım.,
41/ 5 = 8
Kalan = 1

Gördüğümüz gibi 41 sayısını 5'e böldüğümüz zaman 8 çıkıyor. Ancak tam bölünme olmuyor. Yani bölme işlemi sonunda ayrıca 1 kalan sayısı oluyor. Şimdi bulduğumuz rakamları bölme işlemi içerisindeki terimlere koyalım. Böylece konuyu çok daha iyi bir şekilde anlama şansını elde edebiliriz.

 Bölünen = (Bölen x Bölüm) + Kalan

41 = ( 5 x 8 ) + 1

İşte bu şekilde yazdığımız zaman konuyu çok daha iyi bir biçimde anlamış oluruz. Bu işlemi yaptıktan sonra bölme işlemi için bir de kontrol kısmı bulunmaktadır. Şimdi gelin kontrol kısmını inceleyelim ve nasıl yapıldığını öğrenelim.

Kontrol kısmı: Kontrol kısmı içerisinde yaptığımız bölme işleminin doğru olup olmadığını anlamak adına bunu gerçekleştiririz. Bu işlem bölme işleminin tersidir. Yukarıdaki problemi ele alalım ve konuyu burada anlamaya çalışalım.

5 x 8 = 40
40 + 1 = 41

Gördüğünüz gibi öncelikle bölen ile bölümü birbiriyle çarptık. Daha sonra çıkan sonucu kalan ile topladık. Böylece 41 rakamını bulduk ve problemdeki ilk rakamı bulmuş olduk.

Örnek: Misafirliğe 4 kişi gelmiştir. Evde ise 31 tane kurabiye bulunmaktadır. Bu kurabiyeleri eşit olarak misafirlere paylaştıralım.

Öncelikle toplamdaki 31 tane kurabiye 4’e böleceğiz. Böylece her kişiye ne kadar kurabiye düştüğünü öğreneceğiz.

31/4 = 7
Kalan = 3

Gördüğümüz gibi 31 sayısını 4'e bölümü zaman 7 çıkıyor. Ancak bir de kalan sayımız oluyor. O kalan sayısı ise 3 olarak bilinmektedir. Yani burada her misafire 7 tane kurabiye düşüyor. Ama misafirlere kurabiye dağıttıktan sonra geriye 3 tane kalmış oluyor.

Şimdi bu matematik sorusu içerisinde de tersine işlem yapalım ve toplam kurabiye sayısının yeniden bulalım.

4 x 7 = 28
28 + 3 = 31

İşte bu şekilde toplamda 31 kurabiyeyi tekrar bulmuş olduk. Siz de evinizde bu şekilde farklı problem işlemleri yapabilirsiniz. Daha sonra bunun kontrolünü yapabilmek için bölme işleminin tersine işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Ancak bunu gerçekleştirirken çok dikkatli olun ve yanlış işlem yapmamaya özen gösterin. Ayrıca kitaplarımızda bulunan bölme işlemlerini de tek tek kolayca çözebilirsiniz.

Örnek: Berna, 26 boncuğu 4 gruba ayırdı. Berna’nın oluşturduğu gruplardaki boncuk sayısını 26 ÷ 4 işlemini yaparak bulalım. Gruplanamayan boncuk olup olmadığını belirleyelim. Bölme işleminin terimleri arasındaki ilişkileri gösterelim.

Toplam boncuk sayısı Bölünen 26
Grup sayısı Bölen 4
Gruptaki boncuk sayısı Bölüm 6
Artan boncuk sayısı Kalan 2

Grup sayısı ile gruptaki boncuk sayısını çarpar, çarpıma artan boncuk sayısını
eklersek toplam boncuk sayısını buluruz.
Bölen ile bölümü çarpalım.
4 x 6 = 24
Kalanı çarpıma ekleyelim.
24 + 2 = 26