3. Sınıf Matematik basamak adları ve basamak değerleri konu anlatımı

Matematikte ''rakam'' olarak adlandırılan on tane sayı vardır. Bunlar sırasıyla 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 9'dur. Rakamların bir sayı içerisinde bulunduğu konuma ise basamak adı verilir. Basamak sayısı arttıkça rakamların basamak değeri de artar. 3. sınıfta okuyan öğrenciler için Basamak Adları ve Basamak Değerleri konusunu örneklerle anlattık.

En küçük basamak değeri birler basamağıdır. Bu değerler soldan sağa doğru artar. Örneğin 13 sayısının birler basamağında 3, onlar basamağında ise 1 rakamı yer alır. Ancak bu sayıda 1, onlar basamağında yer aldığı için basamak değeri ondur. Aynı zamanda 13 sayısının basamak değerlerini topladığımızda elde edilen sonucun, sayının kendisine eşit olduğunu görürüz. Onlar basamağında 10, birler basamağında 3. (10 + 3 = 13.)

Basamak Adları ve Basamak Değerleri

1- İki Basamaklı Sayılar ve Basamak Değerleri

Örnekler:

a) 37
Birler basamağında: 7
Onlar basamağında: 3
37 sayısındaki 3 rakamının basamak değeri 30'dir. 7 rakamı ise birler basamağında yer aldığı için sayının basamak değeri kendisiyle eşittir. 

b) 34
Birler basamağında: 4
Onlar basamağında: 3
4 rakamının basamak değeri - 4
3 rakamının basamak değeri: 30

c) 47
Birler basamağında: 7
Onlar basamağında: 4
7 rakamının basamak değeri: 7
4 rakamının basamak değeri: 40 

2- Üç Basamaklı Sayılar ve Basamak Değerleri:

Üç basamaklı sayılarda en soldaki rakam, en yüksek basamak değerine sahip olan sayıdır. Bu değere ''yüzler basamağı'' denir.

Örnekler:

a) 197
Birler basamağında: 7
Onlar basamağında: 9
Yüzler basamağında: 1
7 rakamının basamak değeri: 7
9 rakamının basamak değeri: 90
1 rakamının basamak değeri: 100

Önemli not: 1 - 7 ve 9 rakamından küçük olmasına rağmen, yüzler basamağında yer aldığı için her iki rakamdan da daha büyük bir basamak değerine sahiptir.

b) 365
Birler basamağında: 5
Onlar basamağında: 6
Yüzler basamağında: 3
5 rakamının basamak değeri: 5
6 rakamının basamak değeri: 60
3 rakamının basamak değeri: 300

Önemli not: Aynı rakam bulunduğu basamağa göre farklı değerlere sahip olabilir.

Örneğin:

734 - 672 - 117
7 rakamı, 734 sayısında yüzler basamağında yer aldığı için basamak değeri yedi yüzdür.
672 sayısında onlar basamağında yer aldığı için basamak değeri yetmiştir.
117 sayısında birler basamağında yer aldığı için basamak değeri yedidir. 

3- Dört Basamaklı Sayılar ve Basamak Değerleri:

Dört basamaklı en büyük tam sayı 9998'dir. 1000 ise dört basamaklı en küçük tam sayıdır.

Örnekler:

a) 7430
Birler basamağında: 0
Onlar basamağında: 3
Yüzler basamağında: 4
Binler basamağında: 7
0 rakamının basamak değeri: 0
3 rakamının basamak değeri: 30
4 rakamının basamak değeri: 400
7 rakamının basamak değeri: 7000

b) 9123
Birler basamağında: 3
Onlar basamağında: 2
Yüzler basamağında: 1
Binler basamağında: 9
3 rakamının basamak değeri: 3
2 rakamının basamak değeri: 20
1 rakamının basamak değeri: 100
9 rakamının basamak değeri: 9000

Not: Sayının içindeki konumuna göre ''0'' rakamının basamak değeri, on, yüz ya da bin olabilir. Sıfır, sayının en sağında yer alıyorsa basamak değeri kendisiyle eşittir.

Örnekler:

2019 - 0 rakamı yüzler basamağında yer aldığı için basamak değeri yüzdür.
4205 - 0 rakamı onlar basamağında yer aldığı için basamak değeri ondur.

4- Beş Basamaklı Sayılar ve Basamak Değerleri:

Beş basamaklı sayılarda en büyük basamak değeri ''on binler basamağıdır.'' Beş basamaklı en küçük sayı 10000 iken en büyük sayı ise 99.999'dur.

Örnek: 82.732
Birler basamağında: 2
Onlar basamağında: 3
Yüzler basamağında: 7
Binler basamağında: 2
On binler basamağında: 8
2 rakamının basamak değeri: 2
3 rakamının basamak değeri: 30
7 rakamının basamak değeri: 700
2 rakamının basamak değeri: 2000
8 rakamının basamak değeri - 80.000