12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 16-17 Cevapları Ordinat Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Aşağıdaki sözcük gruplarını metnin bağlamından hareketle açıklayınız.

Felsefi temellendirme: Felsefe ile bilim arasındaki fark ise felsefede akılsal çıkarımların ön planda olmasıdır. Bir filozof ortaya atılan düşünceyi mantıksal anlamda bütün olarak ele alır ve açıklar. İşte buna felsefede temellendirme denir.

Rol üstlenmek: Genel anlamda bir kimsenin işinde üzerine düşen görev anlamına gelse de bir anlamı da sorumluluk almak, o işte etkinliğinin olması demek anlamlarına da gelmektedir.

Üstesinden gelmek: Bir zorluğu aşmak, zor bir zaman diliminin bir şekilde çözüme ulaştırılması anlamına da gelmektedir.

2. Metnin konusunu, amacını ve hedef kitlesini belirtiniz. Bunlar arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
Cevap: : Metnin konusu edebiyat ile felsefe ilişkisidir. Amacı edebiyat ile felsefenin ortak noktalarını birbirlerinden nasıl beslendiklerini ortaya koymaktır. Hedef kitlesi ise okuldaki öğrenciler ile ilgi duyan herkestir.

3. Metinden, aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarına örnek cümleler bulunuz.

Tanımlama: Felsefe en genel anlamıyla insan, evren ve değerleri anlamak amacıyla sürdürülen en kapsamlı bir araştırma, birleştirici ve bütünleştirici bir açıklama girişimi olarak tanımlanabilir.

Örneklendirme: Sevgi, nefret, umut, umutsuzluk, aşk, ızdırap gibi insan varoluşunun farklı yönleri edebiyat yoluyla daha anlaşılır ve tanıdık hâle gelir.

4. Metindeki yorum ifadelerini gerekçe, kanıt, tutarlılık, geçerlilik, doğruluk açısından değerlendiriniz.
Cevap: Metindeki yorum ifadeleri güzelce gerekçelendirilmiş, kendi içlerinde tutarlı, doğruluk açısından da farklı kaynaklardan inceleme yapıldığında yanlış ifadelerin olmadığı söylenebilir.

5. Metinde yazarın konuya ve okuyucuya yönelik yaklaşımları nasıldır? Bu yaklaşımların öznel veya nesnel olup olmadığını açıklayınız.
Cevap: Metin kimi yerde öznel ifadelerin çok olduğu kimi zaman ise nesnel bilgilerin yer aldığı bir metindir. Yazar metinde okuyucuya bilgi vermeyi amaçlayan bir yaklaşım içindedir.

6. Okuduğunuz metinde “varoluşçuluk” akımı nasıl ele alınmıştır? Bu akımla edebiyat arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
Cevap: Yazar okura şu bilgileri vermektedir. Bireyin, geleceğini kendisinin belirleyebileceğini ileri süren bir felsefi anlayışa dayanır. Sanatçılar, yapıtlarında insanın kendisini aşması gerektiği, hür olmaya mecbur olduğu gibi konulan işlemiştir. Yapıtlarda karakter yoktur, çeşitli durumlarla karşı karşıya kalmış insanlar vardır.

7. “Felsefe ve Edebiyat” adlı metinde iyi bir felsefe ortamı için neyin gerekli olduğu ifade edilmiştir? Açıklayınız.
Cevap: Felsefe ve edebiyat insanın kendi varoluşunu açığa vurduğu iki farklı etkinlik alanıdır. Bu anlamda aydın düşüncenin, özgür felsefenin olması gerektiği, bu ortamda ancak insanların fikirlerini özgürce savunabilecekleri edebiyatın gelişebileceği anlatılmaktadır.

8. Filozof ve edebiyatçı arasındaki farklılıklar ve benzerlikler nelerdir? Belirtiniz.

Ortak yönleri, eleştiriseldirler. Konuları insan, doğa ve evrendir. Gerçeğe ulaşmak amaçtır. İkisi de insan ürünüdür. İkisi de zihne ve akıl ilkelerine dayanır. İkisi de yeni bilgi peşindedir. İkisi de şüphe ile başlar. Her ikisi de hazır bilgi ile yetinmez.
Farklı yönleri, bilim konuları parçalara ayırarak, felsefe bir bütün olarak inceler. Bilim deney ve gözleme dayalıdır, felsefe akla ve mantığa. Bilimde kesin ve bitmişlik vardır, ama felsefede yoktur.

9. Konuşma dili veya yazı dilinin gelişmesi, felsefe için önemli midir? Açıklayınız.
Cevap: Kesinlikle önemlidir. Çünkü düşünce ancak dil aracılığı ile anlam kazanır ve okura yani insana ulaşır. Bundan dolayı da insanın önce yazı dilini bilmesi ve konuşmaya hakim olması gerekmektedir. Böylece felsefi düşünceyi geliştirebilir.

10. “Felsefe ve Edebiyat” adlı metinde felsefecinin görevinin ne olduğu ifade edilmiştir? Açıklayınız.
Cevap: Felsefe en genel anlamıyla insan, evren ve değerleri anlamak amacıyla sürdürülen en kapsamlı bir araştırma, birleştirici ve bütünleştirici bir açıklama girişimi olarak tanımlanabilir.

11. Edebiyatın felsefeye katkısı nedir? Açıklayınız.
Cevap: Edebiyat ile Felsefenin ortak paydası dildir. İkisi dile gömülü; dile zirveye çıkaran etkinliklerdir. Fakat bu dili kullanmada edebiyatın üstünlüğü vardır. Felsefe edebiyattan aldığı birikimi başka bir işlemden geçirir. Yani edebiyattan aldığı suyu arıtarak kullanır.

12. Sizce bir edebiyatçının felsefeci gibi hayatı sorgulama kaygısı var mıdır? Tartışınız.
Cevap: Bence vardır. Çünkü edebiyatçı aydın kişidir. Aydın kişinin yaşamı sorgulayan toplumu ileriye taşımayı amaçlayan kaygıları olması gayet de doğaldır. Bu bakımdan edebiyatçı yaşamı sorgular kendi penceresinden yorumlar.

1. ETKİNLİK

Merak ve hayret itici güçleriyle açığa çıkan felsefe soruları, dile gelişleri itibarıyla âdeta tekdüze bir biçime bürünmüştür: “Varlık nedir?”, “Bilinç nedir?”, “iyi nedir?” gibi felsefe sorularındaki “nedir” ifadesi bir felsefe sorusunu var eden temeldir. Felsefe sorularındaki “nedir”de şaşkınlık ile birlikte bir araştırma arzusu da gizlidir. Diğer bir deyişle felsefedeki “nedir”, “anlamı nedir” ile aynı şeydir ve “anlamı nedir”deki anlam, kavramların anlamıdır. Anlamın ortamı ise dildir, dildeki sözlerdir, söz düzenleridir.

Emel Koç, Felsefe ve Edebiyat

Bu metne göre, bir romancı “Sevgi ve saygı nedir?” sorusunun cevabını eserinde nasıl arayabilir? Tartışınız.
Cevap: Önce sevgi nedir demeli dil aracılığı ile bu duygularını ifade edebilmeli, sonra da saygı nedir diyerek meraklı sorularla bu iki kavramın kendisi için ne anlam ifade edebileceğini ortaya koymalıdır.

2. ETKİNLİK

Rahmetli pederinden miras kalan evi Kostantiniye’nin sapa bir yerinde olduğu için müşterisi ve geleni gideni az olan bu zata ahali, “Yedikule Kâhini” derdi. Fazla bir müşterisi olmayan kâhinin zaten parada pulda pek o kadar gözü yoktu. Çünkü bu mektep medrese görmüş, mürekkep yalamış adam, paradan çok ilmin kendisine değer verirdi. Hatta öyle ki neredeyse gün boyu, filozofların ve kadim âlimlerin eserlerini satır satır kıraat eden kâhin, bilgiyi bir nimet kabul ettiği için ramazan ayında sahurdan sonra okumayı bırakır, nefsini bastırarak iftar zamanına kadar elini kitaba sürmez, ancak akşam ezanını işittiği zaman Aristatalis’in Badü’l Tabiiyye başlıklı meşhur eserinden bir bölüm okuyarak orucunu açardı.

İhsan Oktay Anar, Suskunlar

Bu metne göre yazar, romanını yazarken hangi bilimden yararlanmıştır? Sebepleriyle açıklayınız.

Cevap: Yazar, felsefe tarihinden faydalanmıştır. Çünkü verdiği kitap isimleri felsefe ve tarih ile ilgilidir. İyi bir araştırmacı olduğu belli olan yazar sanırsak felsefe ile ilgilenen bir yazardır.