12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 126-127 Cevapları Ordinat Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Şiirin teması nedir? Açıklayınız.
Cevap: “Mataramda Tuzlu Su” şiirinde şairin çıkmaya “hüküm giydiği” “uzun yol”, yaşanmışlıklardan dolayı aslında mecbur olunan bir “yolculuktur.” Şair kendince aydınlanma yolunda önemli kazanımlar elde ederek hayatında köklü değişikliklerin başlangıcındadır

2. Şiirdeki “West Indies, Kızıl Elma, İtaki, Maçin” gerçek bir coğrafya mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Hayır değildir. Hayali mitolojik efsanevi yerleri temsil ederler. Her toplumun benzer hayali simgesel mekanları vardır

3. Şiirdeki uzak ülke nasıl bir yerdir? Açıklayınız.
Cevap: Hayali bir ülkenin insanın umudunda yeşerttiği güzellikleri ile dolu bir ülkedir. O ülke uzak da olsa yolları zorlu da olsa varıldığında insan yaşam enerjisi ve amacı katacak bir ülkedir.

4. Şiirde kullanılan noktalama işaretleri ve bölümlerin oluşması arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Şiirde en çok soru işareti kullanılmıştır. Çünkü şair okurun pasif değil aktif bir okuma yapmasını dilemektedir.

5. Aşağıdaki sözcük gruplarını açıklayınız.

beyazların yöresi: Avrupa olabilir. Ya da kendini çok medeni gören toplumlara bir eleştiri amacıyla bu kullanım tercih edilmektedir.
suya tuz eklemek: Tuz, yaşamın denge unsurudur. Su da aynı şekilde hayati önem taşır. Yaşama yaşam katma anlamı çıkarılabilir.
utançtan yapılma mücevher: İnsanın vicdanından sızan utanma duygusu tıpkı bir kolye gibi boynunda taşıdığı bir şey gibi okura sunulmaktadır

6. Şiirde ahenk nasıl sağlanmıştır? Açıklayınız.
Cevap: Şiirde ahenk şiir içi ses tekrarları ile dize tekrarları ile sağlanmıştır. Örneğin “gibi, bir ve biriyim” kelimelerinin şiir içinde tekrar edilerek kullanıldığını görürüz.

7. Şiirdeki “Uzun yola çıkmaya hüküm giydim.” dizesini açıklayınız. Bu dizenin şiirdeki işlevini tartışınız.
Cevap: İnsan yolculukların toplamıdır. İnsan evden çıkar gelişir büyür ve sonunda yeniden eve döner. Kimisi için bu yolculuk kısadır kimisi içinse uzun sürer. Şair kendi yolculuğunu uzun bir mahkumluğa benzetmektedir. Bu dize aslında şiirin ne üstüne yazıldığını özetler bize.

8. Sizce “Mataramda Tuzlu Su” şiirinde şair hayatını nasıl değerlendiriyor? Aşağıdaki dizelerden hareketle cevaplayınız.
“uzun yola çıkmaya hüküm giydim.”
“Kendinin bile ücrasında yaşayan benim için gidecek yer ne kadar uzak olabilir?”
“Bir hayatı, ısmarlama bir hayatı bırakıyorum”
Cevap: İnsan bazen yalnızlıkla ile ilgili kendi kendine sorgulamalar yapar. Şairin bu dizelerinden okuyacağımız üzere şairin derin bir yalnızlık ve kaçma duygusu içinde olduğunu görürüz.

9. “Mataramda Tuzlu Su” şiirindeki tekrir (yineleme) sanatı örneklerini bulunuz. Yinelemeler şiire nasıl bir anlam kazandırmıştır? Açıklayınız.
Cevap: “uzun yola çıkmaya hüküm giydim” özellikle tekrarlanan dizedir. Bu ifade şiire derinlik ve anlam katmıştır denilebilir.

1. ETKİNLİK

Süreyya Berfe’nin “Sevgiyle Başlarız İşimize” şiirini ve İsmet Özel’in “Mataramda Tuzlu Su” şiirini tema ve anlayış bakımından karşılaştırınız.
Cevap: İki şiir de şairlerin dünyayı kendi pencerelerinden yorumladıkları şiirlerdir. Bunun yanında Berfe’nin yaşama daha umutla baktığını, Özel’in ise karamsar bir yolcu imajı çizdiğini söyleyebiliriz.

2. ETKİNLİK

İsmet Özel’in “Mataramda Tuzlu Su” ve “Amentü” adlı şiirlerini yazılış amaçları bakımından karşılaştırınız.
Cevap: İki şiir de şairin kendi şiir anlayışını ve dünya görüşüne okura ulaştırma onunla paylaşma çalışmalarıdır. İki şiirde de amaç okurun şairin işaret ettiği duygu dünyasına girmesini sağlamaktır.

3. ETKİNLİK

İsmet Özel’in şiiri çok çeşitli ve birbiriyle uzlaştırılması güç etkileri içinde eriten bir potadır: ismet Özel, şiiri “beşeri bir uğraş” olarak görür. Şiirin bilim ve felsefe gibi insanın bilgilenme kaynaklarından birini teşkil ettiği düşüncesindedir. Bu noktadan itibaren şiir, ismet Özel için son derece ciddiye alınacak varoluşsal bir etkinlik hâline dönüşür. Çünkü şiir, Özel’e göre, insanın “Ben buradayım!” deme faaliyeti ve fırsatlarından en önemlisini teşkil eder. Şair, dili ham madde olarak görmez. ismet Özel’in anlayışına göre şiir, dilin bizatihi kendisidir, kendisi oluşunu ifade etme hâlidir. Heidegger’in “dil, varlığın evidir” sözünü ismet Özel, Türkçede “dil, varlığın ilidir” şeklinde telaffuz etme yanlısıdır. Çünkü Özel’e göre insan dilinde yaşar, diliyle yaşar. Bu açıdan ismet Özel, Türkçeyi hepimizin ortak yurdu olarak algılar. Dil ve insan arasındaki bu “barınma-barındırma” ilişkisi şiire de bir sığınak ya da bir saçak altı olma özelliği kazandırır.

Ahmet Kaya, İsmet Özel Hayatı, Şiiri ve Poetikası

Metinden hareketle İsmet Özel’in şiirlerini yazma amacını açıklayınız.
Cevap: İsmet Özel şiirinin en önemli özelliği, sorumluluk duygusu yüklü bir şiir oluşudur. O, şairlerin halka karşı sorumlu olduğu ve halkın sorumluluğunu üstlenebilecek bir yetkinliğe ulaşmaları gerektiği kanaatindedir.