12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 119-120 Cevapları Ordinat Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Şiirin teması nedir? Açıklayınız.
Cevap: Peygamberler Devrinin günleri ve hikayeleri anlatılmaktadır.

2. Şiir kime hitaben yazılmıştır? Hitap edilen kişinin özellikleri nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: “Sürgün Ülkeden Başkentler Başkentine” şiirinde islami bir duyarlılık vardır. Şair, diriliş ülküsünü bu şiirine yansıtmıştır. Peygamberler tarihini iyi bilmesinin göstergesi olarak bizleri o dönemlere ve onların kıssalarına götürecek telmihlerde bulunmuştur.

3. Şiirdeki tarihî ve efsanevi kişiler kimlerdir, hangi amaçla kullanılmıştır? Açıklayınız.
Cevap: Leyla, Mecnun, Belkıs, Meryem Züleyha gibi efsanevi kişilikler o dönemi yansıttıkları, o dönemin en önemli hikaye kahramanları oldukları için kullanılmışlardır.

4. Şiirde hangi şehirlerden söz edilmiştir? Bu şehirler neyi temsil etmektedir? Belirtiniz.
Cevap: Paris, New York, Londra, Moskova, Pekin bu kentler günümüzde Dünyanın en büyük ve bilinen şehirleridir.

5. Şiirde tekrar edilen sözcükler nelerdir, şiire nasıl bir anlam kazandırmıştır? Belirtiniz.
Cevap: “Sevgili / yenilgi / vardır ve gibi kelimeler sıklıkla kullanılmıştır. Bu kullanımlar şiire ahenk kazandırmıştır.

6. Şiirdeki dinî değerleri ifade eden sözcükleri bularak anlamlarını açıklayınız.
Cevap: Ayaklara kapanma dua etme maksadıyla kullanılmıştır; nazar inancı insanların kendilerini kıskandıklarını belirtmek için kullanılmıştır.

7. Aşağıdaki sözcük gruplarını açıklayınız.

Ey çağdaş Kudüs (Meryem): Kudüs geçmişten günümüze tarihin beşiğidir. Bütün inançların ortaya çıktıkları ana merkezdir. Bu bakımdan Kudüs’ün son olarak Meryem ile yeniden dirildiği vurgulanmak için çağdaş Kudüs denilmiş olabilir.
Ey sırrını gönlünde taşıyan Mısır (Züleyha): Züleyha aşkını gönlünde büyütmüştür. Yusuf karşılık vermese de yine de o onu sevmekten vazgeçmemiş ve ne yazık ki bu aşk Züleyha’yı yok etmiştir.

8. Aşağıdaki dizeleri şiirin bütününü dikkate alarak açıklayınız.

Senin kalbinden sürgün oldum ilkin
Deniz gözlerinden alır sonsuzluğun haberini
Ne yapsalar boş göklerden gelen bir karar vardır
Cevap: Ne olursa olsun bu yaşamda insanın başına ne gelirse gelsin bütün bu kararlar gökten yüce bir güç tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu karar bazen bir insanın bir başka insanın kalbinden sürgün gitmesi şeklinde de olabilmektedir.

9. Şiirin son bölümünden hareketle şairin psikolojik durumunu değerlendiriniz.
Cevap: Şair bu bölümde ilahı aşkın büyüklüğünden ve insana verdiği o muhteşem hazdan bahsetmektedir. Şair yaradana olan aşkından dolayı mesut ve aynı zamanda çaresizdir.

10. Okuduğunuz şiiri Sezai Karakoç’un “diriliş felsefesi” açısından değerlendiriniz.
Cevap: “Sürgün Ülkeden Başkentler Başkentine” şiirinde islami bir duyarlılık vardır. Şair, diriliş ülküsünü bu şiirine yansıtmıştır. Peygamberler tarihini iyi bilmesinin göstergesi olarak bizleri o dönemlere ve onların kıssalarına götürecek telmihlerde bulunmuştur

11. Cahit Zarifoğlu’nun “işaret Çocukları” şiiri ile “Sürgün Ülkeden Başkentler Başkentine” şiirini anlayışları bakımından karşılaştırınız.
Cevap: İki şiirde de dini temalar geçmişteki hatıralar ve aile bağları aracılığı ile okura sunulmaktadır. Bu da şairlerin benzer şiir düzleminde olduklarını bizlere göstermektedir

1. ETKİNLİK

Sezai Karakoç, şiirlerinde Mekke, Medine, Şam, Bağdat, Endülüs, Kudüs, İstanbul adıyla; din, tarih, hicret, zafer, mağlubiyet gibi birçok çağrışımı simgesel bellek mekânlarına dönüştürür. Karakoç şiirlerinde Doğu, Batı, Mekke, Medine, Kudüs, İstanbul gibi mekânları Peygamberlerin öyküsüyle anlamlı hâle getirir. Sezai Karakoç’un eserlerinde aşk-sevgi tek boyutlu değildir. Sezai Karakoç, şiirlerinde sevgi(li)ye ulaşmak için Leyla’nın acılı ve yakıcı çöl yollarında ilerleyerek birçok kapıdan geçer. Bu kapılardan geçen âşık ve maşuklar bütün insanlığın bir sevgi içinde yaşamasını gerekli kılar. Beşeri sevgiden ilahî sevgiye yönelişi şiirlerinde bir gereksinim olarak gören Karakoç, Mutlak Sevgi’de bütün insanlığı bütünleştirir. Sezai Karakoç, Mevlana ve Yunus Emre’den Fuzuli ve Şeyh Galib’e oradan da Mehmet Akif Ersoy’a köprüler kurar ve genç nesillere kendilik değerlerine dönmeyi salık verir.

Veysel Şahin, Sezai Karakoç’un Şiirlerinde-Yaratıcı Değerler

Bu metinden hareketle okuduğunuz şiirdeki dinî ve tarihî kişilerle ilgili çağrışımları açıklayınız.
Cevap: Kudüs geçmişten günümüze tarihin beşiğidir. Bütün inançların ortaya çıktıkları ana merkezdir. Bu bakımdan Kudüs’ün son olarak Meryem ile yeniden dirildiği vurgulanmak için çağdaş Kudüs denilmiş olabilir. Züleyha aşkını gönlünde büyütmüştür. Yusuf karşılık vermese de yine de o onu sevmekten vazgeçmemiş ve ne yazık ki bu aşk Züleyha’yı yok etmiştir. Ayrıca ilahi aşkın sembolü olan Leyla da şiir de kendine yer bulur.

2. ETKİNLİK

Sezai Karakoç’un “Mona Rosa” adlı şiirinden hareketle akrostiş terimini açıklayınız.
Cevap: Akrostiş’ ya da Türkçe söylemiyle ilkleme, bir şiirde dizelerin ilk harflerinin yukarıdan aşağıya doğru sıralandığında anlamlı bir sözcük meydana getirmesidir. Divan edebiyatında akrostişe muvaşşah ya da istihrac denir. Eski Yunan ve Latin dillerinde “akro-” ön eki “uç taraf” veya “sivri taraf” anlamına gelir.