12. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 111-112 Cevapları Ordinat Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Şiirin teması nedir? Açıklayınız
Cevap: “Çağrılmayan Yakup” adlı şiirde Edip Cansever, toplumda önemli bir yer edinemeyen sıradan bir insanı konu edinmiştir.

2. Şiirden hareketle “Çağrılmayan Yakup” nasıl bir tiptir? Açıklayınız.
Cevap: Dört bölümden oluşan Çağrılmayan Yakup, düzenin insanı kendisine yabancılaştırmasına dair eleştiri olarak okunması gereken bir şiir. Yakup’un mesleği “kurbağalara bakmaktır.” Her sabah gider ve bakar, telaşlı, açgözlü ve mor kurbağalara fakat her defasında da “Sanki böyle ben niye oradan geliyorum” diye sormadan da edemez. Şiirin birinci bölümünde kendisini Yusuf’la karıştırdığını; ikinci bölümünde ise Yusuf gibi hissettiğini fakat Yakup’luğundan emin olduğunu söyler. Fakat hemen sonrasında da “kurbağalara bağlayan taş merdivenlerle” kendisini karıştırdığını itiraf eder. Sonrasında fark eder ki herkes Yakup’tur.

3. Şiirde yer alan, düzyazıya uygun cümleleri / dizeleri bulunuz.
Cevap: “Ve sabah bunları bir bir kendime anlatacağım / Yakup’un gene bir yokluğa doğru büyüyen içinde” “Ben, yani Yusuf, Yusuf mu dedim? / Hayır, Yakup Bazen karıştırıyorum”

4. Şiirdeki “Çağrılmayan Yakup” ile “Kitabe-i Seng-i Mezar”daki “Süleyman Efendi’yi” karşılaştırınız.
Cevap: İkisi de halkın içinden sıradan tiplerdir. İkisi de günlük hayatta arka planda kalmış, silik tiplerdir. Ama yine de iyilerdir ve kimselere zararları dokunmaz.

5. Şiirdeki ahenk unsurlarını belirtiniz.
Cevap: Şiirde kafiye ve redifler ile şiir içi kelime tekrarlarından faydalanılmıştır. Ses tekrarları ve dize tekrarı şiirdeki ahengi arttırmaktadır.

6. Şiirde tekrar edilen sözcükleri bulunuz ve şiirdeki işlevini açıklayınız.
Cevap: Yakup, Yakup! / Kurbağalara bakmaktan geliyorum / yani Yusuf, Yusuf mu dedim.

7. Şiirde kurbağa, kedi ve baykuş neyi sembolize etmektedir? Açıklayınız.
Cevap: Cansever’in, bu şiirinde “çağrılmayan” diye nitelediği bir figür olan Yakup özelinde modern bireyin “yabancılaşmasını” başarıyla irdelediği, onun yalnızlığını ve trajedisini “yabancılaşma” bağlamında kurduğu güçlü imgelerle yansıttığı görülür.

8. Şiirden hareketle ironik anlatıma örnek veriniz.
Cevap: “Bir ölünün günü boyayan renginde / Çürük evler bulduğum, içleri sonsuz kayalar” dizelerinde şairin siyah rengini matem ironisiyle anlattığını görürüz.

9. Aşağıdaki dizeleri açıklayınız.
Cevap: Yakup peygamber oğlu Yusuf’un kaybolduğuna inanan bir peygamberdir. Onu kuyuya çağırmazlar. Şair de bu dizelerde en sevdiği kişiyi kaybettiğini belki sevgilisinden ayrıldığını Yakup benzetmesiyle okuruyla paylaşmaktadır.

10. Şiirden hareketle konuşma üslubuna örnek veriniz.
Cevap: İkinci Yeni şiirinin bir özelliği olarak bu şiirde öne çıkan dize veya ifadeler kullanılmıştır. Şiirin yazılmasından sonra “Çağrılmayan Yakup” bir unvan olarak kullanılmaya başlanmıştır.

1. ETKİNLİK

İlhan Berk, İkinci Yeni şiirini “Anlamın yeri düzyazıdır. Bir şey anlamak isteyenler düzyazı okusunlar. Şiir bir şey anlatmaz. Güzellik bir şey anlatmaz çünkü.” şeklinde savunmuştur. Şairin düşüncelerine katılıyor musunuz? Niçin?
Cevap: Kısmen katılıyorum. Çünkü bence şiir günü geldiğinde haksızlıkları yoksulluğu, insanların sorunlarını da anlatabilir. Şiir insan içindir. İnsan için olan bir şeyi insandan dil aracılığı ile uzaklaştırmak pek mantıklı gelmemektedir.

2. ETKİNLİK

Aşağıdaki şiirlerden hareketle İkinci Yeni şiirindeki dize yapısını değerlendiriniz.

Gözleri göz değil gözistan
Usul usul giyinir
Sabahları evinde
İşte do, sonra sırasıyla
re
mi
fa
sol
la
Sonunda da şapkası si
Cemal Süreya
(Metnin orijinaline uyulmuştur.)

*****

O zaman bütün İstanbulistan Vizansiyadan kalan sarıdaydı
Vizansiyanın rengi eski bir yapraktır
Turgut Uyar
(Metnin orijinaline uyulmuştur.)

*****

MISIRBALIKLARI prenses nefertiti / cebi kuş üzüntüyle dolu İzmirli tüccar ///. Mısırkalyoniğne
(devam)
baktım geçiyordu durdum isyana bir beyaz bir esmer
İlhan Berk
(Metnin orijinaline uyulmuştur.)

*****

Ben gidince hüzünler bırakırım / Bu senin yaşadığındır
Edip Cansever
(Metnin orijinaline uyulmuştur.)
Cevap: İkinci Yeni şairlerinin en belirgin özelliği okuyucunun hayal dünyasında farklı çağrışımlar meydana getirebilmek için şiirlerinde Türkçenin kuralları dışına çıkmalarıdır. Burada da kimi zaman kelimeleri Türkçe kuralları dışında böldüklerini, dizeler arasındaki geçişlerde yenilikler yaptıklarını görürüz.