11. Sınıf Meb Tarih 4. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

4. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

Aşağıdaki ifadeleri birer cümleyle açıklayınız.

Fransız İhtilali: Fransız Devrimi veya Fransız İhtilâli, Fransa’daki mutlak monarşinin devrilip, yerine cumhuriyetin kurulması ve Roma Katolik Kilisesi’nin ciddi reformlara gitmeye zorlanmasıdır. Avrupa ve Batı dünyası tarihinde bir dönüm noktasıdır. Sosyal bir akımı başlatan en büyük etkendir.

Kanun-i Esasi: Kânun-ı Esasi çevirisi olarak kullanılan Osmanlıca terkiptir. “Temel Kanun” ya da Anayasa anlamındadır. Osmanlı Devleti’nin ilk ve son anayasası 23 Aralık 1876’da ilan edilmiş, 1878’de II. Abdülhamit tarafından askıya alınmış, 24 Temmuz 1908 ihtilali sonucunda yeniden yürürlüğe girmiştir.

31 Mart Vakası; 31 Mart Vakası, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra İstanbul’da yönetime karşı yapılmış büyük bir ayaklanmadır. Rumî Takvime göre 31 Mart 1325’te başladığı için bu adla anılmıştır. On üç gün süren ayaklanma, II. Meşrutiyet döneminin en önemli olaylarından biri olarak kabul edilir

1. Fransız İhtilalinin imparatorlukların siyasi hayatlarına etkileri nelerdir?
Cevap: Ekonomik ve sosyal nedenlerden dolayı oluşan Fransız İhtilali beraberinde ulus, milliyetçilik, millî egemenlik, demokrasi, laiklik, adalet gibi kavramları ortaya çıkardı ve bu kavramlar tüm Avrupa’ya yayıldı.

2. Sanayi İnkılabıyla birlikte işçi sınıfının karşılaştığı sorunlar nelerdir?
Cevap: Sanayi inkılabının sonucu kurulan fabrikalarla birlikte işçi sınıfı doğmuştur. Sorunlar genellikle işçi sınıfı üzerine yoğunlaşmaktadır. Sermaye birikimi çok yoğunlaştı, dünya gelir dağılımı daha çok bozuldu. İşçi sınıfı doğdu. İşçi sınıfı sorunları ortaya çıktı. Büyük fabrikalar, göçleri hızlandırdı. Göçlerin sonucu kentleşme hızlandı. Kentlerde gecekondular ve gecekondu mahalleri ortaya çıktı. Ham madde ve pazar bulma, ülkeler arasında rekabeti hızlandırdı. Sömürgecilikte daha sert olmaya başladılar. Fabrikalarda çocuk işçiler çalıştırılmaya başladı. Emek sınıfı doğması ile sosyal problemler ve bunalımlar orta çıkmaya başladı.

Sanayi İnkılabı’yla birlikte işçi sınıfının karşılaştığı sorunlar nelerdir

3. Modern ideolojilerin ortaya çıkmasındaki etkenler nelerdir?
Cevap: 18. ve 19. yüzyılda ortaya çıkan ideolojileri konu edinmektedir. Eserde liberalizm, muhafazakârlık, milliyetçilik, Marksizm, anarşizm, sosyal demokrasi, feminizm, faşizm ve korporatizm, tarihsel bağlamları içerisine oturtulup, bugünle bağlantıları kurularak ele alınmakta; kitabın başında ideoloji kavramına tarihsel bağlamı içinde açıklamalar getirilmekte ve siyasal kültür ile arasındaki ayrımlara yer verilmektedir. Bunun yanısıra siyasal ideolojilerin tek tek ele alındığı bağımsız metinler, genel değerlendirmelerle birlikte eleştirel bir bakış açısı da taşımaktadır.

Modern ideolojilerin ortaya çıkmasındaki etkenler nelerdir

4. Yeniçeri Ocağının kaldırılmasının gerekçeleri nelerdir?
Cevap: Yeniçeriler, askeri kimliklerini asıl mesleklerini unutup, siyasi meselelere karışmaya taraf olmaya başlamışlardır. İlim tabakasına ve halka karşı hakaretler edilmeye başlanmıştır. Padişahı tahta indirip tahta çıkartarak, padişahın kim olacağına karar vermeye başladılar. Her fırsatta isyan çıkartıyorlar bahşiş alabilmek için padişah değişikliği için bile isyan ediyorlardı. İsyanın, kargaşanın, istikrarsızlığın sebebi ve merkezi durumuna gelmişti yeniçeri ocakları.

Yeniçeri Ocağının kaldırılmasının gerekçeleri nelerdir

5. III. Selim zamanında yapılan yeniliklere Nizam-ı Cedit denmesinin sebepleri nelerdir?
Cevap: Nizam-ı Cedid, Yeni Düzen anlamını taşır, Osmanlı Devleti’nin askerin ıslah ve yenileştirilmesine karşılık gelir ve bu amaçla oluşturulan askeri birliklere aynı isim kullanılarak Nizam-ı Cedid Ordusu denir. Nizam-ı Cedid iki anlamda incelenebilir:
Dar anlam: Avrupa usulünde yetiştirilmek istenen talimli asker. Nizam-ı Cedid Ordusu.
Geniş anlam: Yeniçeriliği kaldırmak veya hiç değilse faydalanabilecek şekle getirmek, Avrupa talim usulünü yeni kurulan askeri kuvvetin baskısı ile kabul ettirmek, ulemanın çağ dışı düşüncesine karşı koyup nüfuzlarını kırmak, Osmanlı Devleti’ni Avrupa’nın ilim, sanat, ticaret, ziraat, teknik ve sanayide yaptığı ilerlemelere ortak etmek için gelişen yenilik hareketlerinin bütünü.

6. Tanzimat Fermanının ilan edilmesine etki eden gelişmeler nelerdir?
Cevap: Osmanlı tarihinin ilk demokratik anayasal süreci niteliğinde olduğu için Tanzimat fermanı çok büyük ilgi görmüştür. Tanzimat fermanının iki farklı ismi daha bulunmaktadır. Gülhane parkında okunması sebebiyle Gülhane Hatt-ı Şerif-i (Padişah yazısı) ve Tanzimat-ı Hayriye (Hayırlı düzenlemeler) isimleri verilmiştir. Tanzimat kelimesi “düzenleme” anlamına gelmektedir. Fermanın amacı Osmanlı Devleti’ni vatandaşlık hakları bakımından ileri noktalara taşımaktır. Tanzimat fermanı, Osmanlı Devleti’nin bir çok alanda Avrupa devletlerinin tepkisini çekmeye başladığı bir dönemde vuku bulmuştur. Hatta Osmanlı devleti bu dönemde Avrupa devletleri arasında “hasta adam” olarak nitelendirilmiştir. Bu durum Osmanlı hükümetini fazlasıyla rahatsız etmiş ve çözüm arayışlarına yönlendirmiştir. Ferman, Fransız Devrimi’nin “İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirgesi” örnek alınarak hazırlanmıştır. Osmanlı devletinde ilk defa vatandaşlık hakları bu fermanla belirtilmiştir. Tanzimat fermanının bir diğer özelliği ise halkın değil padişahın iradesiyle hazırlanıp ilan edilmesidir.

Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesine etki eden gelişmeler nelerdir

7. 1913 Bâbıâli Baskınının siyasi hayata etkileri nelerdir?
Cevap: Bâb-ı Âli Baskını, Osmanlı İmparatorluğu’nda 23 Ocak 1913 günü Enver Bey ve Talat Bey’in başını çektiği bir grup İttihat ve Terakki üyesi tarafından hükûmet binası Bâb-ı Âli’nin basılmasıyla gerçekleştirilen askerî darbe. Bu baskın sırasında Harbiye Nazırı Nâzım Paşa öldürülmüş, Sadrazam Kâmil Paşa’ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında iktidar İttihat ve Terakki’nin eline geçmiştir.

1913 Bâbıâli Baskını’nın siyasi hayata etkileri nelerdir

B. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Çeşitli ırk. din. dil ve kültüre sahip toplumlardan oluşan Osmanlı Devleti’nde Fransız İhtilali’yle birlikte milliyetçilik ve bağımsızlık akımları yayılmaya başlamıştır. Bu sebeple XIX. yüzyılın başlarından itibaren Osmanlı topraklarında birçok isyan çıkmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu isyanlardan biri değildir?
A) Sırp isyanı
B) Yunan İsyanı
C) Mısır isyanı
D) Bulgar İsyanı
E) Karadağ İsyanı
Cevap: C

2. Aşağıdakilerden hangisi Sultan II. Mahmud’un Sened-i İttifak ı onaylamasının nedenlerinden biri değildir?
A) Ülkede güvenliği sağlamak istemesi 8) Meşruti yönetime geçmek istemesi
C) Ayanların desteğiyle tahta çıkmış olması
D) Alemdar Mustafa Paşa’nın etkisi
E) Merkez ve taşradaki siyasi dengeleri korumak istemesi
Cevap: B

3. Kapitalizm, Yeni Çağ da Batı Avrupa’da sermaye ve üretim araçlarının özel mülkiyete geçmesi sonucunda sürekli kâr arama ilkeleri üzerine kurulmuş ekonomik bir sistemdir.
Aşağıdakilerden hangisi bu sistemi hazırlayan gelişmelerden biridir?
A) Avrupa’da burjuvazi sınıfının yükselişi
B) Feodalitenin ortaya çıkması
C) Kilisenin güç kazanması
D) Marksist ideolojinin doğması
E) Ulus devletlerin kurulması
Cevap: A

4. Aşağıdakilerden hangisi 1876 Darbesi’ni hazırlayan gelişmelerden biridir?
A) Siyasi partilerin kurulması
B) Genç Osmanlıların çalışmaları
C) Tanzimat Fermanının ilan edilmesi
D) Devlet otoritesinin güçlendirilmesi
E) Kanun-ı Esasi’nin yürürlüğe konması
Cevap: B

5. Merkantilizme göre nüfus; siyasi, askerî ve mali açıdan önemli bir güçtür. Bu sebeple nüfusun artırılması gereklidir. Bu politika doğrultusunda;
I. ülkeye yapılan göçlerin olumlu karşılanması,
II. ülkede nüfusu artırmaya yönelik politikaların takip edilmesi,
III. ormanlık alanların tarıma açılması
durumlarından hangilerinin uygulanması beklenir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

6. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin demiryoluna olan ilgisinin nedenlerinden biri değildir?
A) Avrupalı devletlerin ülkedeki ekonomik etkinliğini kırmak
B) Ülkedeki iç güvenliği sağlamak
C) Tarımsal vergilerin toplanmasını kolaylaştırmak
D) Cepheye asker ve malzeme sevk edilmesini hızlandırmak
E) Devlet otoritesini uzak bölgelere kadar ulaştırmak
Cevap: A

7. Tanzimat Ferman’ının aşağıdaki maddelerinden hangisi liyakatin önemini göstermektedir?
A) Bütün tebaanın can güvenliği, mal ve namusunun korunması
B) Verginin, herkesin gücü oranında tahsil edilmesi
C) Askerliğin vatan görevi hâline gelmesi
D) Yargılama hakkının getirilmesi
E) Rüşvetin önlenmesi amacıyla etkili bir kanun hazırlanması
Cevap: E

8. Aşağıdakilerden hangisi 1909 Darbesi’nin sonuçlarından biridir?
A) Hareket Ordusunun İstanbul’a gelmesi
B) İttihâd-ı Osmânî Cemiyeti’nin kurulması
C) İttihat ve Terakki’nin yönetimde güç kaybetmesi
D) Bâbıâli Baskım’nın yaşanması
E) II. Meşrutiyetin ilanı
Cevap: A

9. Aşağıdakilerden hangisi ulus devlet anlayışıyla oluşan modern eğitim sisteminin özelliklerinden biri değildir?
A) Vatandaşların daha nitelikli eğitilmesi
B) Bireylerin devlet politikalarına daha sadık hâle gelmesi
C) Eğitim programlarının kilisenin denetimine alınması
D) Okullarda özgür bireye, doğaya, tarihe ve akla önem verilmesi
E) Dinî derslerin yanında tarih, coğrafya ve fen bilimleri gibi derslerinin de verilmesi
Cevap: C

10. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı toplumunda Türkçülük fikrinin gelişmesinin nedenlerinden biri değildir?
A) Türk olmayan Müslüman toplulukların Batılı devletlerin kışkırtmasıyla Osmanlı’dan ayrılmaya başlaması
B) Osmanlı’nın kaybettiği topraklarda Müslümanların Anadolu’ya göç etmek zorunda kalması
C) Müslüman halkın yaşadığı zulme karşı toplumda tepki uyanması
D) Avrupa’nın Türkler aleyhindeki kötü propagandaları
E) Tanzimat sonrası bir Osmanlı toplumu oluşturulmaya çalışılması
Cevap: E

Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

1. “Batı’ya açılan bir pencere” ifadesi hangi anlamlara gelmektedir?
Cevap: Batılılaşma II. Mahmut’tan Cumhuriyet’e semboller ve temsiller üzerinden biçimlenmiş ve şekil, esastan önce gelmiştir. Diğer bir değişle Batılılaşmanın sembolik görünümleri olan mekân, kıyafet, yemek kültürü gibi yapılar Batılılaşmanın görünür yüzleri olarak batılı olmanın unsurları haline gelmiştir

2. Tanzimat Dönemi’nde yapılan yeniliklerin siyasi hayata etkileri nelerdir?
Cevap: Osmanlıda Parlamenter demokrasinin temellerinin atılması sağlanmıştır. Yani halkın doğrudan yönetimde söz sahibi olmasının yolu açılmıştır.

3. Parlamenter demokrasi ne demektir?
Cevap: Parlamenter sistem ya da parlamentarizm, yürütme organının yasama organının denetiminde olduğu demokratik bir yönetim sistemidir. Buna karşılık, başkanlık sisteminde devlet başkanı çoğunlukla hükûmet başkanıyla aynı kişidir ve yürütme organı meşruiyetini yasama organından almaz

4. Tanzimat ve Islahat fermanlarının Fransız İnsan Hakları Bildirisi’nden etkilenmesinin gerekçeleri nelerdir?
Cevap: XVIII. yüzyılda Fransız İhtilali’nin ortaya çıkması (1789) ile eşitlik, adalet, özgürlük, milliyetçilik gibi fikirlerin yayılımı hız kazanmakla birlikte bu fikirler geniş bir coğrafyada destekçi bulmuştur

5. Günümüzde meşrutiyetle yönetilen devletler hangileridir?
Cevap: Avustralya , Danimarka , Belçika , Birleşik Arap Emirlikleri , Britanya , Hollanda , Japonya , İsveç , Monako, Papua Yeni Gine , Suudi Arabistan , Umman , Ürdün , Nepal , Malezya

Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

1. Ülkelerin toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi ve sınırların korunması konusundaki söz birliğinin Yunan İsyanı sonrası unutulmasının nedenleri neler olabilir?
Cevap: Çünkü devletler kendi çıkarlarını düşünürler. Önceden verdikleri bir sözden çıkarları için vazgeçebilirler. Siyaset dediğimiz iğrenç şey tam da budur ne yazık ki. Sözleri tutmama yani.

2. Mürur tezkeresi nedir?
Cevap: Osmanlı Devleti’nde ülke içinde seyahat etmek ve İstanbul’a gitmek için alınan izin ve geçiş belgesi; bir nevi iç pasaport. Bu uygulama gelişigüzel yerleşimleri, vergi ihlalini, kaçak işçi ve işsiz akınını önlemeye yöneliktir

3. Osmanlı Devleti’nin 1848 Avrupa İhtilalleri sırasında özellikle Balkanlarda önlem almasının nedenleri nelerdir?
Cevap: Çünkü Balkanlardaki halkın kışkırtılması ve isyan etmesi devletten ayrılmak için isyanlara kalkışmasının önüne geçilmek istenmektedir.

4. Osmanlı Devleti tarafından çıkarılan emirlerde neler istenmektedir?
Cevap: Bölge idarecilerinin dikkatli olmaları istenmektedir. Bunun yanında herkesin yanında mürur belgelerini taşımasını devletin zarar göreceği her türlü faaliyetten uzak durulması istenmektedir.

5. Devletimizin güvenliğinin sağlanması için alınması gereken tedbirleri belirttiğiniz bir maili İçişleri Bakanlığına gönderiniz.
Cevap: Devletin güvenliği hususunda,

• Kime: İç İşleri Bakanlığı
• Mail: Sayın Bakanlığımız,
• Herkesin dikkatli olmaları konusunda uyarılması
• İdarecilerin adaletli olmaları
• Askeri hazırlıkların ve dikkatin en üst seviyede olmasının gerekliliği gibi tedbirlerin alınmasını arz ederiz.