11. Sınıf Meb Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 92-94 Cevapları

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 92 Hazırlık Cevapları

1. Soru Yukarıdaki şiir ve görselden yararlanarak fotoğrafta gölge kullanımının, edebiyatta ise kapalı anlatımın etkisini açıklayınız.

Cevap: Fotoğrafta gölge, mekâna derinlik, gizem ve duygu yoğunluğu katar; izleyiciyi düşünmeye sevk eder. Edebiyatta kullanılan kapalı anlatım da benzer şekilde metne çok katmanlı bir anlam, yoruma açıklık ve estetik bir gizlilik kazandırır. Böylece okur, metnin içine daha derinden girer ve kendi anlamını üretir.

2. Soru Sanatçılar eserlerinde mecazlı anlatıma niçin başvurur?

Cevap: Sanatçılar, ifade etmek istedikleri duygu ve düşünceleri daha güçlü, etkili ve estetik hâle getirmek için mecazlı anlatımı kullanırlar. Mecazlar, esere derinlik, hayal gücü, yorum zenginliği ve sanatsallık kazandırır.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı – Sayfa 93 Cevapları

Metni Anlama ve Çözümleme

1) Şiirin teması nedir?

Cevap: Şiirin teması, mehtaplı bir gecede yapılan sandal gezisinin oluşturduğu rüya atmosferi, hayal ve huzur duygusudur.

2) Metin, konusu bakımından hangi şiir türünün özelliklerini taşımaktadır?

Cevap: Metin, tabiatın güzelliğini ve gece manzarasının etkisini işlediği için pastoral şiir özellikleri taşır.
Ayrıca duyguların yoğun biçimde verildiği bir şiir olduğu için lirik şiir özellikleri de belirgindir.

3) Çağrışım değeri olan kelimeleri tespit edip açıklayınız.

Cevap: Şiirde geçen “mehtap, hulyâ, hayal, rüya, gaip, mûsıki” gibi kelimeler çağrışım yönünden çok zengindir.
Bu kelimeler okuyucuda gizem, düşsellik, dinginlik ve melodik bir gece atmosferi duygusu uyandırır.

4) “Rüya” sözcüğünün metindeki hangi kavramlarla ilgili olduğunu gerekçeleriyle açıklayınız.

Cevap: “Rüya” sözcüğü metinde mehtap, hulyâ, hayal, gaip mûsıki kavramlarıyla ilişkilidir.
Çünkü şiirde gece yolculuğu, gerçeklikten çok düş ile gerçeğin birleştiği bir âlem gibi anlatılmıştır. Bu atmosfer, rüya etkisini güçlendirir.

5) Şiirin dördüncü biriminde ifade edilen mevsim–müzik ilişkisinin metne katkısını açıklayınız.

Cevap: Dördüncü birimde geçen mevsim-sonu ile gaip mûsıki arasında kurulan ilişki, tabiatın insan ruhunda bıraktığı sessizlik, hüzün ve derinlik hissini yansıtır. Bu durum şiire romantik bir ahenk ve duygusal yoğunluk kazandırır.

Uygulama Cevapları

Mansur şiirini saf şiir anlayışı bakımından inceleyiniz.

• Şiirde mesaj verme kaygısı yoktur; duygular ön plandadır.
• Renk ve güneş imgeleri sembolik anlamlar taşır.
• Soyut kavramlar, imgeler üzerinden sezgisel biçimde hissettirilir.
• Şair ahenkli, çağrışım gücü yüksek kelimeler kullanmıştır.
• Anlatım doğrudan değil, kapalı ve yoruma açık yapıdadır.
• Saf şiirde olduğu gibi, şair “anlatmak” yerine duyurmayı ve hissettirmeyi amaçlamıştır.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı – Sayfa 94 Ders Dışı Etkinlik Cevapları

Etkinlik: Yahya Kemal’in Şiirlerindeki Motifler

Aşağıda dört başlık için hazırlanmış araştırma notları yer almaktadır. Her grup kendi başlığını sınıfta bu bilgilerle sunabilir.

Grup 1 – Yahya Kemal’in Şiirlerinde İstanbul

• Yahya Kemal için İstanbul bir şehirden çok “medeniyetin kalbi”dir.
• Şair, İstanbul’u yalnızca manzaralarıyla değil, tarihi, kültürü, ruhu ve geçmişiyle anlatır.
• Camiler, mezarlıklar, yalılar, çınarlar, sokaklar ve Boğaz şiirlerinin temel dekorudur.
• “Sana Dün Bir Tepeden Baktım” şiirinde İstanbul’un hem ihtişamı hem duygusal değeri öne çıkar.
• Yahya Kemal’in İstanbul tasvirlerinde Osmanlı mirası, Türk kimliği ve estetik duyarlılık iç içedir.

Sonuç: İstanbul, şairde hem bir hatıra hem bir kimlik, hem de bitmeyen bir ilham kaynağıdır.

Grup 2 – Yahya Kemal’in Şiirlerinde Gece

• Gece, Yahya Kemal’in şiirlerinde sükûnet, huzur ve derin düşünüşün zamanıdır.
• “Gece” şiiri, mehtaplı bir sandal gezisinin yarattığı rüya hissini öne çıkarır.
• Gece, gerçeği daha gizemli ve şiirsel hâle getirir; olayları hayal ile hakikat arasına taşır.
• Yahya Kemal için gece, hem tabiatın en zarif hâli hem de insan ruhunun sakinliğidir.
• Gece temasında geçmişe özlem, hatıralar ve iç dünyaya yolculuk sık işlenir.

Sonuç: Gece, şairin şiirlerinde estetik ve ruhsal bir atmosfer yaratan güçlü bir motiftir.

Grup 3 – Yahya Kemal’in Şiirlerinde Renkler

• Yahya Kemal’in renk kullanımı empresyonist etkilere sahiptir.
• Mehtap gümüş, Boğaz mavi, akşam kızıl, deniz yeşil-mavi tonlarla anlatılır.
• Renkler şair için yalnızca görsel bir unsur değil, duyguyu ve zamanı taşıyan sembollerdir.
• “Gece” şiirindeki gümüş mehtap, şiirin hayal atmosferini kurar.
• “Akıncılar”daki sabah ışığı, coşku, hareket ve zafer heyecanını yansıtır.

Sonuç: Renkler, Yahya Kemal’in şiirlerinde hem duygusal hem sembolik derinlik sağlayan temel öğelerdendir.

Grup 4 – Yahya Kemal’in Şiirlerinde Rüya

• Rüya, Yahya Kemal’in şiirlerinde sık kullanılan bir iç dünya simgesidir.
• Rüya, geçmişe özlemi, zamanın akışını ve sonsuzluk arzusunu ifade eder.
• “Rüya” şiirinde hem geçmiş hem geleceğe yönelik derin bir manevi arayış vardır.
• Mehtap, gece ve rüya Yahya Kemal’de çoğu zaman birbirini tamamlayan üç unsurdur.
• Rüya, milletin hatırasını yaşatma ve duyguları estetikle ifade etme yoludur.

Sonuç: Rüya motifi, Yahya Kemal’in şiirlerini “saf şiir” anlayışının en güçlü örneklerinden biri hâline getirir.

Genel Değerlendirme

Yahya Kemal’in şiirlerinde İstanbul, gece, renkler ve rüya motifleri;

• şairin estetik duyarlılığını,
• Türk tarihine bakışını,
• iç dünyasını,
• saf şiir anlayışını

çok güçlü biçimde yansıtır.

Bu dört motif, Yahya Kemal’i Türk şiirinde benzersiz bir kimliğe kavuşturan temel unsurlardır.