11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 131 Cevapları – MEB Yayınları

Hazırlık Cevapları

1) “Aslanlar kendi tarihçilerine sahip oluncaya kadar avcılık öyküleri hep avcıyı yüceltecektir.” sözüyle ne anlatılmak istenmiştir?

Cevap: Bu söz, tarihin tek taraflı anlatılabileceğini vurgular. Bir olay kimin tarafından aktarılıyorsa, anlatımda onun bakış açısı ve çıkarları baskın olur. Güçlü olan taraf kendi öyküsünü yüceltirken, zayıf olanların sesi çoğu zaman duyulmaz. Böylece gerçekler tam anlamıyla yansıtılamayabilir.

2) Bir varlığa verilen adın kökenini araştırmayı hiç düşündünüz mü? Açıklayınız.

Cevap: Evet, bazen kelimelerin kökenini araştırmak dikkatimi çeker. Çünkü kelimelerin geçmişi, kültürlerin izlerini taşır. Örneğin “kitap” kelimesinin Arapça "ketebe" (yazmak) kökünden geldiğini öğrendiğimde, diller arasındaki etkileşimi daha iyi anlamıştım. Bu tür araştırmalar, dilin nasıl geliştiğini kavramama yardımcı oluyor.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 134 Cevapları – MEB Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme Cevapları

1) Metnin hedef kitlesi kimlerdir?

Cevap: Metnin hedef kitlesi; tarih, arkeoloji, kültür araştırmaları ile ilgilenen akademisyenler, üniversite öğrencileri ve Türk kültürünü araştıran kişilerdir.

2) Yazarın konuyu hangi açıdan ele aldığını açıklayınız.

Cevap: Yazar konuyu bilimsel ve nesnel bir bakış açısıyla ele almıştır.
Metinde kendi yorumundan çok gözlem, inceleme ve belgelere dayalı bilgiler kullanmıştır.
Örnek: “Moğolistan coğrafyasında Köktürk harfli pek çok yazıt bulunmaktadır.”

3) Metindeki sosyal ve tarihî ögeleri belirleyiniz.

• Sosyal ögeler: Türk topluluklarının yaşayışı, kültürel gelenekleri, inanç unsurları, tamga kültürü.
• Tarihî ögeler: Köktürk yazıtları, kaya resimleri, kurganlar, tamgalar, eski Türk topluluklarının yaşam izleri.

4) “Bir devletin bağımsızlık ve devamlılığının önemli göstergelerinden birisi de damgadır.” cümlesini açıklayınız.

Cevap: Bu ifade, damgaların bir devletin kimliğini, gücünü, varlığını ve sürekliliğini temsil eden semboller olduğunu anlatır. Damga; ait olduğu milletin otoritesini ve kültürel bütünlüğünü gösterir.

5) Kullanılan görsellerin metne katkısını açıklayınız.

Cevap: Görseller, metindeki bilgilerin somutlaşmasını, anlatılan kaya resimlerinin ve yazıtların zihinde canlanmasını sağlar. Bu sayede metin daha anlaşılır ve ilgi çekici hâle gelir.

6) Metindeki bilgileri kanıt, tutarlılık ve geçerlilik açısından değerlendiriniz.

Cevap: Metin, yerinde incelemeye, araştırmalara, bilimsel kaynaklara ve gözleme dayalıdır.
Bu nedenle yazarın ortaya koyduğu bilgiler:

• Kanıtlıdır,
• Tutarlıdır,
• Bilimsel geçerliliğe sahiptir,
• Güvenilir verilerle desteklenmiştir.

Karşı Pencereden

Soru: Kazakistan, Azerbaycan ve Anadolu’da görülen kaya resimleri Türk kültürünün yayılma alanları ve devamlılığı hakkında hangi sonuçlara ulaştırır?

Cevap: Bu kaya resimleri, Türk kültürünün çok geniş bir coğrafyaya yayıldığını kanıtlar.
Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar uzanan bu izler, Türklerin:

• ortak kültür,
• ortak sanat anlayışı,
• benzer inanç ve yaşam biçimleri taşıdığını gösterir.

Bu durum Türk kültüründe süreklilik ve birlik olduğunu ispatlar.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 135 Cevapları – MEB Yayınları

Kalemin İzinden

Soru: “Dörtnala gelip Uzak Asya’dan / Akdeniz’e bir kısrak başı gibi uzanan bu memleket, bizim.”

Türkler, tarih boyunca hangi coğrafyalarda izler bırakmıştır? Şiirden yola çıkarak düşüncelerinizi bir paragraf hâlinde defterinize yazınız.

Cevap: Türkler, tarih boyunca Orta Asya’dan başlayarak Kafkasya, İran, Azerbaycan, Anadolu, Ortadoğu, Balkanlar ve Avrupa’nın içlerine kadar uzanan geniş bir coğrafyada izler bırakmıştır. Şiirde geçen “Uzak Asya’dan Akdeniz’e” ifadesi, Türklerin çok geniş bir alana yayılan kültürel, tarihî ve siyasi etkisini göstermektedir. Bu dizeler, Türklerin yüzyıllarca süren göçler, fetihler, devletler ve medeniyetler yoluyla büyük bir coğrafyada kalıcı izler oluşturduğunu anlatmaktadır.