11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 20-21 Cevapları Cem Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz “İlâhî” şiirinde anlamı verilen kelimelerin dışında bilmediklerinizi metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi sözlükten kontrol ediniz.

avunmak: teselli olmak

Tecelli: ortaya çıkma, belirme, görünme.

Ahi: eliaçık, cömert.

Sufi: Sufi kelimesinin kökü yün anlamına gelmektedir. Arapçada ise sûf kelimesi olarak geçmektedir. Sufi kişiler ilk dönemlerde ibadet ve zühd ile uğraşan ve ”zahid, abid, nasik olarak nitelendirilen kişiler idi. Sufi kelimesi sözlük anlamı ise mutasavvıf manasına gelmektedir.

2. Şiirin temasını belirleyiniz.
Cevap: Allah Sevgisidir.

3. Şiirdeki manevi ve evrensel değerleri belirleyiniz.
Cevap: Kardeşlik, insan sevgisi, insanlara yardımcı olma isteği ve dünyada barışın temenni edilmesi gibi manevi ve evrensel değerlerden söz edilmektedir.

4. Okuduğunuz şiirde edebiyat, sanat ve fikir anlayışlarının yansımalarını değerlendiriniz.
Cevap: Okuduğumuz şiir tasavvuf inancının örneğini teşkil eder. Tanrı sevgisinin bütün olumsuz his ve hırlardan arınmamın temsili olan bu şiir anlayışının Yunus Emre’nin kişiliği ve şiirinde can bulduğunu görebiliriz.

5. Şiiri tasavvuf yönünden değerlendiriniz.
Cevap: Şiirde aranılan istenen aşkın beşeri yani bizim bildiğimiz aşk değil Tanrı’ya yani yaratıcıya olan manevi aşk olduğundan bahsedilir ki bu Tasavvuf inancının özünü oluşturmaktadır.

6. Okuduğunuz şiir ve Yunus Emre hakkında verilen bilgilerden hareketle şiir ve şair arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Yunus Emre Tasavvuf inancına sahip bir şairdir. Bu şiirinde de bu görüşlerinin şiirine olduğu gibi yansıdığını görürüz. Bu da bize onun sözü ile düşüncesinin aklındakiler ile şiirinin aynı doğrultuda seyrettiğini kanıtlar.

DİL BİLGİSİ

1. Okuduğunuz “Çalıkuşu” metninden alınan aşağıdaki cümlede kullanılan kısa çizginin (-) görevini belirleyiniz. Kısa çizginin kullanıldığı diğer durumları da açıklayarak bu durumlara örnekler veriniz. Örneklerinizi noktalı alana yazınız.
“Yanlarından ayrıldığım zaman göz ucuyla bana bakıyorlar, tuhaf bir surette sallanan kirli bacaklarını -kabuğuna çekilen kaplumbağalar gibi- yavaş yavaş çekerek altlarına alıyorlar. Ne yapalım, yavaş yavaş alışacağız.”
Cevap: Kısa çizginin kullanım alanı ile ilgili örnekler şu şekildedir;

• Satırlarda kelimeleri ayırmak için
• Ara sözleri belirtmek için
• Eklerine ayırmak için
• Kök ve gövdeleri belirtmek için
• İsim ve fiil eklerini belirtirken
• Heceleri göstermek için

2. Okuduğunuz metinlerde geçen “şikâyet, sükûnet, âşık” kelimelerinde bulunan düzeltme işaretinin (A) görevi nedir? Düzeltme işareti, kullanıldığı harflerin nasıl okunmasını sağlar? Sizler de düzeltme işaretinin kullanıldığı kelimeleri belirleyerek kelimelerinizi aşağıdaki noktalı alana yazınız. Bu kelimeler üzerinde telaffuz çalışması yapınız.
Cevap: Bir metin gözden geçirilirken metnin herhangi bir yerinde düzeltme yapılmasını gerektiğini ortaya koyar. Genellikle bir noktalama işaretinin yokluğuna, kelime eksikliğine ya da yarım bırakılmış cümlelere işaret eder.