11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 142-143 Cevapları Cem Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz ‘Çocukların Ana ve Babalarından Bekledikleri’ metninde anlamı verilen kelime ve kelime gruplarının dışında bilmediklerinizi metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi sözlükten kontrol ediniz.

külfet
tahminim: masraf
sözlük anlamı: sıkıntılı zorluk, yorgunluk.

göğüs germe
tahminim: zorluklarla mücadele etme
sözlük anlamı: bir güçlüğe karşı koyarak dayanmak ya da karşı koymaya hazır olmak.

yekun
tahminim: toplam
sözlük anlamı: toplam.

2. Metin ile metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Metnin konusu iyi bir çocuk yetiştirmek isteyen anne ve babanın iyi bir insanın özelliklerini önce kendi davranışlarına yansıtmasının gerekmesidir.

3. Metnin ana düşüncesi ile yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.
Cevap: Metnin ana düşüncesi ailelerin rol modeli olduklarıdır. Bu nedenle önce kendi davranışlarına dikkat etmeleridir. Yardımcı düşünceler ise yazarın kendi yaşamını anlattığı ve çocukların neden değerli olduklarının anlatıldığı kısımlardır.

4. Metinde başvurulan anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını belirleyiniz. Bunların metindeki işlevlerini açıklayınız.
Cevap: Metinde açıklayıcı ve betimleyici bir anlatım yoluna gidilmiştir. Bir de örnekleme gibi düşünceyi geliştirme yoluna başvurulmaktadır.

5. Metinde yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Metinde yazar çok sade ve temiz bir dil kullanmıştır. Arada kullandığı bazı tamlamaları o dönem için sade sayılır. Okurla sohbet eder gibi bir tarzı vardır.

6. Metinde yazarın/anlatıcının konu ve okuyucuya yönelik tavrım belirleyiniz.
Cevap: Metinde yazar aslında okura öğüt vermek ve okurun davranışlarında farkındalık yaratmayı amaçlar.

7. Metindeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.
Cevap: Metindeki açık iletiye örnek ailelerin çocuklarından beklentileri ile çocukların ailelerinden beklentileridir. Örtük ileti ise ailelerin önce kendi davranışlarına dikkat etmeleri çocuklarına örnek teşkil etmeleridir.

8. ‘Metin ve Türle İlgili Açıklamalar* bölümünde sohbet türünde eser veren yazarlardan bazıları verilmiştir. Adı verilen yazarların sohbet türündeki eserlerini belirleyerek noktalı alana yazınız.

Yazar

→ Şevket Rado / Eşref Saat
→ Melih Cevdet Anday / Dilimiz Üzerine Söyleşiler
→ Suut Kemal Yetkin / Edebiyat Konuşmaları
→ Nurullah Ataç / Söyleşiler

9. Okuduğunuz metin ve Şevket Rado hakkında verilen bilgilerden hareketle metin ile yazar arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Şevket Rado’nun okuduğunuz “Çocukların Ana ve Babalarından Bekledikleri” adlı sohbet yazısında özellikle vurguladığı husus insanın anne veya baba olduktan sonraki en büyük uğraşının çocuklarıdır. Anne ve babalar; çocuklarının iyi yetişmesi için birçok sıkıntı çekmesi, yorulmasıdır.

ETKİNLİK

Aşağıda verilen parçaya göre ana ve babaların çocuklara öğretmesi gereken değerler hangileridir? Neden?

“Bütün gayretlerimiz sırf onun iyiliği için olduğuna, yani hayatta rahat etmesini, sevilmesini ve yükselmesini istediğimize göre ona doğruluğu, adil olmayı, sözünde durmayı, iyilik etmeyi öğretmeliyiz. Her vasıtadan istifade ederek ona bunları telkin etmeli, telkin etmekle de kalmayıp hayatta olduğumuz müddetçe onu takip etmeliyiz. Çünkü bu istikamette onu takip edecek kimse yoktur. Ana ve babadan başka hiç kimse bu külfeti omuzlamak zahmetine katlanmaz. Herkesin alakası muvakkattir, muayyen gayelere bağlıdır. O gayeler elde edildi mi alaka da kaybolur gider. İnsan kaderiyle baş başa kalır.”
Cevap: En önemli değer sevgi ve saygıdır. Bunun yanında kanaatkar olma, alçakgönüllü olma da bu değerler arasında sayılabilir.