11. Sınıf Dil ve Anlatım 2. Dönem 2. Yazılı Sınav Soruları (I)

1. Yukarıdaki metinlerin türlerini yazarak neden bu şekilde düşündüğünüzü açıklayınız. (12 puan)
I. metin denemedir. Çünkü yazar bu metinde düşüncelerini ispatlama yoluna gitmeden ortaya Koymuştur. Yalın bir dil kullanmıştır.
II. metin sohbetten alınmıştır. Yazar karşılıklı konuşma havası içinde, sıcak, samimi bir dille güzel giyinme konusunda görüşlerini ortaya koymuştur.
“ Uzak ve bilinmez masal adalarından gelmişe benzeyen süt gibi beyaz martılar etrafımızda uçuşuyor; çıkardıkları tatlı ve derin seslerle şehirde kalmış; kalabalıktan, uğraşmalardan, hırslardan, kederlerden bunalmış zavallı insanları kendi vatanlarına gerçekten pek uzak, tenha, sakin yerlere biraz aşk ve şiir tatmak için çağırıyorlardı. Lacivert dalgalar içinde bir masal, bir efsane köşkünü andıran Kızkulesi hayalime dokunuyor; ruhumu hissimi beyaz ve aydınlık dualarıyla uyutarak aklımdan bütün çevremin, semtimin yankılarını siliyordu. Artık vapurda olduğumu unuttum.”
 

2. Yukarıdaki parçanın dil ve anlatım özelliklerini yazınız.(8 puan)
Anlatımda sözcüklerin mecaz kullanımlarına yer verilmiştir. Durum betimlemeleriyle okurda estetik zevk yaratılmaya çalışılmıştır. Dil coşku ve heyecan verici işlevi ile kullanılmıştır.

3. Aşağıdaki cümlelerdeki anlam olaylarını bulunuz. Türünü boşluğa yazınız.(Aktarma türleri) (10 puan)
• Marmara’da her yelken\Uçar gibi neşeli( AD AKTARMASI)
• Bulutlar hüznünü haykırdı ardından. (İNSADAN DOĞAYA AKTARMA)
• Sabahtan uğradım ben bir fidana. (DOĞADAN İNSANA)
• Bu sorunun çözümünde şu yolu da kullanabiliriz. (SOMUTTAN SOYUTA AKTARIM)
• Gelse da en acı sözler dilime\ Uçacak sanırım birkaç kelime (DUYULAR ARASI AKTARIM)

Koyunlar yeni kuzulamıştı. Sürü, her zamanki gibi yaylada otluyordu. Tepenin üstündeki iri çoban köpeği, dört bir yana baktı, koruduğu sürü için bir tehlike var mı diye araştırdı. Hayır, görünürlerde hiçbir tehlike yoktu. Yere uzandı. İri başını, iki ön ayağının üstüne dayadı. Tepenin en yüksek yerinden, otlayan sürüyü seyrediyordu. Arada bir ses duyulsa hemen kulaklarını dikip, bir tehlike olup olmadığını anlamaya çalışıyordu.
Sürünün otladığı tepenin biraz önünden demiryolu geçiyordu. Tren, tünelden çıkar çıkmaz, bu yoldan tepenin önünden geçip gidiyordu.
Sürüden birkaç kuzu oynaşarak demiryoluna doğru açıldılar. Hep tetikte olan çoban köpeği hemen yattığı yerden fırladı, sürüden ayrılan kuzuları göğüsleyerek yine sürüye kattı. İki koyun da fundalığa doğru açılmışlardı. Onların da yolunu kesti, geri çevirdi, sonra yine gelip tepenin en yüksek yerine uzandı.

4. Parçadaki ses olaylarını bulunuz.( 18 puan)

otluyordu: ünlü daralması, köpeği: ünsüz yumuşaması, baktı: ünsüz benzeşmesi, koruduğu: ünlü yumuşaması, yoktu: ünsüz benzeşmesi, ayağı: ünsüz yumuşaması, seyrediyordu: ünlü düşmesi+ ünsüz yumuşaması, olmadığını: ünsüz yumuşaması, otladığı: ünsüz yumuşaması, gidiyordu: ünsüz yumuşaması, oynaşarak: ünlü düşmesi, tetikte: ünsüz benzeşmesi, yattığı: ünsüz benzeşmesi+ ünlü yumuşaması, ayrılan: ünlü düşmesi, kattı: ünsüz benzeşmesi, fundalığa: ünsüz yumuşaması
 

5. “ Deniz ufkunda batan güneş
Ve keskin çığlığı kuşların;
Rabbim bu uğultu, bu ateş “Şiirdeki isim tamlamalarını bulunuz. Türlerini yazınız .”(8puan)
Ve bu ümitsiz uçuşların
Doldurduğu akşam havası,
Akşamın mercan dallar gibi
Suda olgunlaşan rüyası…” (Ahmet Hamdi TANPINAR)
Kuşların çığlığı: belirtili İsim Tamlaması, akşam havası: belirtisiz isim tamlaması, akşamın… rüyası: belirtili isim tamlaması , mercan dal: takısız isim tamlaması

6. “Evet, en iyi çare buydu. Şimdi bir at tedarik edip çirkince köyüne gider, akşama kadar kalır, gece mehtapla ağır ağır dönerdim. Hatırladığıma göre yol birbuçuk iki saat çekiyordu. Gece on da yola düzülsem oniki sıralarında gelirdimki, geri kalan birkaç saat te nasıl olsa geçerdi.” Parçadaki yazım yanlışlarını düzelterek yazınız. (6puan)
“Evet, en iyi çare buydu. Şimdi bir at tedarik edip Çirkince köyüne gider, akşama kadar kalır, gece mehtapla ağır ağır dönerdim. Hatırladığıma göre yol bir buçuk iki saat çekiyordu. Gece onda yola düzülsem on iki sıralarında gelirdim ki, geri kalan birkaç saat de nasıl olsa geçerdi.”

7. Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluklarının sebeplerini yandaki boşluklara yazınız.(10 puan)
• Bir ailenin verdiği insanüstü bir çabanın öyküsüdür bu.(Yanlış sözcük kullanımı)
• Sevda Hanım’a bu mahalledeki bütün kadınlar dert yakınır, sorunlarını anlatır. (Deyim yanlışlığı)
• İşe geç geleceğini hiç olmazsa bana haber verseydin bari.( Gereksiz sözcük kullanımı)
• Bu kazada can kaybı yaşanmadı. ( Yanlış anlamda sözcük kullanımı)
• Ali’yi top oynarken gördüm. (Anlam belirsizliği)

8. Aşağıdaki cümleleri çatı bakımından inceleyiniz.( 10 puan)
• Kütüphaneyi görevlilere açtırdı. (Etken\ Ettirgen)
• Antika tablolar, dün yapılan açık artırmada satıldı. ( Edilgen\Geçişsiz)
• Kazanamayacağını anlayınca adaylıktan çekildi. (Dönüşlü\Geçişsiz)
• Trafik polisleri yolcu otobüsünü süratli gittiği için durdurdu.(Etken\ Oldurgan)
• Ünlü şarkıcı uzun süre alkışlandı. (Edilgen\Geçişsiz)

9. Aşağıdaki parçada altı çizili sözcüklerin türünü yazınız. (10 puan)
“Gözlerimizi kamaştıran yakıcı güneş tepemizdeydi. Kızgın yüzüyle bize “Merhaba!” diyordu. Dağları esrarengiz bir bulut kaplamıştı. Dağcılar bir karınca kadar küçük görünüyordu. İfil ifil bir rüzgar yüzümüzü yalıyordu.
yakıcı: sıfat, tepe: isim, kızgın: sıfat, yüz: isim, biz: zamir, esrarengiz: sıfat
bulut: isim, dağcılar: isim, kadar: edat, ifil ifil: sıfat,

10.Aşağıdaki yapıtların türünü ve sanatçılarını yazınız.(8 puan)
                                 Türü      Yazarı
Günlerin Getirdiği     DENEME Nurullah ATAÇ
Eşkal-i Zaman         FIKRA Ahmet RASİM
Yaşadığım Gibi         DENEME Ahmet Hamdi TANPINAR
Takdir Duygusu       SOHBET Şevket RADO