11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 143-144-145-146-147 Cevapları Meb Yayınları

4. Bölüm Sonu Ölçme ve Değerlendirme Soruları

Aşağıdaki doğru yanlış sorusunu cevaplayınız. Yanlış olan bilginin doğrusunu karşısındaki kutucuğa yazınız.

a) Vücuttan toplanan kan alt ve üst ana toplardamarlarla kalbin sol kulakçığına gelir. (Y)→ Yanlış. Doğrusu; kalbın sağ kulakçığına gelir.
b) Sağ karıncıktan çıkan akciğer atardamarı oksijen bakımından fakir kanı akciğerlere götürür. (D)
c) Oksijen bakımından zengin kan aort atardamarıyla kalbin sağ karıncığından çıkar. (Y)→ Yanlış. Doğrusu; kalbın sol karıncığından çıkar.
ç) Vücutta sadece akciğerlerden kalbe kan getiren akciğer toplardamarları oksijen bakımından zengin kan taşır. (Y)→ Yanlış. Doğrusu: vücutta akciğerlerden kalbe kan getiren akciğer toplardamarfan ile aort ve kolları oksijen bakımından zengin kan taşır
d) Aorttan ayrılan koroner atardamarlar kalbi besler. (D)

Aşağıdaki soruyu yapılandırılmış kutu (grid) yöntemine uygun biçimde cevaplayınız. Doğru kavram ve ifadelerin numaralarını boşluklara yazınız. Aynı kutucuğu birden fazla soru için kullanabilirsiniz.

a) Yukarıdakilerden hangisi / hangileri doğal bağışıklık savunma mekanizmalarından birinci savunma hattında görevlidir?
Cevap: 1.6. 7. 10. 12

b) Yukarıdakilerden hangisi / hangileri doğal bağışıklık savunma mekanizmalarından ikinci savunma hattında görevlidir?
Cevap: 2. 5. 8. 9. 11

c) Yukarıdakilerden hangisi / hangileri kazanılmış bağışıklık mekanizmasında (üçüncü savunma hattı) görevlidir?
Cevap: 3. 4

ç) Yukarıdakilerden hangisi / hangileri antikor üreterek humoral bağışıklıkta görev yapar?
Cevap: 3. 4

d) Yukarıdakilerden hangisi / hangileri hücresel bağışıklıkta görev yapar?
Cevap: 4

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri verilen kavramlardan uygun olanını kullanarak boşluk doldurma soru tekniğine uygun biçimde tamamlayınız. Açıkta kalan kavramla ilgili bir cümle yazınız.

a) Kan doku, kan hücreleri ve plazma adı verilen ara maddeden oluşur.
b) Alyuvarlarda bulunan hemoglobin solunum gazlarını taşır.
c) Kanın pıhtılaşmasında görev yapan trombositler kırmızı kemik iliğindeki megakaryositlerin parçalanmasıyla oluşur.
ç) Alyuvar üretilmesinde etkili olan eritropoietin hormonu böbreklerde ve karaciğerde üretilir.
d) Karaciğerde üretilen plazma proteinlerinden fıbrinojen kanın pıhtılaşması sırasında fibrin liflerini oluşturur.
e) Alyuvar eksikliği anemi hastalığına neden olur.
f) T hücreleri doğrudan mikroorganizmalara saldırarak hücresel bağışıklıkta görev alır.

g) Kanın pıhtılaşmasından sorumlu bazı faktörler hemofili hastalarında genetik olarak üretilemez.
ğ) Kanın osmotik basıncının ayarlanmasında aibümin proteini rol oynar.
h) B hücreleri ürettikleri antikorlarla humaral bağışıklıkta etkilidir.
ı) Açıkta kalan kavram serum: pıhtılaşma sonunda kandan ayrılan sıvı bölüme verilen addır.

4 ve 5. kısa cevaplı soruları belirtilen alanlara yazınız.

4. Kalbin yapısının verildiği görselde numaralandırılmış kısımların adlarını ilgili boşluklara yazınız.

I : Sağ kulakçık
II : Sol karıncık
III : Üçlü kapakçık
V : Yarımay kapakçığı
VI: Sağ karıncık
VII: Sol kulakçık
IV : İkili kapakçık

5. Birbiri ile bağlantılı tek bir atardamar, kılcal damar ve toplardamar incelendiğinde bu damarları aşağıda istenen özellikler yönünden sıralayarak yazınız.

a) Kan akış hızı: Atardamar > Toplardamar > Kılcal damar
b) Kan basıncı: Atardamar > Kılcal damar > Toplardamar
c) Duvar kalınlığı: Atardamar > Toplardamar > Kılcal damar
ç) Kesit alanı: Toplardamar > Atardamar > Kılcal damar

6-8. açık uçlu soruları verilen metinlerden yararlanarak cevaplayınız.

İnsanlar diğer memelilerde olduğu gibi iki kulakçık ve iki karıncıktan oluşan dört odacıklı bir kalbe sahiptir. Sağ kulakçık üst ve alt ana toplardamarlar aracılığıyla oksijen bakımından fakir kanı alırken sol kulakçık ise akciğerlerde temizlenen oksijen bakımından zenginleşmiş kanı alır. Sağ karıncık oksijen bakımından fakir olan kanı zenginleştirmek üzere akciğerlere sol karıncık ise dokuların ihtiyacı olan oksijen bakımından zengin kanı aort aracılığıyla tüm vücuda dağıtır. Kalbin içi kanla dolu olmasına karşın kalp hücreleri kanı aorttan ayrılan koroner damarlar aracılığıyla alır. Kalpte sağ kulakçık ile sağ karıncık arasında triküspit, sol kulakçık ile sol karıncık arasında ise mitral kapak bulunur. Semilunar kapaklar ise akciğer atardamarı ve aortun kalbi terk ettiği çıkışlarda bulunur ve sırasıyla pulmoner kapakçık ve aort kapakçığı adını alırlar.

6. Ağız yoluyla alınarak ince bağırsaktan emilen bir ilaç, böbrekler aracılığı ile atılıyorsa alınan ilacın emilimden böbreklerden atılıncaya kadar geçtiği yapıları sırasıyla yazınız.
Cevap: Kapı toplar damarı-karaciğer-karaciğer üstü toplar- damar-alt ana toplardamar- kalbin sağ kulakçığı-sağ karıncık- akciğer atardamarı- akciğer-akciğer toplardamarı- kalbin sol kulakçığı- sol karıncık- aort- böbrek atardamarı

7. Kalbin odacıkları arasında ve akciğer atardamarı ile aortun kalbi terk ettiği çıkışlarda bulunan kapakçıklar tek yönlü açılan kapakçıklardır. Bu kapakçıkların görevlerini ve nasıl açılıp kapandıklarını açıklayınız.
Cevap: Kalbi terk edena kanın geri dönmesini engeller. Karıncıkların kasılması sonucu oluşan basınç kapakçıkların açılmasını sağlar. Karıncıklar gevşediğinde ise aortta oluşan basınç bu kapakçıkların kapanmasına neden olur.

8. Kalp kapakçıklarının düzgün açılıp kapanmaması nasıl sorunlar oluşturabilir?
Cevap: Kalpteki dört kapakçık kanın doğru yönde akmasını sağlar. Kapakçıklarının düzgün açılıp kapanmaması sonucu kan dolaşımında sorunlar oluşabilir. Eğer AV kapakçıklarının yapısında bir bozukluk varsa kan kapakçıklardan geriye doğru kaçar. Buna kalp üfürümü denir.

9. Kalp atım sayısı yetişkin bir insanda dakikada 60-80’dir. Çocuklarda bu sayı dakikada 90-140 arasındadır. Doğumda 130 civarıdır. Kalp atım sayısındaki farklılığın nedeni nedir?
Cevap: Yetişkin bireylerde ve çocukluk dönemlerinde metabo- lik aktivite ve metabolık hız farklıdır. Embiryonik dönem ve bebeklikte metabolik hız yüksek iken yaş ilerledikçe azalmaktadır. Bu yüzden çocukluk yaş dönemlerinde ve yetişkinlerde kalp atım sayısı farklıdır.

10-22. çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

10. Dolaşım sistemiyle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Atardamarlarda kan basıncı toplardamar ve kılcal damarlara göre daha yüksektir.
B) Kılcal damarlarda ozmotik basınç sabittir.
C) Kılcal damarın toplardamar ucundaki kan basıncı yüksektir. Bu durum doku sıvısına madde geçişini sağlar.
D) Kılcal damarlardan doku sıvısına fazla miktarda madde geçişi ödem oluşturur.
E) Kılcal damarlardaki kan basıncı toplardamarlardaki kan basıncından yüksektir.
Cevap: C

11. Tabloda dolaşım sistemine ait kavramlar ve kavram açıklamaları karışık olarak verilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde tablodaki kavram ile kavram açıklaması yanlış eşleştirilmiştir?

A) c-1 B) a-2 C) b-3 D) d-5 E) ç-4
Cevap: E

12. Toplardamarlarda kanın ilerlemesinde aşağıdakilerden hangisi etkili değildir?

A) Soluk alıp verme sırasında göğüs kafesindeki basınç değişimlerinin etkisi
B) Kalbe göre daha altta kalan toplardamarlar için yer çekiminin olumlu etkisi
C) İskeleti saran kasların kasılıp gevşemesi
D) Toplardamarlardaki tek yönlü açılan kapakçıklar
E) Kalp kulakçıklarının gevşemesi sırasında oluşan negatif basınç
Cevap: B

13. Aktif ve pasif bağışıklıkla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Etkisizleştirilmiş bakteri toksinleri, öldürülmüş veya hastalık yapamayacak şekilde zayıflatılmış patojenler aşı yapımında kullanılabilir.
B) Aşı birincil bağışıklığı tetikler ve bağışıklıkla ilgili hafızanın oluşumuna neden olarak ikincil bağışıklık cevabın oluşumunu sağlar.
C) Belirli bir antijene karşı daha önceden üretilmiş antikorların farklı antijenlerle hastalanan kişiye aktarılmasıyla pasif bağışıklık oluşur.
D) Serum üretiminde insan, at, koyun gibi canlılar kullanılabilir.
E) Zehirli bir canlı tarafından ısırılan ya da sokulan kişide antiserum kullanılması pasif bağışıklamaya örnektir.
Cevap: C

14. Aşağıdaki grafikte damarların sahip olduğu toplam kesit alanları, kan akış hızı ve damar çapları gösterilmiştir. Buna göre damarların özellikleri dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Aynı kesit alanına sahip farklı damarlarda kan akış hızı eşittir.
B) Grafikteki ilk kesişme noktasında kılcal damar geçirgenliği en yüksektir.
C) Kılcal damarlarda toplam kesit alanının fazla oluşu kan akış hızının yavaş olmasına yol açar.
D) Kan ile doku sıvısı arasındaki madde alışverişi kesit alanı ile kan akış hızının kesiştiği bölgelerde gerçekleşir.
E) Kılcal damarlarda kan akış hızının toplam kesit alanına eşit olduğu bölgelerde iki yönlü difüzyon gerçekleşir.
Cevap: C

15. Aşağıda verilen durumlardan hangisi ödem oluşumuna neden olmaz?

A) Kılcal damarlardaki kan basıncının protein ozmotik basıncından yüksek olması
B) Kılcal damarda protein ozmotik basıncının kan basıncından yüksek olması
C) Kan proteinlerinin lenf kılcallarını tıkaması
D) Aşırı tuzlu besinlerin tüketilmesi
E) Bazı parazitlerin lenf damarlarını tıkaması
Cevap: B

16. Kalbin kasılması sonucu damarda oluşan basınç 140 mmHg’dan gevşeme basıncı 90 mmHg dan büyük olma durumu ile hipertansiyon başlar. Hipertansiyon teşhisinin konulması için birçok kez yapılan ölçümlerin sonucunda yüksek değerler bulunmuş olması gerekir. Hipertansiyonun birçok nedeni olabilir.
Buna göre
I. Stres
II. Genetik yatkınlık
III. Dengeli ve sağlıklı beslenme
IV. Yüksek oranda tuz tüketimi
V. Egzersiz azlığı
ifadelerinden hangileri hipertansiyonun ortaya çıkmasında etkilidir?

A) I ve II B) II, IV ve V C) II, III ve IV D) I, II, IV ve V E) I, II, III ve IV
Cevap: D

17. İnsan vücudunda birçok hastalık etkeninin önceden tanınmasını ve yabancı maddelere karşı hızlı bir cevap oluşturmasını sağlayan doğal bağışıklık unsurları vardır. Doğal bağışıklık kademeli bir savunma sistemi oluşturur.
Buna göre
I. Mukoza
II. İnterferonlar
III. Yangısal tepki
IV. Deri
V. Fagositoz yapan hücreler
ifadelerinden hangileri doğal bağışıklıkta ikinci savunma hattını oluşturur?

A) I, II ve III B) I, III ve IV C) II, III ve V D) II, IV ve V E) I, II, III ve V
Cevap: C

18. Vücudu çeşitli enfeksiyonlara ve toksik maddelere karşı koruyan kan hücreleri akyuvar (lökosit) hücreleridir. B ve T lenfositleri akyuvar çeşitlerindendir.
Buna göre B ve T lenfositleri ile ilgili
I. T lenfositleri timüs bezinde olgunlaşır.
II. B lenfositleri kemik iliğinde olgunlaşır.
III. B lenfositleri bakteri ve virüslere karşı antikor oluşturur.
IV. T lenfositleri doğrudan mikroorganizmaya saldırarak savunma yapar.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) I ve II B) I, II ve III C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: E

19. Aşağıda kanda bulunan bazı maddeler ve görevleri karışık olarak verilmiştir.
I. Albümin
II. Heparin
III. Histamin
IV. Fibrinojen
a. Kanın damar dışında pıhtılaşmasını sağlar.
b. Antikor oluşumunda görev alır.
c. Kanın pH dengesini ve ozmotik basıncını düzenler.
d. Kılcal damar geçirgenliğini ayarlar.
e. Kanın damar içinde pıhtılaşmasını önler.
Buna göre aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) I ve c B) II ve b C) II ve e D) III ve d E) IV ve a
Cevap: B

20. Doku sıvısı, lenf damarlarına geçtiğinde lenf sıvısı adını alır. Lenf sıvısının bileşimi hemen hemen doku sıvısıyla aynıdır. Buna göre aşağıdakilerden hangisinin lenf sıvısında bulunması beklenmez?

A) Alyuvarlar B) Lökositler C) Proteinler D) Şilomikron
E) CO2, NH3 gibi artık maddeler
Cevap: A

21. Damarlardaki kan basıncı aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Buna göre grafikte numaralandırılmış alanlara yazılması gereken kan damarları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) Atardamar Kılcal damar Toplardamar
B) Kılcal damar Atardamar Toplardamar
C) Toplardamar Kılcal damar Atardamar
D) Toplardamar Atardamar Kılcal damar
E) Atardamar Toplardamar Kılcal damar
Cevap: A

22. Atardamar, toplardamar ve kılcal damar sırasıyla a, b ve c harfleriyle gösterilmiştir. Aşağıda bu damarlarla ilgili bazı özellikler verilmiştir.
I. Doku sıvısı ile kan arasında madde alışverişi yapar.
II. Yapısında elastik lif miktarı fazladır.
III. Damar çapı büyüktür.
Buna göre damar çeşitleri ve bu damarlara özgü özellikler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir?

A) I II III B) II I III C) III II I D) III I II E) II II I
Cevap: E