10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 43-44-45-46-47-48 Cevapları Ata Yayıncılık

1. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. Türkiye Selçukluları Horasan’dan gelen Türkmen kitlelerini genelde Bizans sınırlarına (uçlara) yerleştirmiştir.
Türkiye Selçukluları bu uygulama ile;
I. uçlarda Türk nüfusunu artırma,
II. sınırların güvenliğini sağlama,
İli. yapılacak fetihlere ortam hazırlama
durumlarından hangilerini amaçlamış olabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

2. Aşağıda verilenlerden hangisi Haçlı Seferleri’nin sonuçları arasında gösterilemez?

A) Baharat Yolu ve bazı Akdeniz limanlarının önem kazanması
B) Avrupa’da derebeylik sisteminin zayıflaması
C) Türklerin batı yönünde ilerleyişlerinin belli bir süre durması
D) Katolik Kilisesi ve papanın otoritelerinin daha da artması
E) Ortodokslar ile Katolikler arasındaki görüş ayrılıklarının daha belirgin hâle gelmesi
Cevap: D

3. Türkiye Selçuklu Devleti ve Bizans arasında yapılan Miryokefalon Savaşı sonrasında Anadolu’ya “Türkiye” denmeye başlanmıştır.
Buna göre,
I. Bizans’ın Türkleri Anadolu’dan atma ümitleri sona ermiştir.
II. Türklerin Anadolu’daki varlıkları perçinlenmiştir.
III. Bizans İmparatorluğu’nun siyasi varlığı sona ermiştir,
yargılarından hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

4. Türkiye Selçukluları, I. Kılıç Arslan Dönemi’nden itibaren Türk ve İslam dünyasına yönelik Haçlı Seferleri’ne karşı sürekli mücadele etmek zorunda kalmıştır.
Bu durumun Anadolu’da;
I. Türk siyasi birliğinin kurulmasının gecikmesi,
II. tarımsal üretimin düşmesi,
İH. ticari faaliyetlerin gerilemesi
olaylarından hangilerine zemin hazırladığı savunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: E

5.
• Sivas merkez olmak üzere Çorum, Tokat, Niksar civarında hüküm sürmüşlerdir.
• Türkiye Selçukluları ile birlikte Haçlı Seferleri’ne karşı mücadele etmişlerdir.
• Yağıbasan Medresesi gibi önemli eserler bırakmışlardır.
Özellikleri verilen ve Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da kurulan Türk beyliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Artuklular B) Danişmentliler C) Karamanlılar
D) Mengücekliler E) Saltuklular
Cevap: B

6.
I. Karamanoğulları
II. Eyyubiler
III. Türkiye Selçuklu Devleti
IV. Saltuklular
Yukarıda verilen Türk-İslam beylik ve devletlerinden hangileri XII. yüzyıl boyunca devam eden Haçlı Seferleri’yle mücadele etmemiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) II, III ve IV
Cevap: A

7. XIII. yüzyılda;
I. Moğolların Malatya ve Sivas’ı yağmalamaları,
II. Anadolu’da birçok Türk beyliğinin kurulması,
III. Bazı Türkmenlerin Babailer İsyanı’nı çıkarması
gelişmelerinden hangileri Türkiye Selçuklu Devleti’nin Anadolu’da siyasi otoritesini kaybettiğine kanıt olarak gösterilebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

8. XI. yüzyıldan itibaren Anadolu’ya gerçekleştirilen Türk akınları keşiften ziyade Bizans’ın direncini kırma , fetih ve yerleşme hareketlerine yönelik olmuştur.
Buna göre bu dönemde yapılan;
I. Dandanakan,
II. Pasinler,
III. Malazgirt
savaşlarından hangileri bu amaca yöneliktir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: D

9. Yukarıda XIV. yüzyıl başlarında Anadolu’daki İkinci Türk Beylikleri Dönemi ile ilgili harita verilmiştir. Haritadan hareketle XIV. yüzyılın başlarında Anadolu’nun genel durumu ile ilgili olarak hangi yargıya ulaşılamaz?

A) Türkler Anadolu’nun tamamına hâkim durumdadırlar.
B) Türk beylikleri yoğun olarak Batı Anadolu’da faaliyet göstermişlerdir.
C) Bizans’ın Anadolu’daki siyasi varlığı büyük ölçüde sona ermiştir.
D) Memlûklar, hâkimiyet alanlarını Anadolu’ya kadar genişletmişlerdir.
E) Anadolu’da Türk siyasi birliği bozulmuş durumdadır.
Cevap: A

10. AHİLİK

Şehirlerdeki esnaf ve zanaatkârları sosyal ve ekonomik yönden bir araya getiren Ahilik, meslek kuruluşu olduğu kadar kültürel, dinî ve ahlaki değerler taşıyan bir teşkilattı. Her esnaf ve zanaatkâr grubunun ayrı bir sokağı ve çarşısı vardı. Esnaflar arasında haksız rekabeti önlemek amacıyla malın cinsi, fiyatı ve ne miktarda üretileceği esnaf loncaları tarafından belirlenirdi. Zor durumda olan esnafa yardım edilir veya kredi sağlanırdı. Kurallara uymayan esnaf, Ahilik teşkilatından çıkartılarak cezalandırılırdı.
Yukarıdaki metinde Türkiye Selçuklu Devleti Dönemi’nde Anadolu’da faaliyet gösteren Ahilik teşkilatının bazı özellikleri verilmiştir.
Bu bilgilere göre Ahilik teşkilatı hakkında hangisi söylenemez?

A) Esnaf ve zanaatkârlar arasında dayanışmayı sağladığı
B) Yargı gücünü elinde bulundurduğu
C) Haksız rekabeti önlemeye çalıştığı
D) Millî ve manevi değerlere önem verdiği
E) Üretime katkıda bulunduğu
Cevap: B

11.
I. Malabadi Köprüsü (Silvan-Diyarbakır)
II. Gök Medrese (Sivas)
III. Yağıbasan Medresesi (Niksar-Tokat)
IV. Ulu Cami (Bursa)
Verilen eserlerden hangileri Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’da kurulan Türk beyliklerine ait eserler arasında gösterilebilir?

A) I ve II B) II ve III C) I, M ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: C

12. 1172 yılında Mısır’daki Fatımi halifeliğine son vererek Mısır’da hutbeyi Abbasi halifesi adına okutmaya başladım. 1187 yılında ise Kudüs Krallığı ve onları destekleyen Haçlı ordusunu Hıttin Savaşı’nda ağır bir yenilgiye uğrattım. Bir aylık kuşatma sonrasında Kudüs’ü Haçlılardan geri aldım. Bu durum III. Haçlı Seferi’nin başlamasına neden oldu. Suriye civarında yapılan savaşta Haçlı ordusunu büyük bir yenilgiye uğrattım. Selahattin Eyyubi’nin yukarıdaki sözlerinden hareketle Eyyubiler hakkında hangisi söylenemez?

A) Türk-İslam dünyasında siyasi birliği sağladıkları
B) Kuzey Afrika’ya kadar hâkimiyet alanlarını genişlettikleri
C) Abbasilerle siyasi bağlarının olduğu
D) Türk ve İslam dünyasında büyük itibar edindikleri
E) Haçlı Seferleri’nin başarısızlıkla sonuçlanmasında etkin rol oynadıkları
Cevap: A

13. Türkiye Selçuklularının Anadolu’nun çeşitli yerlerinde yaptıkları;
I. Darüşşifa,
II. Kervansaray,
III. Medrese
gibi imar faaliyetlerinin ekonomi, eğitim, sağlık alanlarıyla ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak gruplandırılmıştır?

A) I II III B) III II I C) II III I D) III I II E) II I III
Cevap: C

14. Haritadan hareketle Türkiye Selçukluları ile ilgili,
I. Akdeniz ile Karadeniz arasında ticari bağlantı kurmuşlardır.
II. Bizans’ın Anadolu’daki ticari faaliyetlerine son vermişlerdir.
III. Tüccarların ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik tedbirler almışlardır.
IV. Ticaret yolları sayesinde Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlamışlardır.
yargılarından hangileri söylenebilir?

A) I ve II B) I ve III C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: B

15. Anadolu’nun Türkleşme sürecine;
I. Kösedağ,
II. Malazgirt,
III. Yassıçemen,
IV. Miryokefalon
muharebelerinden hangilerinin katkıda bulunduğu söylenebilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: C

16. XI. yüzyıl başlarından itibaren Oğuz Türklerinin Anadolu’ya akınlar düzenledikleri dönemde, Anadolu’da etkin olan siyasi güç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eyyûbiler B) Abbasiler C) Gürcü Krallığı
D) Bizans İmparatorluğu E) Fatımîler
Cevap: D

B. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.

Rumların zulmünden kaçan üç bin Haçlı, Müslüman oldu. Ah merhamet, sen hıyanetten de daha zalimsin! Çünkü Türkler Hristiyanlara yardım edip şefkat göstererek dinlerini satın alıyor, bununla beraber asla onları din değiştirmeye zorlamıyorlardı.
Haçlı Kroniği)
Bu kadar iyi muamele, esirlere vatanlarını unutturdu. Birçok yerin halkı onun (I. Keyhüsrev) memleketine göç etti.

1. Türkiye Selçuklularının ilk dönemlerinde, Anadolu’nun toplumsal yapısı hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Türkiye Selçukluları'nın ilk dönemlerinde Anadolu, farklı etnik ve dini grupların bir arada yaşadığı bir bölgeydi. Feodal beyliklerin kurulduğu, tarımın önemli bir ekonomik faaliyet olduğu ve kültürel etkileşimin bulunduğu bir dönemdi.

2. Türkiye Selçuklu Devleti’nin Anadolu’daki gayrimüslimlere yaklaşımları ve bu yaklaşımların sonuçları ile ilgili ne gibi çıkarımlarda bulunabilirsiniz?
Türkiye Selçuklu Devleti'nin Anadolu'daki gayrimüslimlere yaklaşımı, döneme bağlı olarak değişmiş ve ilk dönemlerde hoşgörülü bir tutum sergilemiştir. Ancak zaman içinde artan baskılar ve vergi yükü, gayrimüslimlerin Anadolu'daki yaşamını olumsuz etkilemiştir.

C. Aşağıda verilen ifadelerin başına ifade doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. (D) Germiyanoğulları Beyliği, Moğol İlhanlI Devleti’nin yıkılmasından bir süre sonra Anadolu’da bağımsız hareket etmeye başlamıştır.
2. (Y) El-Cezeri, Saltuklular Dönemi’nde yaşamış bir bilim insanıdır.
3. (D) 1243 yılında Türkiye Selçuklu Devleti ile Moğollar arasında yapılan Kösedağ Savaşı sonrasında Anadolu’da Türk siyasi birliği bozulmuştur.
4. (Y) I. Kılıç Arslan, Haçlı Seferleri nedeniyle Türkiye Selçuklu Devleti’nin merkezini İznik’ten Kayseri’ye taşımıştır.
5. (D) Türkiye Selçuklu hükümdarları, “keyhüsrev, keykubat, keykavus” gibi Farsça unvanlar kullanmışlardır.

C. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazınız.

1. Harzemşahlar Devleti ve Türkiye Selçuklu Devleti arasında yapılan Yassıçemen Savaşı sonrasında Harzemşahlar yıkılma sürecine girmiştir.
2. Kudüs, I. Haçlı Seferi sonrasında Haçlıların eline geçmiş ancak Eyyubi Devleti Hükümdarı Selahaddin Eyyubi tarafından Haçlılardan geri alınmıştır.
3. İlk Türk denizcisi Çaka Bey Bizans’ın kışkırtmaları sonucu 1. Kılıç Arslan tarafından öldürtülmüştür.
4. Malazgirt Savaşı sonrası Artuklular Mardin ve Diyarbakır civarında, Mengücekliler ise Erzincan. Kemah ve Divriği civarında kurulmuştur.
5. Türkiye Selçukluları Dönemi’nde, Anadolu’da çıkan dinî ve toplumsal nitelikli ilk isyan Baba İshak İsyanı’dır.