10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 161-162-163-164-165-166 Cevapları Ata Yayıncılık

5. Ünite Ölçme ve Değerlendirme

A. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruların doğru seçeneklerini işaretleyiniz.

1. Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında 1533’te yapılan İstanbul Antlaşması’nın bazı önemli maddeleri şunlardır:
• Avusturya arşidükü protokol bakımından Osmanlı sadrazamına eşit sayılacaktır.
• Avusturya, Macaristan’ın iç işlerine karışmayacaktır.
• Avusturya, Osmanlı Devleti’ne yıllık otuz bin duka altın vergi ödeyecektir.
Bu maddelere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Avusturya kralı siyasi yönden Osmanlı sadrazamına denk sayılmıştır.
B) Macaristan özerk bir yapıya kavuşmuştur.
C) Avusturya, Osmanlı siyasi üstünlüğünü kabul etmek zorunda kalmıştır.
D) Osmanlı hazine gelirleri artmıştır.
E) İki ülke siyasi yönden birbirini tanımıştır.
Cevap: B

2. Osmanlı padişahlarından Yavuz Sultan Selim’in;
I. Safevilerle Çaldıran Savaşı’nı yapması,
II. Dulkadiroğulları’nı Turnadağ Savaşı ile ortadan kaldırması,
III. Mısır Seferi ile Memlûklulara son vermesi
faaliyetlerinden hangileri Türk-İslam birliğini sağlamaya yöneliktir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

3. Aşağıda verilen gelişmelerden hangisi Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki hâkimiyetinin güçlenmesine katkı sağlamamıştır?

A) Preveze Deniz Savaşı’nın kazanılması
B) Cezayir ve Fas’ın Osmanlı topraklarına katılması
C) Kıbrıs’ın fethedilmesi
D) Haçlı donanması ile İnebahtı Deniz Savaşı’nın yapılması
E) Cerbe Adası’nın alınması
Cevap: D

4. Osmanlı Devleti XV ve XVI. yüzyıllarda stratejik rakiplerinden olan Roma Katolik Kilisesi’ne karşı;
I. Ortodoks Kilisesi’ni himaye etme,
II. Reform hareketlerine destek verme,
III. Fransa’ya bazı ekonomik ve siyasi ayrıcalıklar tanıma
faaliyetlerinden hangilerinde bulunmuştur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

XV. yüzyıl ortalarında Osmanlı Devleti’nin sınırlarını gösteren haritayı inceleyiniz. Haritadan hareketle 5 ve 6. soruları cevaplayınız.

5. Haritaya göre Osmanlı Devleti’nin İstanbul’u fethetmek istemesinde;
I. toprak bütünlüğünü sağlama,
II. İpek Yolu üzerinde etkin konuma gelme,
III. Karadeniz ve Marmara Denizi bağlantısını gerçekleştirme
durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

6. Haritadan hareketle Osmanlı Devleti’nin İstanbul’u fethetmesiyle hangi gelişmenin ortaya çıktığı söylenemez?

A) Toprak bütünlüğü sağlanmıştır.
B) Türk-İslam dünyasının lideri konumuna gelmiştir.
C) İpek Yolu üzerinde etkinliği artmıştır.
D) Marmara Denizi’ne tamamen hâkim olmuştur.
E) Stratejik önemi artmıştır.
Cevap: B

1521-1590 yılları arasında Osmanlı Devleti’nin sınırlarını gösteren haritayı inceleyiniz. Haritadan hareketle 7 ve 8. soruları cevaplayınız.

7. Haritaya göre aşağıda verilen yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Karadeniz tamamen bir Türk denizi hâline gelmiştir.
B) Kuzey Afrika’nın denetimi tamamen Osmanlılara geçmiştir.
C) Müslümanlarca kutsal sayılan bölgeler Osmanlı denetimine girmiştir.
D) Osmanlı Devleti doğuda en geniş sınırlarına ulaşmıştır.
E) Orta Avrupa’nın denetimi Osmanlılara geçmiştir.
Cevap: D

8. Haritadan hareketle XVI. yüzyılda Osmanlı Devleti hakkında,
I. Atlas ve Hint Okyanuslarına açılma imkânı bulmuştur.
II. Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlamıştır.
III. Birçok ulusu hâkimiyeti altına almıştır,
çıkarımlarından hangilerinde bulunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

9. İstanbul’un Fethi’nin dünya siyasi tarihi açısından bazı sonuçları şunlardır:
I. Büyük toplarla en güçlü surların bile yıkılabileceği görüldü.
II. İpek Yolu’nun önemli bir bölümünün Osmanlı Devleti’nin eline geçmesi Avrupalıları yeni ticaret yolları arayışına yöneltti.
III. İtalya’ya giden bazı bilim insanları orada eski Yunan ve Roma eserlerini inceleyerek Rönesans’ın başlamasına katkıda bulundu.
Buna göre yukarıda verilenlerden hangileri doğrudan Osmanlı ekonomisinin bozulmasına yol açabilecek nedenler arasında gösterilebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: B

10.
I. Belgrad’ın Fethi
II. Mohaç Meydan Muharebesi
III. Trabzon’un Fethi
Yukarıda verilenlerden hangileri Kanuni Dönemi’nde gerçekleşmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

11.
I. Fatih Sultan Mehmet
II. Yavuz Sultan Selim
III. Kanuni Sultan Süleyman
IV. Çelebi Mehmet
Yukarıda verilen Osmanlı padişahlarından hangileri Anadolu’da Türk siyasi birliğini sağlamaya yönelik faaliyetlerde bulunmuşlardır?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: D

12. Osmanlı Devleti’nin Habsburg Monarşisi’ne karşı mücadele etmesinde bu oluşumun;
I. Osmanlı aleyhine ittifaklar kurma,
II. Osmanlıların Akdeniz’de hâkimiyet kurmasına engel olma,
III. Haçlı birliğine önayak olma
faaliyetlerinden hangileri etkili olmuştur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

13. Kanuni Sultan Süleyman Döneminde yaşanan;
– Viyana Kuşatması’nın başarısız olması,
– Rodos’un fethedilmesi.
– Afrika’nın kuzeyinde egemenlik kurulması
gelişmelerine bakıldığında bu dönemde Osmanlı Devleti için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Avrupa’dan geri çekilmenin başladığı
B) Genişleme siyasetinin sürdürüldüğü
C) Askerî harcamaların arttığı
D) Habsburg Monarşisi ile mücadele edildiği
E) Denizlerde başarılı olunduğu
Cevap: A

14. Osmanlı Devleti;
I. Portekiz,
II. Ceneviz,
III. Venedik
devletlerinden hangileri ile Hint Okyanusu’nda mücadele etmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A

15. Osmanlı padişahlarından Yavuz Sultan Selim Dönemi’nde;
Safevilerle Çaldıran Savaşı,
Dulkadıroğulları ile Tumadağ Savaşı.
Memlûklerle Ridaniye ve Mercidabık Savaşları yapılmıştır.
Bu savaşların sonuçları ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Türk ve İslam dünyasında mezhep birliği sağlanmıştır.
B) Anadolu’da Türk siyasi birliği büyük ölçüde sağlanmıştır.
C) Osmanlı Devleti’nin sınırları Kuzey Afrika’ya kadar genişlemiştir.
D) Doğu Anadolu’nun denetimi Osmanlılara geçmiştir.
E) Osmanlı Devleti, Türk-İslam dünyasının lideri olmuştur.
Cevap: A

16. Osmanlı Devleti Akdeniz’deki üstünlüğünü artırmak amacıyla çeşitli faaliyetlerde bulunmuştur. Buna göre verilen faaliyetlerden hangisi bu durumla ilgili değildir?

A) Süveyş Kanalı Projesi’ni hayata geçirmek istemesi
B) Haçlı donanması ile Preveze Deniz Savaşını yapması
C) Memlûk Devleti’ne son vermesi
D) Kırım ve Kefe Limanlarını ele geçirmesi
E) Portekizlilerle Cerbe Deniz Savaşı’nı yapması
Cevap: D

B. Aşağıda verilen ifadelerin başına ifade doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

1. (D) Yavuz Sultan Selim, Anadolu’daki Şii tehlikesini ortadan kaldırmak amacıyla Safevilerle Çaldıran Savaşı’nı yapmıştır.
2. (Y) Macaristan, I. Viyana Kuşatması sonucunda Osmanlı himayesine girmiştir.
3. (D) Osmanlı Devleti, Coğrafi Keşifler yüzünden önemini kaybeden Akdeniz limanlarını yeniden canlandırmak için Fransızlara kapitülasyonlar vermiştir.
4. (Y) Barbaros Hayrettin Paşa, Hint Deniz Seferlerine katılan önemli Türk denizcilerinden biridir.
5. (D) Kıbrıs’ın fethedilmesi ile Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki hâkimiyeti güçlenmiştir.

C. Aşağıdaki noktalı yerlere uygun ifadeleri yazınız.

1. Osmanlı Devleti, XVI. yüzyılda Akdeniz’e nüfuz etmek amacıyla İspanya ve Portekiz ile sık sık mücadele etmiştir.
2. Osmanlı Devleti, Kanuni Dönemi’nde Kaptanıderya Barbaros Hayrettin Paşa komutasında Haçlı donanması ile yapılan Preveze Deniz Savaşı sonucunda Akdeniz’de büyük ölçüde hâkimiyet kurmuştur.
3. Coğrafi Keşifler sonucunda Osmanlı Devleti’nin denetiminde olan İpek ve Baharat yolları büyük ölçüde önemini kaybetmiştir.
4. Osmanlı Devleti, Mısır Seferi sonucunda Memlûk Devleti’ne son vermiş, böylece halifelik kurumu Osmanlılara geçmiştir.
5. Osmanlı Devleti, Hindistan’daki Müslümanlara yardım etmek amacıyla Hint Deniz Seferleri düzenlemiş, ayrıca Osmanlı Sadrazamı Sokullu Mehmet Paşa, Akdeniz limanlarını yeniden canlandırmak amacıyla Süveyş Kanalı Projesi’ni hayata geçirmek istemiştir.

Ç. Aşağıdaki açık uçlu soruların cevaplarını defterinize yazınız.

1. Osmanlı Devleti’nin kurumsallaşmasında, İstanbul’un Fethi’nin ne gibi katkıları olmuştur?
Cevap: İstanbul’un Fethi, Osmanlı Devleti’nin başkentini İstanbul’a taşıyarak devletin merkezileşmesine ve kurumsallaşmasına katkı sağlamıştır.

2. Yavuz Sultan Selim’in Safeviler ve Memlûklular üzerine sefer düzenlemesinin sebepleri nelerdir?
Cevap: Yavuz Sultan Selim’in Safeviler ve Memlûklular üzerine sefer düzenlemesinin sebepleri, toprak kazanımı, ticaret yollarını kontrol etme ve İslam dünyasının liderliğini ele geçirme isteği olarak öne çıkmaktadır.

3. Osmanlı Devleti’nin Avrupa’da meydana gelen Reform hareketlerine destek vermesinin amaçları nelerdir?
Cevap: Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki Reform hareketlerine destek vermesinin amaçları, Hristiyan dünyasında denge politikası izlemek, Avrupa’da müttefikler bulmak ve Osmanlı Devleti’nin güçlenmesine katkıda bulunmak olabilir.

4. Osmanlı donanması ve Haçlı donanması arasında yapılan Preveze ve Cerbe Deniz Savaşları Osmanlı Devleti’ne hangi kazanımları sağlamıştır?
Cevap: Preveze ve Cerbe Deniz Savaşları, Osmanlı Devleti’ne deniz hakimiyetini koruma, Akdeniz’de ve Karadeniz’de gücünü artırma ve stratejik üstünlük kazandırma açısından kazanımlar sağlamıştır.

5. Osmanlı Devleti’nin Hint Deniz Seferlerini düzenlemesinin amaçları nelerdir?
Cevap: Osmanlı Devleti’nin Hint Deniz Seferlerinin amaçları, Kızıl Deniz ve Hint Okyanusu ticaret yollarını kontrol etmek, yeni topraklar fethetmek ve ekonomik kazançlar elde etmek olarak öne çıkabilir.