10. Sınıf Peygamberimizin Hayatı Ders Kitabı Sayfa 122-123-124-125-126-127-128 Cevapları Meb Yayınları

4. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere, verilen sözcüklerden uygun olanı yazınız.

1. Kişinin kendisine verdiği değeri ifade eden öz saygıya izzetinefis denir.
2. İslam’ın temel ilkelerden biri olan adalet hak sahibine hakkını vermek, bir şeyi hakkı olan yere koymaktır.
3. Görüş alışverişinde bulunma anlamındaki istişare Peygamberimizin(sav) sık sık başvurduğu bir uygulamadır.
4. İki kişi veya iki grup arasındaki anlaşmazlığın, davanın veya savaşın sona ermesi için yapılan anlaşma sulh kavramı ile ifade edilir.
5. Verilen sözleri yerine getirmek ve yapılan antlaşmalara uymak ahde vefa diye adlandırılmıştır.
6. Ali(ra), Hz. Peygamber’in kızı ahde vefa ile evlenmiştir.

B. Aşağıda verilen tamlayıcı dallanmış ağaçtaki “insan onuruna verilen değer” ile ilgili ifadelerden bazıları doğru, bazıları yanlıştır. İlk cümleden itibaren ifadelerin doğru ya da yanlışlığını belirleyerek okları takip ediniz ve ulaştığınız tek çıkışı işaretleyiniz.

a- Hz. Peygamberin uygulamalarında insanoğluna eşrefimahluk payesini uygun gören bir anlayış hakimdir. (D)
b- Veda Hutbesinde Rabbiniz birdir diyerek baladığı konuşmasında insanlar arasında beşeri yönden hiç bir farkın bulunmadığı vurgulanmıştır. (D)
ç- Kölesi Zeyd b. Harise'yi azat etmiş ve onu aileden biri olarak görmüştür. (D)
1. Çıkış

C. Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını ilgili alana yazınız.

8. Peygamber Efendimizin adalet anlayışının temel ilkeleri nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Peygamber Efendimizin adalet anlayışı, eşitlik, tarafsızlık ve merhamet üzerine kuruludur. Herkesi eşit olarak görmesi, durum ne olursa olsun tarafsızlığını koruması ve merhametli yaklaşması, adaletin sağlanmasında önemli ilkelerdir.

9. Hz. Peygamber’in ticari ahlak çerçevesinde uyulmasını istediği prensipler nelerdir?
Cevap: Hz. Peygamber’in ticari ahlak çerçevesinde uyulmasını istediği prensipler, dürüstlük, şeffaflık ve hakkaniyettir. Ticarette dürüst olunmasını, mal ve hizmetlerin gerçek değeri üzerinden satılmasını teşvik etmiş, ve alışveriş esnasında açık ve şeffaf olunmasını öğütlemiştir.

10. Söz vermenin insana yüklediği sorumluluk nedir?
Cevap: Söz vermek, insana bir taahhütte bulunma ve bu taahhüdü yerine getirme sorumluluğu yükler. Verilen sözün arkasında durmak, güvenilirlik ve dürüstlük göstergesidir ve kişisel ve toplumsal ilişkilerde olumlu bir etki yaratır.

11. “… Müslüman’ın canı, malı ve ırzı diğer Müslümanlar nezdinde saygındır, dokunulmazdır.” (Müslim, Birr, 32.) hadisini toplumsal hayatın düzeni bağlamında yorumlayınız.
Cevap: Bu hadis, Müslümanların birbirlerine karşı saygı ve koruma görevi olduğunu vurgular. Toplumsal hayatın düzeni, bireylerin birbirlerinin canına, malına ve ırzına saygı duymasına ve bu değerlere zarar vermemesine bağlıdır. Bu durum, toplumda karşılıklı saygı ve huzuru teşvik eder, ve toplumsal düzenin sürdürülebilirliği için esaslıdır.

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru cevabı işaretleyiniz.

12. Peygamber Efendimiz, Yemen’e kadı olarak gönderdiği Hz. Ali’ye “İki kişi aralarında hüküm vermen için sana geldiklerinde birini dinler dinlemez hüküm verme. İkincisini de dinle. Böylece nasıl hüküm vereceğini daha iyi anlarsın.” tavsiyesinde bulunmuştur. Resul-i Ekrem’in bu tavsiyesinden aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Mahkeme karşısında herkes eşit haklara sahiptir.
B) Hâkim, delillere bakmadan da hüküm verebilir.
C) Nüfuzlu kimselerin ayrıcalıklı hakları vardır.
D) Tarafların sözleri hüküm vermek için yeterlidir.
E) Davalar herkesin huzurunda görülmelidir.
Cevap: A

13. Ebu Hüreyre’nin, ondan daha çok istişare eden kimse görmedim dediği Hz. Peygamber, gerek tavsiyeleriyle gerekse uygulamalarıyla istişarenin önemine dikkat çekmiştir. Allah Resulü (sa v), vahiy gelmeyen hususlarda ashabıyla istişare etmiş, ferdî, ailevi, siyasi, askerî ve ticari konularda onların görüşlerine başvurmuştur. Erkek kadın, genç yaşlı ayrımı yapmaksızın istişare edilecek mesele kimleri ilgilendiriyorsa onların fikirlerini almıştır. Bu metinden çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hz. Peygamber’in uygulamalarının en yakın tanıkları, ashabı olmuştur.
B) Hz. Peygamber hayatın pek çok alanında arkadaşlarıyla istişare etmiştir.
C) Hz. Peygamber, istişarenin nitelik ve niceliğini uygulamalarıyla göstermiştir.
D) Hz. Peygamber, gerekli durumlarda kadınların fikirlerine başvurmuştur.
E) Hz. Peygamber’in istişare ettiği konular vahyin dışında kalan hususlardır.
Cevap: C

14. Aşağıdaki tabloda Hz. Peygamber’in çeşitli konularda yapmış olduğu istişare örnekleri yer almaktadır.
I. Hz. Peygamber, Bedir esirlerine nasıl muamele edileceği hususunda ashabın da görüşünü almıştır. Esirlerin mali durumlarına göre para ödemeleri şart koşulmuş, fidye karşılığında serbest bırakılmasına karar verilmiştir.
II. Kadın sahabilerden Fatma bnt. Kays, kendisinin evlilikle ilgili meselesini Hz. Peygamber’le istişare ederek çözüme kavuşturmuştur.
III. Hz. Peygamber, ensar ve muhacirle yaptığı istişareler neticesinde yakalamak üzere yola çıktıkları Ebu Süfyan’ın kervanını takipten vazgeçmiş, Bedir’e doğru gelmekte olan Kureyş ordusuyla savaşma kararı almıştır.
IV. Farz olan vakit namazlarına Müslümanların nasıl davet edileceği hususunda Hz. Peygamber’in sahabeyle yaptığı istişareler neticesinde ezan okunmasına karar verilmiştir.
Bu tabloda aşağıdaki alanlardan hangisiyle ilgili bir örnek yoktur?

A) Ailevi B) Askerî C) Dinî D) Siyasi E) Ticari
Cevap: E

15.
• Komutanlarına, savaştan önce düşmana barış teklif etmelerini emretmiştir.
• Risaletinden önce barış ve güvenliği temin etmek için kurulan Hilfü’l-Fudûl’a iştirak etmiştir.
• Mekke’nin fethi esnasında kan dökülmemesi için gayret göstermiş, bu hususta gereken tedbirleri almıştır.
Bu örneklerden Hz. Peygamber’in barış çabalarının;
I. dinî temele dayandığı
II. bütünlük arz ettiği
III. sorumluluk içerdiği
IV. yol gösterdiği
hususlarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız IV B) I ve II C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: D

16. “Kesinlikle hiç kimse elinin emeğinden daha hayırlı bir rızık yememiştir.” (Buhârî, Buyû, 15.) “Bizi aldatan, bizden değildir.” (Müslim, İman, 164.)
Bu hadislerden Hz. Peygamber’in ticari hayatla ilgili
I. doğruluk
II. helal kazanç
III. hileden uzak olmak
IV. kolaylık
ilkelerinden hangilerine ulaşılabilir?

A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
Cevap: D

17. Hz. Peygamber, alıcı ve satıcıya, satışa konu olan mal ve bedeliyle ilgili tüm detayları açıklamalarını şart koşmuştur. Kusurlu olduğu hâlde bunu açıklamadan malını satmayı Müslüman’a haram kılmıştır. Satmak istediği hayvanı sütü bol görünsün diye birkaç gün sağmadan bekletmeyi aldatma olarak nitelemiştir. Böyle bir hayvanı satın alan kimsenin üç gün içinde, sağdığı sütün bedelini ödemek kaydıyla onu iade edebileceğini belirtmiştir.
Bu metinden tüketicinin;
I. bilgi edinme
II. temsil edilme
III. tazmin edilme
haklarından hangileri çıkarılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C

18. Hicretten sonra Müslüman olan Ebu Basîr<ra ), Mekke’de müşrikler tarafından hapsedilmişti. Allah Resulü(sav), Hudeybiye Antlaşması imzalandıktan sonra bir yolunu bulup Medine’ye gelerek kendisine sığınan Ebu Basîr’i(ra) antlaşma gereği müşriklere teslim etti. Peygamberimizin(s a v) bu davranışından çıkarılacak ilke aşağıdakilerden hangisidir?

A) Müslümanlar din kardeşlerine verdikleri sözleri tutmakla yükümlüdür.
B) Müslümanlar her koşulda sözlerini tutmakla yükümlüdür.
C) Müslümanların düşmanlarıyla yaptıkları antlaşmalar bağlayıcı değildir.
D) Müslümanlar din kardeşlerini her hâl ve şartta korumakla yükümlüdür.
E) Müslümanlar aleyhlerine olan durumlarda antlaşmalara uymazlar.
Cevap: B

19. Aşağıdakilerden hangisi Hz. Ali’nin kahramanlığına işaret eder?

A) Hz. Peygamber’in vahiy kâtiplerinden birisidir.
B) Allah’ın aslanı sıfatı ile anılmaktadır.
C) Hudeybiye’de antlaşmayı kaleme alan isimdir.
D) Kur’an-ı Kerim’i ezbere bilen bir sahabidir.
E) Ayetlerin nüzul sebeplerini bilmektedir.
Cevap: B

20. Hz. Peygamber, Halid b. Velid’den sonra Hz. Ali’yi Yemen’e kadı olarak tayin etmiştir. İlk üç halife de önemli meselelerin çözümünde Hz. Ali’nin düşüncesine başvurmuştur. Nitekim Hz. Ömer, Hz. Ali’nin hukuk bilgisi ve hüküm vermedeki başarısına övgüde bulunmuş, diğer sahabiler de onun fikir beyan ettiği dinî bir meseleyi başkasına sorma ihtiyacı duymamıştır.
Bu metinde Hz. Ali’nin;
I. askerî
II. idari
III. İlmî
yönlerinden hangilerine dikkat çekilmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: D

21. “Resulullah(sav) şöyle buyurmuştur: Müslüman’ın Müslüman üzerindeki hakkı altıdır. ‘Onlar nedir ey Allah’ın resulü?’ diye sorulunca şöyle demiştir: Onunla karşılaştığın zaman selam ver, seni davet ettiğinde icabet et, senden nasihat istediğinde nasihat et, aksırıp Allah’a hamt ettiğinde ona duayla karşılık ver, hastalandığında onu ziyaret et ve öldüğünde cenazesine katıl.”
(Müslim, Selam, 5.)
Bu hadisten sosyal hayatla ilgili
I. Müslümanlar birbirine karşı sorumluluk taşımaktadır.
II. Karşılıklı ilişkiler hayatın pek çok alanını kapsamaktadır.
III. İslam, insanın sosyal ihtiyaçlarını gözeten bir anlayışa sahiptir,
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E

D. 22-24. soruları aşağıdaki hadislere göre cevaplayınız.

“Müslüman, Müslümanların elinden ve dilinden salim oldukları kişidir. Mümin, insanların malları ve canları konusunda kendisinden emin oldukları kişidir.”
“Ümmetimden müflis olan o kimsedir ki kıyamet günü namazı, orucu ve zekâtı olduğu hâlde gelir. Ancak birine küfretmiş, diğerinin kanını dökmüş, bir başkasının malını yemiştir. Bu kişinin iyilikleri şuna, buna, öbürüne dağıtılır. Üzerindeki borçlar (haklar) bitmeden iyilikleri tükenirse onların (haksızlık yaptığı kimselerin) günahlarından alınır, bu kişinin üzerine yüklenir ve böylece cehenneme atılır.”

22. Toplumda güven duygusunun oluşmasını sağlayan kişisel sorumluluklar nelerdir?
Cevap: Toplumda güven duygusunun oluşmasını sağlayan kişisel sorumluluklar, bireylerin birbirlerine karşı dürüstlük, saygı ve empati göstermesini içerir. Hadiste belirtildiği gibi, insanların birbirlerinin mallarına ve canlarına saygı göstermeleri, ve sözlerinin ve davranışlarının arkasında durmaları, toplumda güven duygusunun oluşmasında kritik öneme sahiptir.

23. İbadet ile ahlakın birbirini tamamlaması niçin önemlidir? Yorumlayınız.
Cevap: İbadet ile ahlakın birbirini tamamlaması, bireylerin sadece dini ritüelleri yerine getirmekle kalmayıp, aynı zamanda ahlaki değerlere de saygı göstermesini sağlar. Hadiste belirtildiği gibi, namaz, oruç ve zekât gibi ibadetlerin yanı sıra, diğer insanlara karşı adil ve saygılı olmak da önemlidir. Ahlaki davranışlar ve ibadetler bir araya geldiğinde, bireyler hem dini hem de sosyal sorumluluklarını yerine getirmiş olur, bu da toplumda daha adil ve huzurlu bir ortam yaratır.

24. Hadisteki “müflis” benzetmesi ile aşağıdakilerden hangisi vurgulanmak istenmiştir?

A) Kul hakkına riayet etmenin önemi
B) İbadetleri eksiksiz yerine getirmenin fazileti
C) İnsana gereken saygının gösterilmesi
D) Ahlaki erdemlerin toplumsal önemi
E) Ticari hayatta ahlakın değeri
Cevap: A