10. Sınıf Meb Türk Dili ve Edebiyatı Yüksek Ökçeler Cevapları

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 68 Cevabı

1. “Göz görmeyince gönül katlanır.” sözüyle ilgili düşüncelerinizi paylaşınız.
Burada sorumuzu cevaplarken bir ata sözünü hatırlatmak isteriz : “gözden ırak olan gönülden de ırak olur. ”İnsanlar sürekli iletişim halinde olduğu-buluştuğu -vakit geçirdiği insanlarla konum bağı da güçlüdür. çünkü onların varlığına alışmış olur. burada kişilerin düşkünlükleri de fazladır. uzaklaşınca araya mesafeler girince ortak yaşam alanları ve paylaşılan ortak değerler zamanla azalacağı için gönüldeki izleri de zamanla azalacaktır..

2. Bir edebî metne başlık seçerken nelere dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyorsunuz?

• en önemlisi içerikle ilgili olmalıdır
• etkileyici olmalıdır
• ilgi çekici olmalıdır
• çarpıcı olmalı ve düşündürmeli
• kısa ve öz olmalı

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 70 Cevabı

1. Metinde geçen “Benzine kan geldi. Gerçi yine başı dönmeye başlamıştı.” cümlelerindeki altı çizili kelime ve kelime grubunun anlamlarını cümlelerin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.

• Benzine kan gelmesi: sağlığına kavuşmak-eskisi gibi olmak psikolojik ve biyolojik olumsuzluklardan uzak olmak
• Gerçi: her ne kadar, öyle ise de, aslına bakılırsa

2. Okuduğunuz metinden Hatice Hanım’ın kişilik özelliklerini yansıtan cümleleri bulunuz.

Cevap: Hatice Hanım, çok genç yaşta dul kalmış zengin bir hanımcağızdı.

Başlıca merakı temizlikle namusluluktu.

Sakın siz de komşuların hizmetçileriyle, uşaklarıyla konuşmayın.

3. Metne göre Hatice Hanım’ın çalışanlarıyla ilgili beklentisi nedir? Bunun sebebini söyleyiniz.

• Temiz Olmaları
• Titiz Olmaları
• Namusluca Çalışmaları
• Metinde Geçen İsteği “Sakın siz de komşuların hizmetçileriyle, uşaklarıyla konuşmayın.”

4. Hatice Hanım, çalışanlarıyla ilgili olumsuzlukları ne zaman fark etmiştir?
Cevap: Doktorun tedavi için terlik giymesi gerektiğini söylemesi ile terlik giyerek köşkte gezmesi ile

5. Hatice Hanım, hikâyenin sonunda sorununu nasıl çözmüştür? Siz olsaydınız bu durumda ne yapardınız?
Cevap: Eski haline dönmüştür. olumsuzlukları görmezden gelerek gönlünü rahat tutmuştur.

6. Metnin serim, düğüm ve çözüm bölümlerini belirleyiniz.

• Serim: Hatice hanımın çalışanları üzerine titremesi ve onları düzgün birileri olarak bilmesi
• Düğüm: Çalışanların namussuz-hırsız- ahlaksız çıkması
• Çözüm: Hatice Hanım’ın yine eskisi gibi hareket ederek olumsuzlukları görmezden gelmesi, gönlündeki sıkıntıdan kurtulması

7. Okuduğunuz metnin konu ve temasını belirtiniz.
Cevap: Göz görmeyince gönül katlanır-rahatlar

8. Metindeki zaman ve mekânın özelliklerini aşağıdaki şemalara yazınız.
Cevap: Zaman: net zaman yok ancak zaman anlamı taşıyan kelimeler var yıl-yaş-sabah-akşam ertesi gün-dokuz senelik
Mekan: Hatice Hanım’ın köşkü / Göztepe’de bir köşk

9. Okuduğunuz metin; yazıldığı dönemin kültürel, sosyal vb. yaşamıyla ilgili hangi gerçeklikleri yansıtmaktadır?

• Genç kadınların zengin yaşlı erkeklerle evlendirilmesi
• Batılı olmak isteyen bireylerin varlığı
• Tanzimat döneminin etkileri
• İnsanların yozlaşmaları-ahlaki değerlerini kaybetmeleri

10. Okuduğunuz hikâyede hangi bakış açısı kullanılmıştır? Seçilen bakış açısı, metnin dil ve anlatımını nasıl etkilemiştir?
Cevap: İlahi bakış açısı kullanılmıştır. Metinde kahramanların ruh hallerini düşüncelerini ifade etmeyi sağlamıştır.

11. Okuduğunuz metnin ana düşüncesini yardımcı düşüncelerden hareketle söyleyiniz.
Ana düşünce: Göz görmeyince gönül katlanır

Yardımcı Düşünceler

• insan olumsuzlukları görünce farkındalığı artar ve göze batar
• olumsuz şartlar insanı yıpratır.
• olumsuz olayları görmezden gelmek insanı rahatlatabilir.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 71 Cevabı

1. Fiilimsiler cümlede yan cümlecik oluşturabilir. Okuduğunuz metinde geçen “Gözleri aralık kapıya ilişince, neredeyse nefesi duracaktı.” cümlesindeki altı çizili bölüm zarf-fiilin oluşturduğu bir yan cümleciktir. Buna göre metindeki “Benzine kan geldi. Gerçi yine başı dönmeye başlamıştı. Fakat sesi işitilmeyen ökçesiz terlik giydireceğini düşünerek doktora kendini göstermiyor:” cümlelerinde geçen yan cümlecikleri bularak bunların altını çiziniz.

Cevap: düşünerek doktora kendini göstermiyor:

2. Aşağıdaki parçada yer alan yazımı yanlış kelimeleri bularak bunların altını çiziniz.
Ahmet bey başını çevirip sisli gök yüzüne baktı. Gerçekden iri kar tanecikleri ağır ağır, döne döne sanki birbiriyle dansediyorlarmış gibi yağıyordu. Kar, aniden bastırı vermişti. Nasılda hızlanmıştı. Hiç bir şey onun dışarı çıkmasına engel olamazdı. Bir an düşündü. Çıkmamalımıydı acaba? Aniden başlıyan kar onu bu tedirginliğe itmişti.
-Ben çıkarım, dedi Ahmet bey, kendine güvenle.
Çocukluğundan beri hiç bir şeyden korkmazdı.
-Bilirim, dedi kadın gözlüğünü takarken, bir karar vermeyegör, seni tutabilene aşk olsun!
Yarı sitem, yarı hüzün vardı söyleyişinde. Ağır başlı, hanım hanımcık bir kadın ola gelmişti hep. Masada ki gazetelerden birini alırken kocasına gözlüklerinin üstünden bakıp sordu:
- Bu gün çalışmayacakmısın?
- Çalışacağım tabiî.

Mustafa Kutlu’nun Uzun Hikâye adlı eserinden uyarlanan filmi izleyiniz. Film ile ilgili düşüncelerinizi sınıfta sözlü olarak paylaşınız.

Cevap: Filmi izledikten sonra yorumu sizler yapmalısınız.

Ömer Seyfettin’in Genç Kalemler Dergisi’nde yayımlanan ve aşağıda bir parçası verilen Yeni Lisan adlı makalesini okuyunuz. Edindiğiniz bilgileri yazarak sınıfta paylaşınız.

Cevap: Yeni Lisan hakkında sitemizdeki bilgileri kullanabilirsiniz.