10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Din Edebiyat İlişkisi Cevapları

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 1. Ünite Giriş Sayfa 17, 18, 19, 20 Din Edebiyat İlişkisi Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları

DERSE HAZIRLIK

1. Din ile edebiyat arasında nasıl bir ilişki olduğunu düşünüyorsunuz? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.

Bireyler edebiyat sanatı sayesinde her çeşit fikir, his ve hayallerini estetik bir biçimde farklı kişilere aktarmaya çalışmıştır. Bu nedenle de edebiyat sanatı içerisinde bulunulan dönemin aynasıdır şeklinde yorum yapabiliriz.

Çünkü her edebi eser yazıldığı dönemi olduğu gibi yansıtır. Din de asırlar boyunca bireyleri etkisi altına alan, kişilerin hayatına etki eden ve ahlaki toplumsal düzenin kaidelerini belirleyen oldukça önemli bir kavramdır.

Bir toplumu bu denli etkileyen bir kavrama karşı edebiyat da kayıtsız kalmamıştır. Çünkü edebiyat toplum hayatını bir ayna gibi yansıtır. Dinlerin de toplum üzerinde vermiş oldukları etki aynı biçimde edebi eserlere de yansımaktadır.

2. Dinî içerikli bir edebî metin yazmak isteseniz hangi edebî türü tercih edersiniz? Niçin?

Şiir, hikaye ve roman olabilir

Dinî içerikli bir edebî metin yazmak isteseniz hangi edebî türü tercih edersiniz

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 18 Cevabı

1. Okuduğunuz metinde geçen “Din, bireyi mukaddes duygu, ortak şuur ve vicdan etrafında birleştirir.” cümlesindeki altı çizili kelimelerin anlamlarını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.

• Mukaddes: güçlü bir dinsel saygı uyandıran ya da uyandırması gereken.
• Şuur: insanın kendisini, çevresini ve olup biteni tanıma, algılama, kavrama, fark etme yetisi.

2. Metinden yola çıkarak dinin edebiyattaki yeriyle ilgili hangi sonuçlara ulaşabilirsiniz?

İnsanların hayatlarını kuşatan, ahiretlerini mamur etme iddiası taşıyan dinin, edebiyatı etkilememesi düşünülemez. Düşünülemez çünkü din, öğretisiyle insanlara hem bir hayat tasavvuru sunar hem de bu öğretide kullandığı dille ve bir şey anlatırken seçtiği sembollerle, yaptığı benzetmelerle bir zihin de inşa eder. Din tarafından zihni inşa edilen bu insanın ise hem hayatında hem de eserlerinde dinin etkisi bir şekilde görünür kaçınılmaz olarak.

3. “Bu sanat, bir dönemin, bir toplumun hissiyatını, inançlarını, irfanını, bilgilerini, algılarını, kavrayışını ve estetik dünyasını yansıtan ayna konumundadır.” cümlesinden yola çıkarak edebiyatın toplumsal işlevi ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?

Edebiyat ait olduğu toplumu yansıtır, edebi ürünlerde toplumun izlerini görmek mümkündür. Edebiyatın toplumu değiştirme ve yönlendirme işlevi de vardır.

4. Metinde düşünceyi geliştirme yollarından hangileri kullanılmıştır? Bunların tercih edilmesinin anlatım biçimine katkısını söyleyiniz.

Tanımlama, benzetme, karşılaştırma, örneklendirme… Metinde açıklayıcı anlatım biçimi kullanıldığı için bu düşünceyi geliştirme yolları metinde anlatılanların daha iyi ifade edilmesine, açık ve anlaşılır olmasına katkı sağlıyor.

5. Metnin tema ve konusunu belirleyiniz.

Teması : din-edebiyat ilişkisi
Konusu: Edebiyat araştırmacılarının din-edebiyat ilişkisine önem, dini metinlerin insanlarda oluşturduğu etki, İslamlaşmasının edebiyata etkileri…

6. Metnin üslubu ile ilgili çıkarımlarda bulununuz.

Metin öğretici bir nitelik taşıdığı için nesnel bir tutumla açık, anlaşılır bir üslup kullanılmıştır.

7. Metinde anlatıcı ile yazarın aynı kişi olmasını neye bağlıyorsunuz? Açıklayınız.

Metnin öğretici olmasına

8. Metindeki ana düşünce ile yardımcı düşünceleri belirleyiniz. Belirlediğiniz cümleleri aşağıdaki şemalara yazınız.

Ana Düşünce: Edebiyatın dinî hayata, dinî hayatın da edebiyata ve dile etkisi vardır.

Yardımcı Düşünceler:

• Din estetik duyguyu besleyen önemli bir kaynaktır.
• İslamlaşmayla birlikte edebiyat ve din ilişkisi daha zengin bir nitelik kazanmıştır.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 19 Cevabı

1. Metinden alınan “Böylece dindar kişi, kutsal kitabı okurken edebî bir bilince ve dil zevkine de ulaşır.” cümlesinde altı çizili kelimeler ünlüyle başlayan ek aldıklarında kelimenin sonundaki sert ünsüzler yumuşamıştır. Siz de okuduğunuz metinden buna benzer örnekler bulunuz. Bulduğunuz örneklerin altını çiziniz.

–gücünden –getirdiği –sürecinde

2. Okuduğunuz metinden alınan “Nitekim Türkler, İslamlaşma sürecinde tabii bir kültür değişimi yaşamış, yeni bir estetik anlayış içerisinde kendilerini bulmuşlardır.” cümlesinde virgüllerin aynı amaçla kullanılıp kullanılmadığını açıklayınız.

–İlk virgül işareti, yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konmuştur. İkinci virgül ise sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılmıştır.