10. Sınıf Meb Tarih Ders Kitabı Sayfa 151-154 Cevapları

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 151 – Devşirme Sisteminin Devletleşmeye Etkisi

Soru: Devşirme sisteminin Osmanlı’nın devletleşme sürecine etkilerini açıklayınız.

Cevap: Devşirme sistemi, Osmanlı Devleti’nin merkezî yapısını güçlendiren en önemli uygulamalardan biridir. Devşirilen çocuklar küçük yaşlardan itibaren padişaha bağlılık esasına göre yetiştirilmiş, devletin askerî (yeniçeri) ve idarî (enderun) kadrolarını oluşturmuştur. Bu sayede;

• Merkezî otorite güçlenmiş, uç beylerinin bağımsız hareket etmesi engellenmiştir.
• Devlet her zaman sadık ve disiplinli bir askerî güce sahip olmuştur.
• Yönetimde liyakat esas alınmış, yetenekli kişiler devlet idaresine kazandırılmıştır.
• Devletin birlik ve bütünlüğü korunarak devletleşme süreci hızlanmıştır.

Kısacası devşirme sistemi, güçlü ordu ve güçlü yönetim anlayışıyla Osmanlı’nın imparatorluk olmasını sağlamıştır.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 152 – Osmanlı Ordusunun Gücü

Soru: Kaynak J’ye göre Osmanlı ordusunun güçlü olmasını sağlayan unsurlar nelerdir? Açıklayınız.

Cevap: Kaynak J’ye göre Osmanlı ordusu, sahip olduğu bazı temel askerî üstünlükler sayesinde güçlü bir ordu hâline gelmiştir. Bu unsurlar:

• Disiplinli ve sessiz bir şekilde hareket etmeleri
• Kısa sürede toplanıp savaşa hazır hâle gelmeleri
• Uzun mesafeleri hızla kat edebilen güçlü ve dayanıklı atlara sahip olmaları
• Hafif ve etkili silahlar kullanmaları (ok, kılıç, gürz vb.)
• Komutanlarına ve beylerine olan güçlü sadakatleri

Bu özellikler Osmanlı ordusunun savaş meydanlarında büyük avantaj sağlamasına ve Avrupa’da geniş topraklar fethetmesine imkân tanımıştır.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 153 – Cevapları

Soru: Yeniçeriler ile Tımarlı Sipahilerin benzerlik ve farklılıklarını aşağıdaki şemanın ilgili alanlarına yazınız.

Yeniçeri

• Devşirme sisteminden seçilirlerdi.
• Maaşlarını devletten ulufe olarak alırlardı.
• Sürekli görevde bulunurlardı (kapıkulu askeri).
• Ateşli silahlar kullanırlardı.
• İstanbul’da veya merkezde bulunurlardı.

Benzerlikleri

• Her ikisi de Osmanlı ordusunun askerî gücünü oluştururdu.
• Padişaha sadakatle hizmet ederlerdi.
• Savaşlarda aktif görev alırlardı.
• Devlet otoritesinin korunmasında önemli rol oynarlardı.

Tımarlı Sipahi

• Türk ve Müslümanlardan seçilirlerdi.
• Maaş yerine tımar gelirini kullanırlardı.
• Savaş zamanı göreve çağrılırlardı.
• Atlı asker idiler.
• Eyalet ordusuna bağlıydılar ve cebelü yetiştirirlerdi.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 154 Cevapları (MEB Yayınları)

1) Osmanlı hukuk sisteminin devletleşme sürecine etkileri nelerdir? Açıklayınız.

Kısa ve Öz Cevap: Osmanlı hukuk sistemi, merkezî otoriteyi güçlendirmiş ve devlet yapısını sağlamlaştırmıştır.

Ayrıntılı Cevap: Osmanlı hukuk sistemi; şer’î ve örfî hukuku birlikte uygulayarak hem adaletin hem de devlet otoritesinin taşrada kesintisiz işlemesini sağlamıştır.
Kadılar, yargı yetkisinin yanı sıra idari, beledî, malî ve güvenlik işlerini de yürütmüş, böylece merkezî yönetimin otoritesinin her bölgeye ulaşmasına yardımcı olmuştur.
Bu durum, beylikten güçlü ve kurumsal bir devlete geçiş sürecini hızlandırmıştır.

2) Osmanlı Devleti’nde kadıların görevlerini şema ile gösteriniz.

Aşağıdaki şemayı doğrudan kullanabilirsiniz:

Kadıların Görevleri Şeması

Kadı

Adlî Görevler

• Yargılama yapma
• Karar verme
• Sicil işlemleri

Mülkî Görevler

• Kaymakamlık işleri
• İdari görevler

Beledî Görevler

• Çarşı ve pazar denetimi
• Narh (fiyat) kontrolü
• Şehir düzeni

Malî Görevler

• Vergi ve vakıf denetimi
• Tımar kayıtları ve muhasebe kontrolü

Sicil – Tapu Görevleri

• Nüfus ve toprak kayıtları

Temsil Görevi

• Halk ve devlet arasında aracı olma
• Gayrimüslim ahaliyi gözetme
• Dîvân-ı Hümâyun’a temyiz yolu