10. Sınıf Meb Kimya Ders Kitabı Sayfa 78-80 Cevapları

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 78-80 (MEB Yayınları)

Etkinlik: Çok Farklıyız

1. Soru: Aşağıda maddenin katı, sıvı ve gaz hâllerinin sahip olduğu bazı özelliklerle ilgili ifadeler verilmiştir. Katı, sıvı ve gazların özelliklerine uygun ifadelere “✓” işareti koyarak tabloyu tamamlayınız.

2. Soru: Karekodda verilen bağlantıya giriş yapınız. Açılan ekrandan “Giriş” sekmesine tıklayınız. Simülasyonda gazların özelliklerini belirleyebilmek için bir plan oluşturunuz.

Cevap: Simülasyonda gazların davranışlarını incelemek için tanecik sayısı, sıcaklık ve hacim değişkenleri ayrı ayrı değiştirilmelidir. Grup üyeleri basınç, çarpışma sayısı ve tanecik hareketi gözlemlerini paylaşarak sonuçları kaydeder.

3. Soru: Tanecik sayısı arttıkça çarpışma sayısındaki değişiklikleri gözlemleyiniz. Basınç hangi davranış sonucu oluşur?

Cevap: Tanecik sayısı arttıkça çarpışma sayısı artar. Gaz basıncı, taneciklerin kabın çeperine çarpması sonucu oluşur. Çarpışmalar ne kadar sık olursa basınç da o kadar yükselir.

4. Soru: Kabın hacmi değiştirildiğinde gaz tanecikleri nasıl dağılır?

Cevap: Gaz tanecikleri kabın her tarafına eşit biçimde dağılır. Hacim büyüdüğünde tanecikler arası mesafe artar, sıkışık bölgeler oluşmaz.

5. Soru: Kaba kırmızı ve mavi taneciklerden eşit miktarda gönderildiğinde karışım homojen mi olur?

Cevap: Evet, karışım homojendir. Çünkü farklı tür tanecikler kabın her bölgesine eşit şekilde dağılır, gözle ayırt edilemez.

6. Soru: Gazlardan birinin miktarı artırıldığında karışım özelliği değişir mi?

Cevap: Hayır, değişmez. Gazlar miktar farkı olsa bile tamamen karışabilir, bu yüzden karışım homojen kalır.

7. Soru: 25 adet gaz taneciği gönderildiğinde:

Cevap: Hacim arttıkça yoğunluk azalır. Çünkü aynı sayıda tanecik daha geniş alana dağılır.

8. Soru: Elde ettiğiniz verilerden yola çıkarak gazların özelliklerini tanecik modeliyle açıklayınız.

Cevap: Gaz tanecikleri düzensiz, sürekli ve hızlı hareket eder. Aralarındaki boşluk çoktur. Çarpışarak basınç oluşturur ve kabın tamamına eşit dağılır. Bu nedenle gazlar sıkıştırılabilir ve genleşebilir.

Değerlendirme Soruları (Sayfa 80)

1. Soru: Yaptığınız etkinlikten yola çıkarak gazların niteliklerini etkileyen faktörler nelerdir?

Cevap: Gazların niteliklerini etkileyen başlıca faktörler: sıcaklık, hacim, basınç ve **tanecik sayısı (madde miktarı)**dır.

2. Soru: Bir gazın yoğunluğunu değiştiren etmenler nelerdir?

Cevap: Sıcaklık ve hacim değiştiğinde yoğunluk da değişir. Hacim artarsa yoğunluk azalır; sıcaklık düşerse tanecikler yavaşlar ve yoğunluk artar.

3. Soru: CO₂ gazı 20 °C’de 67 atm’de sıvı, -79,2 °C’de 1 atm’de katı hâle gelir.
Şekildeki deneyde A, B ve C bölmeleri için soruları yanıtlayınız.

a) CO₂ gazının A ve B bölmelerindeki tanecikli modelini çizerek açıklayınız.

• A bölmesi (70 atm): CO₂ sıvı hâlde, tanecikler birbirine çok yakın.
• B bölmesi (1 atm): CO₂ gaz hâline geçmiş, tanecikler uzak ve düzensiz dağılmıştır.

b) He gazı B bölmesine aktarıldıktan sonra basınç ve yoğunluk nasıl değişir?
Cevap: He gazı B’ye geldiğinde toplam tanecik sayısı artar, bu yüzden basınç yükselir.
Ancak He’nin mol kütlesi küçük olduğundan karışımın ortalama yoğunluğu azalır.

c) CO₂ gazını sabit hacimli bir kaba en yüksek kapasiteyle doldurmak için nelere dikkat edilmelidir?
Cevap: CO₂’nin en fazla depolanabilmesi için sıcaklık düşürülmeli, basınç artırılmalıdır.
Böylece gaz sıvılaştırılarak daha yoğun ve güvenli biçimde saklanabilir.