10. Sınıf Meb Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 63-64 Cevapları

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 63 Cevapları MEB Yayınları

Soru: Aşağıdaki karekodda verilen çok modlu metni dinleyiniz/izleyiniz. Dinleme/izleme sırasında ölçütlerin karşısındaki boşluklara kısa notlar alınız.

• Masalın anlatılma amacı: İyiliğin, sabrın ve sevginin önemini göstermek.
• Masalın konusu ve teması: Şehzadenin Mercan Kız’a kavuşma mücadelesi; aşk, sabır ve fedakârlık.
• Masal karakterleri: Şehzade, Mercan Kız, Dev Anası, Padişah, Bahçıvan.
• Masaldaki zaman ve mekân: Eski zamanlar; saray, orman, dağ, dere ve kavak ağacı.
• Masaldaki çatışmalar: Şehzadenin aşkı için dev anasına karşı mücadelesi.
• Masalın bölümleri: Serim, düğüm, çözüm.
• Masalın ahenk unsurları: Tekrar eden sözler, kafiyeli ifadeler, beddualar ve dualar.
• Masaldaki açık ve örtük iletiler: Açık ileti → Sevgi ve sabırla engeller aşılır. Örtük ileti → Büyüklerin duası önemlidir, iyilik karşılıksız kalmaz.
• Masal içeriğinin tutarlılığı: Olaylar mantıklı bir sıra içinde ilerler, masal bütünlüğünü korur.

Soru: Dinleme/izleme sürecinde dijital ortamdan elde ettiğiniz bilgilerin güvenirliğini sorgulayınız.

Cevap: Dijital ortamda elde edilen bilgilerin güvenirliği kaynağa bağlıdır. Resmî, eğitim amaçlı ve MEB tarafından sağlanan kaynaklardan edinildiği için güvenilir kabul edilmiştir.

Soru: Aşağıdaki yönergeleri takip ederek çalışmayı yapınız.

Cevap: Grup arkadaşımızla birlikte masalın konusunu, kahramanlarını, geçtiği mekânları ve iletilerini çıkardık. Masalın öğüt verici yönünü ve olağanüstü ögelerini vurguladık. Sunum sonrasında eksiklerimizi fark ederek formu yeniden düzenledik ve daha anlaşılır hâle getirdik.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 64 Cevapları MEB Yayınları

Soru: Mercan Kız masalında deyimlerin kullanıldığı cümlelerdeki deyimleri anlamlarıyla eşleştiriniz.

Cevap – Doğru Eşleştirmeler:

a) Oğlunu çok sever, bir dediğini iki etmezmiş. → XII (İstenileni hemen yapmak)
b) Oğlan büyüyüp de kılıç kuşanıp at binmeye başladığı vakit ona kocaman bir saray yaptırmış. → X (Kılıçlı olmak, güç kazanmak)
c) Sormuşlar, herkese haber salmışlar ama Mercan Kız’ı ne duyan ne de bilen… → XIV (Haber göndermek)
ç) ‘Hem de gece oldu, sabah ola, hayrola.’ demiş. → VIII (Kendisi için iyi dilekte bulunmak)
d) Sabaha kadar gözüne uyku girmemiş. → XVII (Uykusuz kalmak, uyuyamamak)
e) Sonunda anlamış, düşmüş peşlerine. → XI (Arkasından gitmek, izlemek)
f) Dev anası sağa seğirtirmiş, sola seğirtirmiş kurtulmak için, yetişmek için ama anlamış, arayı açmışlar. → III (Aradaki uzaklık artmak)
g) Şehzade, öyle olmaz böyle olur deyip bin dereden su getirse de bir türlü Mercan Kız’ı ikna edememiş. → II (Birini ikna etmeye çalışmak)
ğ) Meğer onun yokluğunda babası sizlere ömür olmuş. → XV (Ölmüş, vefat etmiş)
h) Taht boş kalmış, ülke de başsız; işler sarpa sarmış. → VI (İşlerin içinden çıkılmaz hâle gelmesi)
ı) Başlamış işlerle uğraşmaya, devlet işlerini yoluna koymaya. → I (Düzenlemek, yoluna koymak)
i) Günlerden bir gün bahçıvanbaşı gülleri sular-ken bir gülün üzerine bir ak kuş gelmiş. → V (Herhangi bir gün, vakit)
j) Yağız atlardan birine atlamış, birlikte yola çıkmışlar. → IV (Yola çıkmak, yola koyulmak)
k) Onda huzur bulmuş, dibine oturmuş, günlerini orada geçirir olmuş. → XVI (Ruhsal yönden rahatlamak)

1) Deyimleri oluşturan kelimelerin yerine eş anlamlılarının kullanılıp kullanılamayacağı hakkındaki fikirleriniz nelerdir?

Cevap: Deyimler kalıplaşmış sözlerdir. Eş anlamlı kelimeler kullanıldığında anlam bozulur veya etkisini kaybeder. Bu nedenle deyimler aynı kelimelerle kullanılmalıdır.

2) Dilimizin önemli söz varlıklarından olan deyimlerin günlük yaşamda ve sözlü kültür ürünlerinde sıklıkla yer almasının sebepleri neler olabilir?

Cevap: Deyimler kısa, öz ve etkili anlatım sağlar. Duygu ve düşünceleri güçlü bir şekilde ifade eder. Ayrıca toplumun kültürünü, değerlerini ve yaşam biçimini yansıttığı için hem günlük dilde hem de edebî eserlerde sıkça yer alır.