10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 212 Cevapları Ekoyay Yayıncılık

ALIŞTIRMA

• Küresel ışık kaynağı ve küresel saydam olmayan bir engelle oluşturulan şekildeki düzenekte ekran engele yaklaştırılırsa tam gölge ve yarı gölgenin alanları nasıl değişir? Çizim yaparak gösteriniz.
Cevap: Perde engele yaklaştırıldığında tam gölge ve yarı gölgelerin alanları azalmaktadır.

• Opak X,Y,Z küresel cisimlerinin ekran ve noktasal ışık kaynaklarına uzaklıkları şekildeki gibidir. Bu durumdayken cisimlerin ekran üzerindeki gölgelerinin büyüklükleri eşittir. Kürelerin yarıçaplarının (rX, rY, rZ) büyüklükleri arasındaki ilişki nedir? Çizim yaparak gösteriniz.
Cevap: rx > ry rz > rx rz > rx > ry

Bölüm Değerlendirmesi

Kendi cümlelerinizle ışık şiddeti, aydınlanma şiddeti, ışık akısı kavramlarını tanımlayınız.

Işık şiddeti: Işık şiddeti bir ışık kaynağından birim katıaçı içerisinde yayılan ışık akısının bir ölçüsüdür.
Aydınlanma şiddeti: Bir ışık kaynağı tarafından aydınlatılan birim yüzeye düşen ışık akısının miktarı. Birimi MKS sisteminde lüks, CGS sisteminde ise phot’tur.
Işık akısı: Seçilen bir yüzeyden gelen ışık çizgilerinin sayısına “ışık akısı” denir.

Gölge, yarı gölge, ışık kaynağı, fotometre, Güneş ve Ay tutulması kelimelerini kullanarak cümleler kurunuz.

• Dün öğretmenimizin sorduğu sorunun cevabı gölgeydi.
• Işık kaynağından saydam olmayan cisme teğetler çizilerek perdede yarı gölge alanları oluşturulabilir.
• Işık kaynağından çıkan ışınlar göze ya doğrudan ya da yansıyarak ulaşır.
• Fotometre ile ışık ölçümü yapabiliriz.

Açıklayınız

1. Bir ışık ölçme aracınız var. Bu araç bir elektrik lambasından d kadar mesafeden aydınlanma şiddetini 1 birim göstermektedir. Aynı araç, aynı kaynaktan ne kadar uzaklıkta 2 birimlik aydınlanma şiddeti gösterir?
Cevap: d’/d = 1/√2

2. Yukarıdaki resimde görülen lamba kitaptan uzaklaştırılırsa kitap sayfasındaki,

a) Aydınlanma şiddeti nasıl değişir?
Cevap: E = I/r² bağıntısından dolayı r arttıkça E azalır.

b) Işık akısı nasıl değişir?
Cevap: Φ=4πI bağıntısı gereği I değişmediğine göre Φ’de sabittir.

Bir ampul, aynı özellikteki iki ampulden iki kat daha fazla aydınlatma sağlayabilir mi?
Cevap: Bir ampul, aynı özellikteki iki ampulden iki kat daha fazla aydınlatma sağlayabilir.