10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 60-61 Cevapları Düşler Yayıncılık

Metni Anlama ve Çözümleme

1. “Forsa” hikâyesinin konusu nedir?
Cevap: Esaret altında yaşayan bir kişinin başından geçen olaylar.

2. Ömer Seyfettin hikâyelerine genellikle bir durumun ya da ortamın tasviriyle başlar. Okuduğunuz hikâyede nasıl bir tasvirle başlamıştır?
Cevap: Akdeniz’in esatir yuvası nihayetsiz ufuklarına bakan küçük tepe minimini bir çiçek ormanı gibiydi. İnce uzun dallı badem ağaçlarının alaca gölgeleri sahile inen keçi yoluna düşüyor, ilkbaharın tatlı rüzgârıyla sarhoş olan martılar çılgın naralarla havayı çınlatıyorlardı. Badem bahçesinin yanı geniş bir bağdı. Beyaz taşlardan yapılmış kısa bir duvarın ötesindeki zeytinlik, ta vadiye kadar iniyordu. Bağın ortasındaki viran kulübenin kapısız methalinden bir ihtiyar çıktı. Saçı, sakalı bembeyazdı. Kamburunu düzeltmek istiyormuş gibi gerindi. Elleri, ayakları titriyordu. Gök kadar boş, gök kadar sakin duran denize baktı, baktı.

3. Okuduğunuz hikâyedeki olayları ana başlıkları ile sıralayınız.

• Kara Memiş adındaki tutsak bir ihtiyar adamın denize doğru yönelmesi ve sakin denize bakması
• İhtiyarın tanıtılması, neden esir olduğu ve geçmişte yaşadıkları
• İhtiyar adamın rüya görmesi ve Türk donanmasının adaya gelişi
• Forsa olan ihtiyarın rüya ile gerçek arasında bocalaması ve askerlere doğru koşması
• İhtiyarın Türk askerleriyle buluşması ve kendini tanıtması
• Askerlerin ihtiyarı kaptanın yanına götürmeleri
• Kaptanın yaşlı adamın babası olduğunu öğrenmesi
• İhtiyar tutsağın bayılması edebiyatfatihi.net
• Yaşlı adamın askerlerle savaşa katılmak istemesi

4. Metindeki zaman ve mekânı aşağıdaki tabloya yazınız.

Zaman, her zaman gemileri bekleyen Kara Memiş, zaman algısı oluşturabilir.
Mekân, Akdeniz kasabası, adası, kulübe.

5. Metnin Mütareke Dönemi’nde yazıldığı göz önüne alınırsa okuduğunuz hikâyenin ne tür mesajlar verdiği söylenebilir? Anlatınız.
Cevap: Umut, inanç ve özgürlük-hürriyet.

6. Metinde hâkim bakış açısının kullanılması, anlatımı nasıl etkilemiştir?
Cevap: Hikaye 3. kişili anlatıcı tarafından anlatılmıştır. Anlatıcı olayların öncesi ve sonrasını; kahramanların iç dünyalarına kadar bilen ilahi bakış açılı hakim anlatıcıdır.

7. Anlatıcının zaman zaman diyalog tekniğinden yararlanması metnin anlatımına nasıl bir katkıda bulunmuştur?
Cevap: Olayların daha iyi anlaşılmasını, mekan ve zamanın da belirgin olmasını sağlamıştır.

8. Metinden iç konuşmanın yapıldığı bölümlere örnekler veriniz. Bu çözümlemelerin niçin yapıldığını söyleyiniz.
Cevap: “Acaba rüyam devam mı ediyor?” “Kırk sene görülen bir rüya yalan olmaz!” gibi ifadeler örnektir. Bu çözümlemeler olay ve karakterin daha iyi anlaşılmasına ve aralarındaki ilişkilerin ortaya çıkmasına vesile olmuştur.

9. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ortaya çıkan Türkçülük akımının da etkisiyle dönemin bazı yazar ve aydınları devletin geleceğinin ancak bir Türk birliği oluşturmaktan geçtiği fikrini savunmuşlardır. Bu düşünce Türk tarihine, Türk kültürüne yönelik bir ilgi oluşturmuştur. Bu yöneliş edebiyatta da kendini göstermiş ve millî edebiyat adıyla yeni bir edebiyat anlayışı başlamıştır. Millî edebiyat; yabancı etkilerden sıyrılarak kendi ulusal değerlerimize dönmeyi, halka kendi diliyle seslenmeyi ilke edinen bir anlayışla oluşturulmuştur. 1911’de başlayıp 1923’e kadar süren millî edebiyatın öncüleri Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp’tir. Dilde sadeleşme ve şiirde hece ölçüsünü savunan millî edebiyat sanatçıları, İslamiyet’ten önceki Türk kültür ve edebiyatına yönelerek Türk tarihini ve Anadolu’yu eserlerinde işlemişlerdir.

Bu bilgilerden hareketle okuduğunuz metin, millî edebiyat anlayışının hangi özelliklerini taşımaktadır? Belirleyiniz.

10. Metindeki kurgu zamanı ile tarihsel gerçeklik arasında bir ilişki var mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Vardır. Çünkü Millî edebiyat dönemi açısından değerlendirdiğimizde o dönemin sosyal, tarihsel ve toplumsal konuları metinlerde sıkılıkla işlenmektedir.

11. Yazarın yaşamının okuduğunuz hikâyeye yansımalarını değerlendiriniz.
Cevap: Ömer Seyfettin, Genç Kalemler dergisinde arkadaşlarıyla birlikte Yeni Lisan makalesini çıkartarak Millî Edebiyatın hem felsefik alt yapısının hem de tamamen içeriğinin ve biçiminin nasıl olması gerektiğini oluşturan isimdir. Bu anlamda o dönem yaşadıkları ve gördükleri yazdıklarına da yansımıştır. Türk kültürüne olan inancı ve bağlılığı ile yine o dönemin –savaş yıllarının- üzerinde bıraktığı etkilerin – ki buna çocukluğunda yaşadıklarını ekleyebiliriz- tüm yazdıklarına sirayet etmektedir.

12. “Vatan al bayrağın dalgalandığı yer değil midir?” iletisiyle anlatılmak istenen nedir?
Cevap: Bayrak bir namustur ve bayrak ile vatan kavramı iç içedir. Bayrak varsa orası o bayrağın altında yaşayanlar için vatandır.

13. Okuduğunuz hikâyede öne çıkan değer nedir? Anlatınız.
Cevap: Umut, inanç ve özgürlüktür. Zaman ne kadar kötü de olsa azim ve sabır ile inanç birleşirse iyi sonuçlar elde edilebilir.