10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 266 Cevapları Meb Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Gezi yazısı türünün ortaya çıkmasında sözlü ve yazılı kültürün, toplumsal değişim ve etkileşimlerin, yayın organlarının ve teknolojinin etkisini belirtiniz.
Cevap: Gezi yazısı öğretici metinlerdendir. Yazı ile ortaya çıkan, gelişen bir türdür. Tanzimat öncesinde de edebiyatımızda gezi yazısı türünde eserler verilmiş olsa da Batılı anlamda örnekleri Tanzimat’tan sonra verilmiştir. Son yıllarda teknolojinin gelişmesi ve yayın organlarının özellikle de coğrafya temalı dergilerin sayısının artmasıyla gezi yazısı türünde de önemli gelişmeler olmuştur.

2. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinden alınan metinde, metnin yazıldığı dönemin gerçekliğini yansıtan unsurları belirleyiniz.

• Su sarnıçlarının kullanılması
• Değirmenlerin kullanılması
• Halkın ciğer alabilmek için kavga etmesi
• Rum ve Ermeni mahallelerinin olması
• Evlerin daha çok toprak örtülü olması, kiremitin yaygınlaşmaması
• Dereden bağ ve bostanları sulamak için arklar yapılması
• Şehrin 1021 yılında harap edilmesi
• Evlerin yüzlerinin kuzeye bakması
• Suya önem verilmesi
• Halkın zevk ve eğlenceye önem vermesi
• Avlanmada çeşitli kuşların ve köpeklerin kullanılması
• Hayatın ucuz olması

Tüm kitabın cevapları burada...10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları (2023-2024)

3. Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları bölümünde verilenler dışında metinde anlamını bilmediğiniz kelime ve kelime gruplarını bulunuz. Bunların anlamlarını metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz, tahmininizin doğruluğunu kaynaklardan yararlanarak kontrol ediniz.

Cevher:

• Tahminim: Değerli
• Sözlük anlamı: Mücevher

Yalçın:

• Tahminim: Yüksek
• Sözlük anlamı: Dik, sarp olan

Taşra:

• Tahminim: Dışarısı
• Sözlük anlamı: Dışarı

4. Metinde ortaya konulan bilgi, tespit ve yorumları; gerekçe, kanıt, tutarlılık, geçerlilik ve doğruluk açısından değerlendiriniz.
Cevap: Metnin türü gezi yazısı olduğu için şehrin tanıtıldığı bölümler deki bilgilerin tutarlı ve doğru olması gerekir. Ancak Evliya Çelebi’nin bir özelliği olarak insanlardan söz edilirken abartıya kaçılan yerler vardır. Sudan içenin hayat bulması, bir adamın bir kuzuyu tek başına çok rahat yiyebilmesi ve sudan içenin sıkıntısının kaybolması gibi ifadeler abartılıdır.

5. Metnin anlam özelliklerini etkileyen kültürel unsurları belirleyiniz.
Cevap: Metin Osmanlı dönemi sanatçılarından Evliya Çelebi’ye ait Seyahatname adlı eserden bir bölümdür. Dönemin hayata en hâkim unsuru din olduğu için özellikle dinî yapılardan bahsedilmiştir. Ayrıca o dönemde en çok tarım ve hayvancılıkla uğraşıldığı için su, bağ, bostan, avlanma gibi şeylerle ilgili ifadeler çok geçmektedir.

6. Metindeki toplumsal ve kültürel değerlerle içinde yaşadığınız toplumun değerlerini karşılaştırınız.
Cevap: Metinde şehir için kalenin önemli olduğunu görüyoruz. Dinin hayat içinde önemli bir yerinin olduğunu görüyoruz. Günümüzde artık kaleler sadece birer sembolik eserdir. Dinin ağırlığı o dönemki kadar değildir. Giyim kuşam, evlerin mimarisi ve uğraşılan işler de günümüzle önemli farklılıklar taşımaktadır.

7. Evliya Çelebi’nin doğumunun 400. yıl dönümü (2011), Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) tarafından anma ve kutlama yıl dönümleri arasına alınmıştır.
Bu bilgiden hareketle Evliya Çelebi’nin yazdıklarının niteliğiyle ilgili nasıl bir sonuca ulaşılabilir? Açıklayınız.
Cevap: Evliya Çelebi’nin uluslararası bir kuruluş tarafından anma ve kutlama yıl dönümleri içine alınması onun dünya çapında tanınan, evrenselliği yakalamış bir sanatçı olduğunu gösterir.