10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 252-253 Cevapları Öğün Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz metinden alınmış aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelime ve kelime gruplarının anlamını metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahmininizi kaynaklardan yararlanarak kontrol ediniz.

Sayfalarını yutmamaya özen göstererek dikkatle açar, okulda derslerde öğretmenin, teneffüs sıralarında belleticinin gözünden kaçırmaya çalışarak ilgiyle okurdum. Özellikle bazı dersler, roman ve gazete okumaya elverişliydi. Bu izni kötüye kullandığımız da olurdu. Cebir öğretmenimiz Boyacıyan Efendi, ders anlatışının tekdüzeliği için de ara sıra kendi kendisiyle konuşur gibi şöyle derdi:
– 640 Hüseyin Cahit Efendi gene siyasa ile uğraşıyor.!

belletici: öğreten, belleten, çalıştıran (kimse).
uğraşı:iş güç, iş, meslek.
özen gösterme: ilgi gösterme ayrı bir dikkatle yapma.
okumaya elverişli olma: Okunabilir olma.

2. Anı türünde özümüzde iz bırakan, unutulmayan ve anılmaya değer bulduğumuz olayları anlatırız. Buna göre okuduğunuz metnin konusunu, amacını ve hedef kitle ile ilişkisini belirleyiniz.

konu: Yazarın çocukluk yılları ve okumaya olan merakının nasıl geliştiği
amaç: Okurlara okuma sevgisi aşılanması
hedef kitle: Tüm okurlar müfredata göre ise 10. sınıf öğrencileri

3. Yazarın okuyucusuna vermek istediği mesaj, ana düşünceyi oluşturur. Ana düşünceyi geliştirmek, açıklamak, desteklemek amacıyla kurulan cümleler, yardımcı düşünceleri oluşturur. Bu kısa hatırlatmadan hareketle okuduğunuz metnin ana düşüncesini ve yardımcı düşüncelerini belirleyiniz.

Ana düşünce: Yazarın okuma sevgisinin ve alışkanlığının kendisinde nasıl başladığını anlatması
Yardımcı düşünce: İlk okuduğu kitaplar, babasının yaklaşımı, evde kitap okumalar, kitaplık oluşturması, bunları ciltlettirmesi

4. Okuduğunuz metindeki anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını ve bunların işlevlerini belirleyiniz.

Öyküleme: Yazar anı türünde yazdığı için öyküleme türünden faydalanmaktadır.
Betimleme: Burada yazarın özellikle kitap satıcılarını başarılı şekilde betimlediğini görürüz.

5. Okuduğunuz metnin cümle yapılarını, deyimlerini, kelime kadrosunu, söz sanatlarını; akıcılık, nesnellik, öznellik, duygusallık, coşkunluk gibi hususlarını da dikkate alarak metinde yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Yazar akıcı, sade ve yalın bir dil kullanmıştır. Anı türünde yazarken amaç okura ağır süslü bir dille seslenmek değil sade günlük yaşamdan alınan bir dil ile seslenmektir.

6. Okuduğunuz metinde içeriğin doğal, toplumsal veya bireysel gerçeklikle ilişkisini inceleyerek metindeki millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal öğeleri belirleyiniz.
Cevap: İçerik toplumun yapısıyla uyumludur. O dönemlerde yeni gelişen roman türünün toplumda nasıl karşılık bulduğu nerelerden temin edildiği anlatılmaktadır.

7. Okuduğunuz metinde fikrî, felsefi veya siyasi akım, gelenek veya anlayışların yansımalarını değerlendiriniz.
Cevap: Fikir olarak yazarın okumayı bir eğlence değil de bitmek tükenmek bilmeyen bir tutku olarak gördüğünü okuruna aktardığını görmekteyiz.

8. Okuduğunuz metindeki açık ve örtük iletileri tespit ediniz. Metinle ilgili eleştirilerinizi, güncellemelerinizi ve beğeninizi metne dayandırarak metni yorumlayınız.

Açık ileti: Yazarın çocukluk yılları hakkında aklında kalanlar yazma ve okuma serüveni
Örtük ileti: Yazarın okura okumanın ne kadar değerli ve önemli olduğunu anlatması

9. Okuduğunuz metinde, yazarın konuyu hangi açıdan ele aldığını, yönlendirme yapıp yapmadığını, taraf olup olmadığını, öznel veya nesnel davranıp davranmadığını tespit ederek metinde yazarın bakış açısını belirleyiniz.
Cevap: Bence yazar yönlendirme yapmamaktadır. Çünkü amacı okurun okuma konusunda kendi serüveni hakkında bilgi edinmesine yardımcı olmaktır. Bu bakımdan kimi yerde öznel davransa da nesnel bir bakış açısı ağır basmaktadır.

10. Okuduğunuz metinde, metnin yazıldığı dönemin gerçekliğini yansıtan unsurları, metnin dönemin gerçekliğiyle ilişkisini ve yazarın biyografisini de dikkate alarak yazar ile metin arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Metin yazıldığı dönemin gerçekliğini özellikle o dönemler romanların satıldığı Beyazıt’taki kültür ortamı üzerinden olduğu gibi aktarmaktadır.

11. İnsan aklının alabileceği gerçek, olgu ve ilkelerin tümüne bilgi; bir yazının, bir sözün, bir metnin ya da bir yapıtın anlaşılması güç yönlerini açıklayarak aydınlığa kavuşturma, belli bir görüşe göre açıklamaya yorum dendiğini düşünerek metinde ortaya konulan bilgi, tespit ve yorumları; gerekçe, kanıt, tutarlılık, geçerlilik, doğruluk açısından değerlendirerek metindeki bilgi ve yorumları ayırt ediniz.
Cevap: Metinde ortaya konan en önemli anıt olarak kitaplığım dediği ve bin bir güçlükle özveri ile oluşturduğu kütüphaneyi örnek gösterebiliriz. Çünkü kütüphanedeki kitaplar ciltlenmiş halleri yazarın burada aktardığı metindeki olayları doğrulamaktadır.

“Anı yazmak ölümün elinden bir şeyler kurtarmaktır.” sözünden ne anladığınızı aşağıda verilen boşluğa yazınız. Yazdığınız metni arkadaşlarınıza okuyunuz.
Cevap: Yaşanmakta olan şu an, bir an sonrası için bir anı artık aslında… tabi sözcüklere dökmeyince akıp gidiyor kendi kendine, unutulmak üzere… kıymetini bilemiyoruz ya hani… belki bazen çok çok mutluyken yahut tam tersi hüzün batağının ortasındayken, belki o zamanlar, bir nebze farkında oluyoruz… ne yaşadığımızın… Aslında hayatın tek gerçeği şu anken… Bilemiyoruz işte kıymetini… Yazınca ise anıya dönüştürmüş, fark etmiş, somutlaştırmış, yüzleşmiş, kabul etmiş ve saklamış oluyoruz… Anları yani… bu yüzdendir ki; evet, ölümün, yok oluşun, kayboluşun elinden kurtarıyoruz… Anı yazdıkça, anların kıymetini artırıyoruz.