10. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 75-76 Cevapları Yıldırım Yayınları

Ölçme ve Değerlendirme Soruları

A. Aşağıdaki soruları haritaya göre cevaplayınız.

1. I numaralı yerde horst ve grabenlere, II numaralı yerde ise antiklinal ve senklinallere rastlanmasının nedeni nedir?
Cevap: I numaralı yerde horst ve grabenlere Ege kıyılarına dik uzanan dağlarımız, kırılmalar sonucunda oluşmuştur. II numaralı yerde ise antiklinal ve senklinallere ise Alp – Himalaya Dağları orojenezi sonucu oluşmuştur.

2. III ve IV numaralı yerlerde bazalt, andezit ve tüf gibi kayaçların yaygın olmasının nedeni nedir?
Cevap: III ve IV numaralı yerlerde bazalt, andezit ve tüf gibi kayaçların yaygın olmasının sebebi bu yerlerdeki volkanik dağların ve tepelerin oluşturduğu volkan konilerin lavların üst üste birikmesi ve soğumasıdır.

3. V numaralı yerde falezlerin I numaralı yerden daha çok görülmesinin nedeni nedir?
Cevap: Çünkü V numaralı yerde dağlar kıyıya paralel, I numaralı yerde ise dağlar kıyıya dik uzanır. Bu olay falez oluşumunu doğrudan etkiler.

4. III numaralı yerde kırgıbayır ve peribacalarının oluşmasında etkili olan etmenler nelerdir?
Cevap: III numaralı yerde kırgıbayır ve peribacalarının oluşmasında etkili olan etmenler tabakaların yüzeysel sular tarafından ve volkanik tüflerin selinti sular tarafından aşındırılmasıdır.

B. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Karstik şekiller daha çok nerelerde bulunur?
Cevap: Karstik şekiller kalker, jips, dolomit, tebeşir ve kaya tuzu gibi suda kolay çözünen kayaçların yaygın olduğu yerlerde bulunur.

2. Dev kazanlarına nerelerde rastlanır?
Cevap: Dev kazanlarına akarsuların çağlayan ve çavlan oluşturduğu yerlerde rastlanır.

3. Akarsular hangi tür arazilerde menderesler oluşturur?
Cevap: Akarsular, eğimin az olduğu yerlerde menderesler oluşturur.

4. Türkiye’de kırgıbayırlar daha çok nerelerde bulunur?
Cevap: Türkiye’de kırgıbayırlar daha çok Nevşehir, Mut (Mersin) ve Güneydoğu Anadolu’da bulunur.

5. Türkiye’de jips üzerinde oluşan karstik şekillere daha çok nerelerde rastlanır?
Cevap: Türkiye’de jips üzerinde oluşan karstik şekillere daha çok Sivas çevresinde rastlanır.

6. Lagün nasıl oluşur?
Cevap: Lagün, kıyı oklarının koyların veya körfezlerin önünü kapatmasıyla oluşur.

C. Aşağıdaki ifadeleri uygun kavramlarla tamamlayınız.

Cevap: 1. son 2. lapyalardır 3. karstik 4. fazladır 5. Ege 6. kıyı ovaları

1. Peneplen, akarsu aşındırmasının son evresinde görülür.
2. Karstik şekillerin en küçüğü lapyalardır.
3. Cennet ve Cehennem Obrukları karstik şekillerdendir.
4. Skyer kıyılarda girinti ve çıkıntı fazladır.
5. Ülkemizdeki başlıca kırık dağlar Ege kıyılarında bulunmaktadır.
6. Ülkemizdeki ovalar kıyı ovaları ve iç kesimdeki ovalar olmak üzere iki grupta incelenir.

Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1. Türkiye kıyılarında deltaların oluşması kıyılarımızda;
I. güçlü akıntıların olmadığı,
II. bazı kıyılarda derinliğin az olduğu,
III. akarsu erozyonunun çok olduğu
görüşlerinden hangilerini kanıtlar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: E

2. Akarsuların kertik vadiler oluşturduğu bir yer için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Engebe azdır. B) Erozyon şiddetlidir. C) Tarıma elverişlidir.
D) Yerleşmeye elverişlidir. E) Eğim azdır.
Cevap: B

3. I. Obruk
II. Polye
III. Uvala
Yukarıdaki yer şekillerinden hangilerinin tabanı kuru ise tarımsal üretime elverişlidir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: E

4. Haritada numaralarla gösterilen yerlerden hangisinde karstik şekillere daha
yaygın olarak rastlanır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: D

5. Türkiye’deki yer şekilleri için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Seyhan, Ceyhan, Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirleri delta ovaları oluşturmuştur.
B) Batı Karadeniz’de fiyort tipi kıyılar görülür.
C) Yeryüzündeki haliçlerin en tipik örneğine İstanbul’da rastlanır.
D) Hörgüç kayalara ve sirk çanaklarına daha çok Ege kıyılarında rastlanır.
E) Doğu Karadeniz’de ria tipi kıyılar yaygındır.
Cevap: A

6. Her mevsim yağış alan bir yörede;
I. tabanlı vadi,
II. devkazanı,
III. mantar kaya
yer şekillerinden hangilerine rastlanması beklenmez?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
Cevap: C

7. Haritada numaralarla gösterilen yerlerden hangisinde akarsuların oluşturduğu şekiller daha yaygındır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: A

8. Girintili ve çıkıntılı kıyılar doğal liman özelliği göstermektedir.
Buna göre aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisinde doğal limanın daha az olması
beklenir?
A) Boyuna B) Dalmaçya C) Enine D) Fiyort E) Ria
Cevap: A