10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 54-62 Cevapları Dörtel Yayıncılık

Ünite Değerlendirme Soruları (Sayfa 54-62)

A. Doğru-Yanlış Soruları

1. (Y) Mitoz çok hücreli canlıların tümünde üremeyi sağlar.
   Doğrusu: Mitoz bazı tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.

2. (D) Kanser hücreleri hücre döngüsünün kontrolünün bozulmasıyla oluşur.

3. (Y) Vejetatif üremede oluşan bireyler, kalıtsal olarak ana canlıdan farklıdır.
   Doğrusu: Vejetatif üreme eşeysiz üreme olduğu için oluşan bireyler, kalıtsal olarak ana canlı ile aynıdır.

4. (Y) Mitozda homolog kromozomlar ayrılır.
   Doğrusu: Mitozda kardeş kromatitler ayrılır.

5. (D) Mayoz sonucunda 4 haploit hücre oluşur.

6. (Y) Eşeyli üremenin temeli mitozdur.
   Doğrusu: Eşeyli üremenin temeli mayoz bölünmedir.

7. (Y) Eşeysiz üreme çeşitlerinden tomurcuklanma, bitkilerde en fazla görülen üreme şeklidir.
   Doğrusu: Vejetatif üreme, bitkilerde en fazla görülen eşeysiz üreme şeklidir.

8. (D) İnterfaz evresi mitoz ve mayozda görülen bölünmeye hazırlık evresidir.

9. (Y) Bitki hücrelerinde sitoplazma bölünmesi boğumlanma ile gerçekleşir.
   Doğrusu: Bitki hücrelerinde sitoplazma bölünmesi ara lamel oluşumu ile gerçekleşir.

10. (D) Tetrat ve sinapsis, mayozun profaz I safhasında görülür.

B. Boşluk Doldurma Soruları

1. Mitoz bölünme tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.
2. Homolog kromozomların kardeş olmayan kromatitleri arasındaki gen alışverişine krossing over adı verilir.
3. Eşeyli üremenin temeli, mayoz ve döllenme olaylarının art arda gerçekleşmesidir.
4. Vücutlarında hem erkek hem de dişi üreme hücrelerini oluşturabilecek yapıları bulunduran bireyler hermafrodit bireylerdir.
5. Kromozomu oluşturan kardeş kromatitleri bir arada tutan yoğunlaşmış kromozom bölgesine sentromer denir.
6. Bir canlı hücrede bulunan genetik bilgiyi içeren DNA molekülünün tamamına genom adı verilir.
7. Canlılarda gelişmişlik düzeyi arttıkça rejenerasyon yeteneği azalır.
8. Hücre döngüsü interfaz ve mitotik evre olmak üzere iki evrede gerçekleşir.
9. Eşeysiz üremede düşük de olsa kalıtsal çeşitlilik vardır.
10. Hücre bölünmesinde DNA molekülünün kendini eşlediği evre interfaz evresidir.

C. Kısa Cevap Soruları

1- Mayozun kromozom sayısının nesiller boyu sabit kalması üzerindeki etkisi nedir?
Mayoz bölünme, kromozom sayısının yarıya inmesini sağlar. Bu sayede döllenme ile oluşan zigot, türün kromozom sayısını sabit tutar ve nesiller boyunca bu sayı korunur.

2- Hücre bölünmesinin nedenleri nelerdir?

• Büyüme ve gelişme
• Yaraların onarılması
• Üreme
• Hücrelerin yenilenmesi

3- Çevrenizde yaşayan canlılardan eşeysiz üremeye örnek veriniz.
Örümcek bitkisi, patates, soğan ve çilek eşeysiz üremeye örnektir.

4- İnsanda sinir, kas ve gözde bulunan retina hücrelerinin bölünme yeteneklerini kaybetmelerinin nedeni ne olabilir? Bu durumun avantaj ve dezavantajlarını yazınız.
Neden: Bu hücreler farklılaştıktan sonra özelleşmiş işlevler kazanır ve bölünme yeteneklerini kaybeder.
Avantaj: Hücreler karmaşık işlevleri daha verimli bir şekilde yerine getirir.
Dezavantaj: Hasar gördüklerinde yenilenemezler, bu durum kalıcı hasarlara yol açabilir.

5- Kanserli hücrelerin oluşmasına neden olan etmenler ve korunma yolları nelerdir?
Etmenler: Genetik mutasyonlar, radyasyon, sigara, kötü beslenme, kimyasal maddeler.
Korunma: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigaradan ve radyasyondan uzak durma, düzenli sağlık kontrolleri.

6- Muz gibi yüksek yapılı bitkiler neden sadece vejetatif olarak ürer?
Muz bitkilerinin tohumları sterildir, yani çimlenme yeteneklerini kaybetmişlerdir. Bu nedenle, muz bitkileri sadece vejetatif üreme yöntemleriyle çoğalırlar.

7- Mitoz ile mayoz II evresinin aynı kabul edilmesinin nedeni nedir?
Her iki evrede de kardeş kromatitler ayrılır ve iki yeni hücre oluşur, bu nedenle benzer kabul edilirler.

8- Bir türün tüm bireyleri arasındaki tür içi biyolojik çeşitliliğe neden olan etmenler nelerdir?
Genetik mutasyonlar, rekombinasyon, çaprazlama ve çevresel faktörler tür içi biyolojik çeşitliliğe neden olur.

9- Hücrelerin belirli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra bölünmesinin nedeni nedir?
Hücre büyüdükçe yüzey alanı/hacim oranı azalır ve hücre ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelir, bu nedenle bölünerek büyümeyi sürdürür.

10- Mitoz sırasında iğ ipliklerinin görevleri nelerdir?
İğ iplikleri, kromozomların hücrenin ortasında sıralanmasını ve kardeş kromatitlerin kutuplara çekilmesini sağlar.

11- 2n=16 kromozomlu bir hücre art arda 5 mitoz geçirdiğinde:
a. Oluşacak hücre sayısı: 32 hücre
b. Oluşacak hücrelerin kromozom sayısı: Her bir hücrede 16 kromozom bulunur.

D. Test Soruları (Sayfa 57-62)

1. İnterfaz evresindeki bir hücrede;
   I. kromozom sayısında artma,
   II. DNA miktarında artma,
   III. gen çeşidinde değişim
   durumlarından hangileri gerçekleşir?
   Cevap: B) Yalnız II

2. Bütün canlılarda hücre bölünmesi görülür mü?
   I. Bütün canlılarda hücre bölünmesi görülür.
   II. Bütün canlılarda kromozomlar çiftler halindedir.
   III. Bütün canlılarda bölünme hücreleri arasında sentromer ayrılır.
   Cevap: A) Yalnız I

3. Yukarıda kromozom şeması verilen hücrenin mayoz geçirmesiyle hangi hücre oluşmaz?
   Cevap: E

4. Mitoz sonucu oluşan iki yavru hücrede hangi durumlarda farklılık olmaz?
   I. kromozom sayısı,
   II. gen sayısı,
   III. sitoplazma miktarı,
   IV. organel sayısı
   Cevap: C) I ve II

5. Kanser oluşumuna neden olan etmenler nelerdir?
   I. Hücrenin gelişen kısımları
   II. Çevreden gelen kimyasallar
   III. Radyoaktif ışınlar
   Cevap: E) I, II ve III

6. İnterfaz evresinde gerçekleşmeyen olay hangisidir?
   Cevap: A) Yalnız I

7. Mitoz ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
   Cevap: E) Oluşan yavru hücreler ata hücreyle aynı kalıtsal yapıya sahiptir.

8. Ata hücre belirli bir büyüklüğe ulaştığında hangi olay gerçekleşir?
   Cevap: C) Hücre daha fazla büyümek için hücre zarından madde geçişini minimuma indirir.

9. Mitoz sırasında hangi olaylar gerçekleşir?
   I. kromozomların ekvatoral düzleme yerleşmesi,
   II. kardeş kromatitlerin zıt kutuplara çekilmesi,
   III. iğ ipliklerinin yoğunlaşarak kromozom halini alması,
   IV. kromatidin kromozom olarak tutunması
   V. çekirdek zarının yeniden oluşması
   Cevap: C) III-IV-I-II-V

10. Aşağıdaki canlılardan hangisinde tomurcuklanma ile üreme görülür?
    Cevap: D) Hidra

11. Aşağıdaki olaylardan hangisi rejenerasyonla üremeye örnektir?
    Cevap: C) Denizyıldızının kopan parçasından yeni bir denizyıldızı oluşması

12. Diploit bir hücrenin yaşam döngüsünde DNA miktarının zamana bağlı değişimi ile ilgili hangisi yanlıştır?
    Cevap: D) VIII. evrede kromozom sayısı yarıya iner.

13. Vejatatif üreme ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
    Cevap: C) I ve III

14. Aşağıdaki olaylardan hangisi kalıtsal çeşitliliğe neden olmaz?
    Cevap: E) Mitozda kardeş kromatitlerin hücrenin zıt kutuplarına çekilmesi

15. Mayoz ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
    Cevap: A) Mayoz sonucunda oluşan hücreler genetik olarak birbirinin aynısıdır.

16. Mitoz ve mayoz için ortak olan olay nedir?
    Cevap: C) Sitoplazma bölünmesinin gerçekleşmesi

17. Ökaryot bir hücrede mayoz sırasında hangi evrelerde tetrat ve kardeş kromatitlerin ayrılması gerçekleşir?
    Cevap: C) Profaz I - Anafaz II

18. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
    Cevap: D) Mayoz sonunda, bu hücreden 4 tane 4 kromozomlu hücre oluşur.

19. Bitkilerde gözlenen hangi olaylar eşeysiz üremeyle gerçekleşir?
    Cevap: B) Yalnız III

20. Canlılarda görülen aşağıdaki olaylardan hangisi eşeyli ve eşeysiz üremede ortaktır?
    Cevap: A) Canlıların özelliklerinin yeni nesillere aktarılması

21. Bölünme geçiren hücrenin bir bitkiye ait olduğunu gösteren olay nedir?
    Cevap: C) Ara lamel oluşturma

22. Hücre döngüsünün interfaz evresinde aşağıdaki olaylardan hangisi gerçekleşmez?
    Cevap: D) Metabolizmanın yavaşlaması

23. Mayozda gözlenen aşağıdaki olaylardan hangisi gözlenmez?
    Cevap: C) Metafaz I

24. Mayozda kalıtsal çeşitliliğe yol açan durumlar nelerdir?
    Cevap: D) I, II ve IV

25. Sadece mayozda gerçekleşen olay nedir?
    Cevap: B) Homolog kromozomların ayrılması