10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 134-135 Cevapları Pasifik Yayınları

Bölüm Ölçme ve Değerlendirme Soruları

A. Aşağıdaki soruların cevaplarını altlarındaki noktalı yerlere yazınız.

1. Bir göl ve bir orman ekosistemini içerdiği abiyotik ve biyotik faktörler bakımından örnekler vererek karşılaştırınız.
Cevap: Bir göl ekosisteminde abiyotik faktörlere örnekler: Güneş ışığı, su, mineraller, sıcaklık, suyun pH’si, iklim Bir göl ekosisteminde biyotik faktörlere örnekler: Üreticiler (sucul bitkiler vb.), tüketiciler (balık, kurbağa, sucul omurgasız türleri vb.), ayrıştırıcılar (sudaki saprotrof mikroorganizmalar vb.) Bir orman ekosisteminde abiyotik faktörlere örnekler: Güneş ışığı, su, toprak, mineraller, sıcaklık, pH, iklim Bir orman ekosisteminde biyotik faktörlere örnekler: Üreticiler (ağaç, otsu bitki türleri vb.), tüketiciler (tavşan, tilki, sincap, kuş, solucan, böcek türleri vb.), kurbağa, sucul omurgasız türleri vb.), ayrıştırıcılar (topraktaki saprotrof mikroorganizmalar, mantarlar vb.)

2. Aşağıdaki tabloda verilen kavramlara yönelik örneklerinizi tablodaki ilgili yerlere yazınız.

3. Bir ekosistemdeki üretici canlıların rolünü örnek vererek açıklayınız.
Cevap: Üreticiler, besin maddelerinin üretilmesi ve atmosferdeki oksijen ile karbondioksit dengesinin korunması bakımından oldukça önemlidir. Ayrıca bitkiler, toprağın üst kısmını tutarak erozyonu önlemede de etkilidir (Öğrencilerden gelen farklı örnekler değerlendirilir.).

4. Ayrıştırıcı canlıların madde döngülerindeki rolü nedir?
Cevap: Ayrıştırıcı canlılar, organik maddeleri inorganik hâle getirerek yeniden üreticilerin kullanımına sunar ve böylece ekosistemde madde döngüsüne katkıda bulunur.

5. Bir göle aşırı derecede azotlu ve fosforlu maddelerin karışması, göldeki birçok balığın ölümüne yol açmıştır. Bu olayın nasıl gerçekleştiğini kısaca açıklayınız.
Cevap: Göldeki azotlu ve fosforlu maddelerin aşırı artması, alg miktarının fazla artış göstermesine (ötrofikasyon) neden olur. Ötrofikasyon sonucunda bu canlılar hızla çoğalır ve suyun yüzeyini kaplar. Bu canlılar öldüğünde bakteriler bunları ayrıştırmak için çok fazla oksijen harcar. Bu da dip kısımlarda oksijen oranının azalmasına ve buna bağlı olarak suda yaşayan hayvanların azalmasına neden olur.

B. Aşağıdaki kutucuklarda su, karbon ve azot döngülerinde yer alan fiziksel veya biyolojik olaylardan bazıları karışık olarak verilmiştir. Bu madde döngülerini kutucuklardaki bilgileri de kullanarak defterinizde şemalarla gösteriniz.

Su döngüsü:

1. Yeryüzündeki sulardan buharlaşma
2. Su buharının karalar üzerine taşınması
3. Rüzgârla su buharının hareketi
4. Yağış
5. Yeryüzündeki ve yer altındaki suyun denizlere taşınması

Karbon döngüsü:

1. Bitki ve hayvanların hücresel solunumu
2. Bitkilerin fotosentezi
3. Ayrıştırıcıların faaliyeti
4. Yanardağ faaliyeti
5. Fosil yakıtların yanması

Azot döngüsü:

1. Atmosferdeki azotun tespiti
2. Bitkilerin fotosentezi
3. Nitrifikasyon
4. Ayrıştırıcıların faaliyeti ve amonyak oluşumu
5. Denitrifikasyon

C. Aşağıda verilen “yapılandırılmış grid’’deki numaralandırılmış kutucuklarda çeşitli canlı ya da canlı grupları verilmiştir. Kutucuk numaralarını kullanarak aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.

1. Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri kendi besinlerini üretir?
Cevap: 2, 3, 4, 8, 9

2. Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri kendi besinini sentezlerken kimyasal enerjiyi kullanır?
Cevap: 2, 4, 8

3. Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri kendi besinini sentezlerken ışık enerjisini kullanır?
Cevap: 3, 9

4. Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri holozoik beslenir?
Cevap: 1, 6, 7

5. Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri ölü bitki ve hayvan kalıntılarını parçalar?Cevap: 5

6. Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri besin zincirinin tüm halkalarından enerji elde edebilir?
Cevap: 5