10. Sınıf Biryay Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 84 Cevapları

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Sagu, bir kimsenin ölümünden sonra yapılan ve “Yuğ” adı verilen dinsel yas törenlerinde söylenen şiirlerdir. Nazım birimi dörtlük olan ve şekil olarak koşuğa benzeyen sagular, hece vezniyle söylenmiştir. Kafiye düzeni “aaab, cccb, dddb…” şeklindedir. Sagularda ahengi sağlamak için yarım kafiye, redif, aliterasyon ve asonanslardan yararlanılmıştır. Sagular 7’li hece ölçüsü ile yazılmıştır. Dîvânu Lu- gati’t-Türk’te sagu örnekleri bulunmaktadır. Sagular İslamiyet sonrasında divan edebiyatında mersiye, halk edebiyatında ağıt adını almıştır. Okuduğunuz sagu, Saka hükümdarı Alp Er Tunga’yı anlatmaktadır. Alp Er Tunga’nın Türk tarihi açısından önemi büyüktür. Alp Er Tunga, Türk destanlarında aynı isimle anılmaktayken “Şehname” adlı İran destanında Afrasiyab ismi ile tanınmaktadır. Alp Er Tunga, bölge halklarının dilinde meşhur olmuş ve edebî eserlerde yer bulmuş önemli bir şahsiyettir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz şiirin biçim özelliklerini aşağıdaki tabloya yazınız.

Cevap: Nazım birimi dörtlük, vezni ise 7’li hece ölçüsüdür.

2. Okuduğunuz sagunun teması nedir?

Cevap: Alp Er Tunga’ya ağıttır.

3. Şairin felekten bu denli şikâyet etmesinin nedeni nedir? Açıklayınız.

Cevap: Şairin felekten bu denli şikayet etmesinin sebebi çok sevdikleri hükümdarları Alper Tunga’nın ölmesidir.

4. Şiirde insanların üzüntüleri nasıl tasvir edilmiştir?

Cevap: Kaygı ve kederden zayıflamışlar, bet ve benizleri sararmıştır. Üzüntüden yakalarını yırtıp çığlık atmaktadırlar.

5. Alp Er Tunga’nın özelliklerini okuduğunuz şiirden yola çıkarak tespit ediniz.

Cevap: Alper Tunga halkının çok sevdiği güçlü, yiğit, büyük bir devlet adamıdır.

6. Alp Er Tunga sagusunun sorularla başlamasının anlatıma etkisini değerlendiriniz.

Cevap: Alp Er Tunga sagusunun sorularla başlaması anlatımı güçlendirmiştir ve sanatlı yapmıştır.

7. Okuduğunuz şiirde şairin seslendiği kitle kimdir?

Cevap: Şair şiirde Saka Türklerine seslenmektedir.