10. Sınıf Biryay Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 209 Cevapları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Metinde kullanılan argo ifadelere örnekler veriniz.

Kim bu ruhsatsız lafa karışan çarliston marka kereste?
Sus keten tohumu. Bak hâlâ konuşuyor.
Hayatta ya sünepe olup okkanın altına gideceksin ya da üste çıkıp ezeceksin.

2. Okuduğunuz metindeki olayları özetleyiniz.

İşlemediği bir suç yüzünden hapishanede yatan Keşanlı Ali’nin halkın gözünde kahraman haline gelmesi, katili olduğu iddia edilen adamın yeğeni olan sevdiği kız Zilha’ya kavuşmak istemesi ve muhtar seçildiği semtin sorunlarına çözümler bulma mücadelesindeki kara mizahi olaylar eserin özetidir.

3. Keşanlı Ali niçin hapse girmiştir? Gerçekleri neden diğer insanlara açıklamamaktadır?

Keşanlı Ali Destanı’nda işlemediği cinayet yüzünden hapse atılır; fakat herkesin onu itip kakması üzerine cinayet suçunu kabullenir.

4. Okuduğunuz metnin teması nedir?

Keşanlı Ali Destanın teması; kendi kişiliğimizin dışında başka bir kişiliğe bürünmememizi, daima dürüst ve namuslu olmamız gerektiğidir.

5. Okuduğunuz metnin yazıldığı dönemi ve şartları düşünerek toplumsal değişimlerin metne etkisini değerlendiriniz.

Metin 1960’larda sanayileşmeyle birlikte köyden kente göçleri konu alır. Toplumsal değişimler birebir metne yansımış ve işlenmiştir.

6. Okuduğunuz metnin kahramanı olan Keşanlı Ali’nin özellikleri nelerdir? Mahalleli, Keşanlı Ali’ye nasıl bir rol biçmiştir? Keşanlı Ali nasıl biridir?

Ali, cesur, genç ve iyi niyetli bir delikanlıdır. Olayların akışını değiştirecek güce sahiptir. Mahalleli, Keşanlı Ali’ye kahraman, kurtarıcı rolü biçmiştir. Kahraman olarak toplumuna; insan olarak, duyduğu aşka sorumludur.

7. “Keşanlı Ali Destanı” nerede ve ne zaman geçmektedir?

“Keşanlı Ali Destanı” Sineklidağ Mahallesinde 1950’li yıllarda geçmektedir.

8. Modern tiyatroda önemli kavramlardan biri de sahne ve dekordur. Sahne oyun alanıdır. Dekor ise oyunun özelliklerine göre sahnenin düzenlenmesidir. Okuduğunuz metinde mekânları ve bunlara göre düzenlenmesi gereken dekorların neler olduğunu söyleyiniz.

Bir gecekondu mahallesi ve buna bağlı unsurlar dekor olarak düzenlenebilir.

9. Okuduğunuz metinde geleneksel Türk tiyatrosuna benzer hangi özellikler bulunmaktadır?

Seyirci, gözlemci kılınıp etkin bir duruma sokulmuştur. Yargı verdirmeye götürülmüş ve bir olay karşısında bırakılarak o olayın incelenmesine çalışılmıştır. Oyun tartışmalarla sürdürülmüş ve insan, bir araştırma konusu hâline getirilerek oluşumun içinde ele alınır. Her sahne kendisi için var olmuştur.

10. Keşanlı Ali’nin yerinde olsaydınız oyunun son bölümünde nasıl bir tercihte bulunurdunuz?

Keşanlı Ali’nin yerinde olsaydım ben de aynı tercihte bulunurdum.

11. Gecekondulaşma, köyden kente göç, Türk sinemasında oldukça fazla işlenmiş bir konudur. İzlediğiniz Türk filmlerinde Keşanlı Ali gibi kurtarıcı tiplere rast geldiniz mi? Anlatınız.

“Eşkıya” filmini örnek verebiliriz. Şener Şen filmde yıllarca hapis yattıktan sonra çıkan bir eşkıyayı canlandırıyor. Baran hapisten çıktıktan sonra en yakın arkadaşı yüzünden hapse girdiğini, kendisine ihanet eden arkadaşının sevdiği kadını da alıp İstanbul’a gittiğini öğrenir ve kendisi de İstanbul’a doğru yola çıkar. Baran trende Cumali ile tanışır, ikilinin kaderi İstanbul’da da ayrılmayacaktır.

12. “1960’larda Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin çağrılısı olarak, Tiyatro Enstitüsü’nde konuk hoca sanıyla dersler verirdim. Bunun için her ayın son haftası gider Ankara’da kalır, sonra İstanbul’daki fakülteme dönerdim. Altındağ’la ahbaplığım o tarihte başladı. Çoğu akşamlarım ve gecelerim orada geçti. Gün geçtikçe onlarla övür (alışkın) oldum. Gecekondu dünyasında geçecek bir oyun tasarlamaya da işte, o tarihte başladım. Konu ne kadar bizdense oyunun üslubu da o kadar bizden olsun istiyordum.”
Okuduğunuz metinde yazarın tabiriyle bize ait olan unsurlar nelerdir?

Yazar bizim toplumumuza ait unsurlardan bahsediyor. Gecekondu, yoksulluk, işsizlik bunlardan bazıları.