10. Sınıf Biryay Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 147-148 Cevapları

EFSANE DERLEME

Yazma Tür ve Tekniklerini Tanıma

Halk edebiyatı ile ilgili araştırma ve çalışmalarda, araştırıcının araştırma yapacağı bireyin, grubun ya da topluluğun yaşadığı yere giderek yaptığı çalışmaya “alan araştırması” denir. Alan araştırmasının farklı yöntemleri vardır. Efsane derlemek için alan araştırma yöntemlerinden görüşme (mülakat) yöntemini kullanabilirsiniz. Mülakat yönteminde aşağıdaki ilkelere dikkat ederek derlemenizi yapabilirsiniz.

• Görüşme yapılan kaynak kişinin yaşı, öğrenim durumu, memleketi, mesleği, verdiği bilgileri nasıl ve kimden öğrendiği, görüşme tarihi, yeri ve görüşmeyi yapan kişi mutlaka kaydedilmelidir.
• Derleme yapılan yerde mümkünse uzunca bir süre kalınmalı, kısa ve resmi görüşmelerden kaçınılmalıdır. Kaynak kişilerin iş durumları düşünülmeli; tarla, bahçe veya devlet memuriyeti gibi günlük işlerinden ve mesaisinden alıkonularak görüşme yapılmamalıdır.
• Aynı konuda bir kişiyle görüşmekle yetinilmemeli, kaynak kişi sayısı mümkün olduğu kadar artırılmalıdır.
• Görüşme sırasında alınan cevaplar ya doğrudan yazılmalı veya teyp, telefon, ses kayıt cihazlarıyla kayda alınıp daha sonra yazıya geçirilmelidir. Cihaz kullanmadan önce kaynak kişiden izin alınmalı, cihazın kaynak kişide yaratacağı çekingenlik giderilmelidir. Kaynak kişinin, bilgisine müracaat edilen bir konumda olduğu hiçbir zaman unutulmamalı ve kendisine gereken saygı gösterilmelidir.

UYGULAMA

a. Çevrenizdeki varlıklar, mekânlar, tarihî olaylar, tabiat olayları ve inanışlarla ilgili efsaneleri sözlü kültür kaynaklarından derleyip yazıya geçiriniz ve bu derlemelerinizi sınıfta okuyunuz. Aşağıda örnek bir derleme çizelgesi verilmiştir. Derlemenizi yazarken bu çizelgeyi kullanabilirsiniz. Edindiğiniz bilgiler ışığında derleyeceğiniz efsaneyi sınıf panosu, okul panosu, dergi, gazete, sosyal medya vb. üzerinde yayınlayınız. Metnin ahlaki ve hukuki sorumluluğunun size ait olduğunu unutmayınız.

EFSANE DERLEME

Efsanenin adı: Kız Kulesi Efsanesi
Derleme tarihi: Bilinmiyor.
Kaynak kişi veya kişiler: Türk halkı, Türk insanı.
Derleme yöntemi: Ağızdan ağıza.

Derlenen Metin

Kızkulesi Adası, Kubadabad Saltanat Kentinin haremliğiymiş. Ada da çevresi sularla çevrili bir kale ile, birbirinden güzel köşklerin ortasında yüksek bir kule varmış. İşte bu kalede cariyeleri ile birlikte Selçuklu Sultanının güzeller güzeli biricik kızı yaşarmış . Sultan, düşünde (başka bir rivayete göre falında) sevgili kızının yılan sokması sonucu öleceğini görmüş. Yaptırdığı kaleye ve içindeki kuleye kızını bunun için kapatmış. Öyle ki, kuleye yılan girmesinde diye beton borularla Anasmaslar’dan Adaya su ve süt akıtılmış. (Anılan iki sıra beton boruların kalıntıları günümüze kadar gelmiştir.) Böylece yıllar yılları kovalamış ve günlerden bir gün güzel Sultan ateşlere düşüp hastalanmış. Ülkenin en ünlü hekimleri zor bulmuşlar devasını. Sevgili Sultan yeniden sağlığına, mutluluğuna kavuşmuş. İyileşmesini kutlamak için armağanlar yağmaya başlamış kuleye. Yaşlı bir köylü kadında bir sepet üzüm getirmiş. Meğer üzümlerin içinde bir küçük yılan varmış. Yılan o gece uykuya dalan güzel Sultanı sokup öldürmüş.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Biryay Yayınları Ders Kitabı Sayfa 147 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.