10. Sınıf Bir-Yay Türk Dili ve Edebiyatı 6. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları

6. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 218 Cevapları Biryay Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Biryay Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 218 Cevapları

1. Okuduğunuz metinde geleneksel Türk tiyatrosuyla benzerlik ve farklılık gösteren yönlere örnekler veriniz.
Belli bir yazılı metninin ve dekorun olması modern tiyatroya; yanlış anlamanın komedi unsurlarından sayılması, kahramanlarının yöresel ağızlarıyla konuşması ise geleneksel Türk tiyatrosuna benzeyen unsurlardır. Geleneksel tiyatro amatör olarak yapılır. Ancak modern tiyatro oyuncularının bu işi profesyonel yaptıklarını söyleyebiliriz.

2. Okuduğunuz metindeki olay nedir?
Şair Müştak Bey, Kumru Hanım’ı sever ve onunla evlenmek ister. Fakat kızın ailesi, Ziba Dudu, Habbe Kadın ve imam; Müştak Bey’i oyuna getirerek Kumru Hanım’ın çirkin, huysuz ve yaşlı ablası Sakine Hanım ile nikahlamak isterler. Müştak Bey’in arkadaşı Hikmet Bey, mahalleliyle gelen imama gizlice verdiği rüşvetle bu oyunu bozmayı başarır ve ‘‘Ya birbirinin ahvâlini asla bilmeyerek ev bark olanın hali nasıl olur, var bundan kıyas et.’’ deyişi ile sosyal eleştiriyi çarpıcı bir ifadeyle dile getirmiş olur.

3. Okuduğunuz metinden aşağıda verilen tiplerin özelliklerini yazınız.

Ebüllaklaka: Adı gibi burnundan konuşan, iri burunlu, geveze bir mahalle imamıdır. Oldukça düzenbaz biridir.
Batak Ese: Mahalle bekçisidir. Ne duyarsa duysun ona inanan, mahalleliyi karıştıran, cahil bir kişidir.
Müştak Bey: Güvey ve Kumru Hanım’ın aşığıdır. Adına yaraşır şairane meşrepli bir beyefendidir.
Ziba Dudu: Kılavuz kadındır. Dudu kuşu gibi konuşkandır. Laf taşıyan, olayları karıştıran bir yapıya sahiptir.

4. Aşağıda verilen bilgilerin hangi tiyatro türüne ait olduğunu tabloda gösteriniz.

5. I…: Bu bölüm Kavuklu ile Pişekâr’ın birbirleriyle tanıdık çıktıkları tanışma konuşmasıyla başlar. Kavuklu ile Pişekâr’ın birbirinin sözlerini ters anlamaları bir gülmece oluşturur ki buna arzbar denir. Arzbardan sonra tekerleme başlar.
II…: Oyunun asıl bölümüdür. Pişekâr zenne takımına bir ev bulur, onları eve yerleştirir, sonra Kavuklu’nun iş araması ve Pişekâr’ın ona yardımcı olması anlatılır.
Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Muhavere – Fasıl
B) Mukaddime – Muhavere
C) Fasıl – Mukaddime
D) Mukaddime – Bitiş
E) Muhavere – Mukaddime
Cevap: A

10. Sınıf Biryay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 219 Cevapları

6. Herhangi bir sahne dekoru yoktur. Oyunun dekoru bir baston ve mendildir. Tek kişilik bir oyundur. Bir öyküyü başından sonuna kadar canlandırdığı kişileri ağız özelliklerine göre konuşturarak anlatır. Bu hikâyeler genellikle dinî konular, efsaneler, destanlar ve halk hikâyelerinden oluşmaktadır. Bu tiyatronun amacı güldürmekten çok eğitmektir.
Bu parçada sözü edilen sahne oyunu, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karagöz
B) Köy seyirlik oyunu
C) Orta oyunu
D) Meddah
E) Kuklacı
Cevap: D

7. Aşağıdaki cümleleri tabloda verilen özelliklere göre değerlendiriniz.

10. Sınıf Biryay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 220 Cevapları

8. Aşağıdaki yargılardan bazıları doğru, bazıları yanlıştır. Doğru olan yargıların karşısına “D”, yanlış olanların karşısına “Y” yazınız.

(Y) a. Kavuklu, Karagöz oyununda bir tiptir.
(D) b. Geleneksel Türk tiyatrosunda usta-çırak ilişkisinin önemli bir yeri vardır.
(Y) c. Karagöz oyununda Karagöz ile Hacivat’ın karşılıklı konuştuğu bölüme fasıl denir. (Muhavere)
(D) ç. Orta oyunundaki tipler her oyunda değişir.
(Y) d. Meddah birden fazla kişiyle oynanan seyirlik bir türdür.
(Y) e. Kukla, modern çağda ortaya çıkmış bir tiyatro türüdür.

9. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun ifadeleri yazınız.

a) Karagöz oyununun diğer adı gölge oyunudur.
b) Karagöz oyununun oynatıcısına hayalbaz adı verilir.
c) Geleneksel Türk tiyatrosunda güldürü ögeleri yanlış anlaşılmalar, şive taklidi, söz oyunlarıdır.
ç) Karagöz oyunundaki Hacivat, orta oyunundaki Pişekâr ile benzerlik gösterir.
d) Köy seyirlik oyunlarının kökeni dinî törenlere dayanır.

10. Aşağıdakilerden hangisi Karagöz oyununun bölümlerinden biri değildir?
A) Muhavere
B) Göstermelik
C) Mukaddime
D) Fasıl
E) Bitiş
Cevap: B

11. Aşağıdakilerden hangisi geleneksel Türk tiyatrosuna ait türlerden değildir?
A) Dram
B) Karagöz
C) Meddah
D) Orta oyunu
E) Köy seyirlik oyunları
Cevap: A

12. Bu oyun, genellikle kahvehane, köy meydanı gibi halkın topluca bulunduğu yerlerde oynanır. Her kesimden insan bu oyunun seyircileridir. Olayları temsil eden kişi, seyircilerin rahatça görebileceği yüksek bir yere oturur. Eline aldığı bir mendil ve sopa ile oyunu canlandırmaya başlar. Bu basit malzemelerden değişik tipteki kişilerin kıyafetini göstermek, ağzını kapatarak seslerini taklit etmek, oyunu başlatmak ve değişik sesler çıkarmak için yararlanır.
Yukarıdaki parçada tanıtılan halk tiyatrosu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Orta oyunu
C) Komedi
B) Karagöz
D) Meddah
E) Köy seyirlik oyunu
Cevap: D

10. Sınıf Biryay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 221 Cevapları

13. Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Orta oyunu meydanda oynanan seyirlik bir oyundur.
B) Orta oyunu, Karagöz’ün perdeden yere inmiş hâli olarak da tanımlanır.
C) Orta oyunu herhangi bir yazılı metne bağlı kalmadan oynanır.
D) Orta oyununda kişileştirmeye dayanan sözlü oyunların önemi büyüktür.
E) Oyunu sonunda Pişekâr kusurları için özür diler, gelecek oyun hakkında bilgi verir.
Cevap: E

14. (I) Halk tuluat tiyatrosu olarak da bilinen orta oyunu doğaçlamaya dayalı bir oyundur. (II) Ustadan çırağa intikal ederek gelen konular tekrarlanır. (III) Bir gölge oyunu olan Karagöz’ün canlandırılması olarak kabul edilmiştir. (IV) Toplumun ve çevresinin sorunlarını yansıtan oyun, eleştiriden komediye yönelir. (V) Orta oyununun kişilerinden Kavuklu, Karagöz oyunundaki Hacivat ’tır.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde orta oyunuyla ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: E

15. Aşağıdakilerden hangisi Karagöz oyununda yer alan tiplerden biri değildir?
A) Hacivat B) Zenne C) Yahudi D) Meddah E) Laz
Cevap: D

16. Peki() dediğin gibi olsun() Büyükbaş ve küçükbaşları bir daha aynı ahıra bırakmayacağım() ağıllarını farklı yerlerde yapacağım( ) Bir daha böyle olursa()
Bu parçada boş bırakılmış yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (,) (.) (.) (.) (! )
B) (!) (.) (,) (…) (…)
C) (;) (,) (,) (.) (.)
D) (,) (.) (,) (.) (…)
E) (,) (:) (,) (.) (.)
Cevap: D

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?
A) Belki bir gün bize de güler kader.
B) Pişekâr orta oyununun en önemli tiplerindendir.
C) Yarın okulda karagöz oyunu sergilenecek.
D) Baktın ki gelmiyor hemen orayı terk edersin.
E) Onun bir dediği bir dediğini tutmuyor ki.
Cevap: C

10. Sınıf Biryay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 222 Cevapları

18. Orta oyununun asıl kahramanlarının özelliklerinden yola çıkarak aşağıdaki konuşmaları kimlerin yaptığını cümle başındaki boşluklara yazınız.

Pişekar — Demek o da senin gibi inkisarı hayale uğramış desene.
Kavuklu — Evet öyle olmuş, ama benim gibi değil. O evvela etli hisar hıyara uğramış, orada bir iş görememiş, oradan da buraya gelmiş.
Pişekar — Anlayamadım. O etli hisar hıyar dediğin oralarda bir memleket mi oluyor?
Kavuklu— Bilmem sen söyledin ya?
Pişekar — Hay Allah iyiliğini versin. Ben o adamın yanlış düşündüğünü ve aradığını bulamamış demek istedim.
Kavuklu — Hoş geldin, sefa geldin ne istiyorsun onu söyle.
Hüsmen Ağa — Ne sorarsın susak kafalı bilmeyer misin, tam gümüş para ile yedi mecît borcun vardı ya.
Kavuklu — Onun üstünden bir çok gün geçmiş. Unuttum gitti.
Hüsmen Ağa — Ne söylersin be şom ağızlı borcunu vermiyecek misin inkarimi geliyersin ya. Her sene bunu yapeysin bana.
Kavuklu — Oğlum geçmişe mazi, pişmişe kuzu derler. Hadi patırdı çıkarma da işine git. Nene lazım.
Hüsmen Ağa — Sen kahveleri içerken iyidi de şimdicik inkârdan mı geliyorsun ya maskara?
Kavuklu — Canım, geçende fırtına çıkmadı mıydı?
Hüsmen Ağa — Evet, ben korkudan evin bodrumuna kaçtım.
Kavuklu — Bir de baktım, göklerdeyim.
Hüsmen Ağa — Deme!..
Kavuklu — Nasıl deme!.. Tir tir titriyordum.
Hüsmen Ağa — Sakın sıtma olmasın?