Zeydiye, Hz. Ali’nin (r.a.) torunu Zeyd b. Ali Zeynelabidin’e nispet edilen Şia mezhebidir. Şia mezhepleri içindeki en ılımlı grup olarak kabul edilir. Fıkıh alanında Hanefi mezhebine yakın görüşlere sahiptir. Zeydiye, 740 yılında Zeyd b. Ali tarafından iktidarı ele geçirmek amacıyla Emevilere karşı yürütülen isyan hareketiyle tarih sahnesine çıktı. Başlangıçta siyasi bir nitelik taşıyan bu muhalif hareket, zamanla inançla ilgili bir mezhebe dönüştü. Emevilerin, Hz. Ali’nin (r.a.) oğullarına karşı uyguladığı politikalar ve dönemin sosyo-kültürel yapısı, Zeydiye’nin doğuşunda etkili olan faktörlerin başında gelir. Zeyd b. Ali, siyasi ve fikri açıdan Zeydiye’nin öncüsüdür. Önce Emeviler, ardından da Abbasilere karşı yürütülen mücadeleler neticesinde Zeydiler müstakil bir topluluk olma kimliği kazanmışlardır.
Zeydiye’nin görüşleri şöyledir:
- Allah (c.c.) birdir ve hiçbir şeye benzemez. Allah’ın (c.c.) zatı her türlü şüphe ve benzetmeden uzaktır.
- Allah (c.c.) küfrü, zulmü ve adaletsizliği yaratmaz, insanlara sadece iyiliği ve itaati emredip kötülüğü yasaklar ve insanı kendi fiilinde serbest bırakır.
- Allah (c.c.), adaletinin gereği olarak müminleri ebedi cennetle ödüllendirecek, inkârcıları ise yine ebedi cehennemde kalmakla cezalandıracaktır. Büyük günah işleyen mümin, tövbe etmediği takdirde ebedi olarak cehennemliktir.
- Büyük günah işleyen kişinin arkasında namaz kılmak caiz değildir.
- İnsanlar, iyiliği emretmek ve kötülükten sakındırmakla sorumludurlar.
- Hz. Ali (r.a.), Hz. Peygamber’den (s.a.v.) sonra en üstün insandır.