Bir maddenin yoğunluğu bulunurken aşağıdaki eşitlik formülü kullanılır. Kütlenin birimi gram (g), hacmin birimi cm3 olarak alınırsa yoğunluk birimi g/cm3 olur.
En büyük kullanım alanının heterojen karışımları ayırmak olduğunu söyleyebiliriz. Yoğunlukları farklı olan iki madde karıştığında heterojen karışım oluştururlar.
Örneğin, yağ ve su.
Yağın yoğunluğu sudan az olduğu için yağ üst kısımda kalacaktır. Böylece, yağ ve su karıştığında bunları ayırma hunisi kullanarak kolayca ayırabiliriz, hangisinin su ve hangisinin yağ olduğunu bilebiliriz.
Kuyumculukta kullanılır. Altın kırıntılarını diğer maddelerden ayırırken kullanılır. Kimya laboratuvarlarında katı madde kırıntılarından oluşan karışımlar, yine öz kütle (yoğunluk) farklılığına dayanan bir yöntem ile ayrılır.