Soru : Yaşadığınız yöreye ait, hikâyesi olan türküleri araştırınız, Üsküdar'a Gider iken - Kâtibim hikayesi nedir
Ödev cevabı kısaca :"Kâtibim" ya da "Üsküdar'a Gider iken" melodisi ünlü bir İstanbul türküsü.
Bir 19. yüzyıl kalem efendisi ile bir kadının Üsküdar'da gezisi hakkındadır. Bosna Hersek, Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan gibi Balkan ülkelerinde ve dünyanın başka birçok yerinde bilinir. Farklı dillerde versiyonları bulunur.
Üsküdar'a Gider iken - Kâtibim
- Üsküdar'a gider iken aldı da bir yağmur.(2)
- Kâtibimin setresi uzun, eteği çamur.(2)
- Kâtip uykudan uyanmış, gözleri mahmur.(2)
- Kâtip benim, ben kâtibin, el ne karışır?
- Kâtibime kolalı da gömlek ne güzel yaraşır!
- Üsküdar'a gider iken bir mendil buldum.(2)
- Mendilimin içine (de) lokum doldurdum.(2)
- Kâtibimi arar iken yanımda buldum.
- Kâtip benim, ben kâtibin, el ne karışır?
- Kâtibime kolalı da gömlek ne güzel yaraşır!
Kimi kaynaklara göre Abdülmecid devrinde Kırım Harbi sürerken ortaya çıkmış bir türküdür ve kökeni bir İskoç marşıdır. Osmanlı İmparatorluğu'nda Abdülmecid devrinde memurlara setre ve pantolon giydirilmiş, iddia edildiğine göre türkünün sözleri bu giyimi yadırgayan halk tarafından memurlarla alay etmek üzere yaratılmıştı. Müzik ise Kırım Harbi'ne gönderilen İskoç birliği için yazılmış bir marştı. Savaşta İngilizlere hastane olarak tahsis edilmiş olan ve halkın kısa eteklerinden ötürü "Donsuz asker" lakabını taktığı İskoçların kaldığı Selimiye Kışlası'nın Üsküdar yolunda olmasından esinlenerek "Donsuz Askerler" için yazılan marşın melodisine "Katibim" sözlerinin uyarlandığı iddia edilmiştir.
İstanbul Türküleri
İstanbul, zengin bir tarihe ve kültüre sahip bir şehirdir. Bu zenginlik, şehrin türkülerine de yansımıştır. İstanbul türküleri, genellikle şehrin tarihi ve kültüründen kesitler sunar.
İstanbul türküleri arasında hikâyesi olan birçok türkü bulunmaktadır. İşte bunlardan bazıları:
- "Kâtibim" türküsü, Üsküdar'da yaşayan bir kadının, Üsküdar'da görevli bir katibe olan sevgilisi için yazdığı bir ağıttır.
- "Hasretinle Yandı Gönlüm" türküsü, İstanbul'a göç eden bir gencin, köyünde bıraktığı sevgilisine duyduğu hasreti anlatır.
- "İstanbul'un Taş Kesilmiş Yolları" türküsü, İstanbul'un tarihi sokaklarını ve semtlerini anlatır.
- "Eyüp Sultan'a Vardım" türküsü, Eyüp Sultan'ı ziyaret eden bir kişinin duygularını anlatır.
- "İstanbul'da Bir Gece" türküsü, İstanbul'da bir gece yaşanılanları anlatır.