Üniversiteye hazırlanma sürecinde öğrenciler ruhsal anlamda birçok değişiklik yaşarlar. Bu dönemleri dört başlık altında inceleyebiliriz.
Birinci Dönem
Yılın başındaki dönemdir. Sınavın yapılmasına uzun bir süre vardır. Bu dönemde, öğrencilerin sınavı kazanacaklarına dair inançları tamdır. Henüz çalışmaya başlamamışlardır ancak başlamakta kararlıdırlar. Bu dönem, öğrencilerin bir zorlukla karşılaşmasına kadar devam eder.
Bu Dönemde Gözlenen Davranışlar -Ders çalışmaya dair kararlılık hali -Yeni bir plan yaparak çalışmaya başlama -Zararlı alışkanlıklardan vazgeçme eğilimi(internet, cep telefonu, vb) -Çalışma konusunda verilen her türlü tavsiye ve öneriyi uygulama. Bu dönemde öğrenciler, uykularından dahi feragat ederek ders çalışırlar, hatta bazen bu durumu abartarak uyku saatlerini bile azaltırlar. “Unutmayın, çabuk koşan, çabuk yorulur. Çalışma planınızı; molalara, yemek saatlerinize ve uyku düzeninize dikkat edere yapmalısınız. “ Bu dönemi yaşayan öğrencilere, çalışma planı hazırlamak epey zordur. Çünkü öğrenciler, sınavı kazanmak için deli gibi çalışacaklarını söyleyerek yoğun bir çalışma planı isterler. Oysa çalışma saatinden daha çok, bu sürenin ne kadarını verimli değerlendirdiğiniz önemlidir.
İkinci Dönem
Öğrenci, herhangi bir zorlukla karşılaşmıştır. Ders çalışmaya bir türlü başlayamamıştır. Herhangi bir konuyu anlamama, deneme sınavlarında istediği sonucu elde edememe belli başlı zorluk türleridir. Bu dönemde öğrenci, sürekli etrafındaki-ona göre- mutlu ve özgür insanları gözlemler. Hayatta en zor durumda olanın, kendisi olduğunu düşünür. Kimse onu anlamamaktadır. Üstelik herkesin ondan beklentisi vardır. Aday’’Batsın bu dünya’’modundadır. Bu dönemde realist olup kendisini toplayarak zorlukları alt ederse diğer dönemleri yaşamadan üniversiteye girer. Duygusallıktan kurtulamaz ve bu durum uzun süre devem ederse, üçüncü döneme –hiç fark etmeden- geçiş yapar.
Bu Dönemde Gözlenen Davranışlar -Davranış ve düşüncelerde duygusallık -Karamsar bir ruh hali -Duyguları tarafından yönetildiği için canı istemeyince çalışmayı bırakma –Kendine olan güven duygusunda azalma -Algıda seçiciliğin mutlu(!) insanlara yönelmesi, sürekli kendisini olarla kıyaslama
Üçüncü Dönem
B u dönemde aday, yalnızlıktan kurtulmak için kendisi gibi hisseden adayların yanına yaklaşır. Beraberce sorunlarını masaya yatırırlar. Fakat sorunlar, konuşarak çözümlenemeyecek nitelikte olduğundan bir türlü masadan kalkamaz. Bu dönemde aday’’kış sinekleri’’gibidir. Hareketleri yavaş ve çaresizdir. Mutsuzdur. Üniversite sınavının ne kadar yanlış olduğunu ve sistemin değişmesi gerektiğini savunur. Sınavı kazanları değil, kazanamayanları ölçüt alır. Bu davranışı, adayın buhranlarını arttırır. Aday bu dönemde çalışan arkadaşlarını örnek alarak düzgün bir program uygularsa kendisini toplayabilir ve dördüncü döneme girmekten kendisini kurtarabilir.
Bu Dönemde Gözlenen Davranışlar -Ders çalışan öğrenciler yerine kendisi gibi düşünen öğrencilere yaklaşma -Sınavı kazanamayacağına dair bir felsefe geliştirme -Çalışmama, çalışanlardan hoşlanmama -Savunma mekanizmalarını sıklıkla kullanarak benliğini tehditlerden koruma
Bu Dönemde Yaşayan Adaylara Acil Çözüm Önerileri -Şimdiye kadar yapamadıklarınızı değil, bundan sonra yapabileceklerinizi düşünün.Önemli olan yapabileceklerinizin en iyisini yapmak, -Çalışmak için yeterli zekâ düzeyine sahipsiniz. -Sağlığınız, çalışmanızı engellemeyecek düzeyde. -Nasıl çalışacağınız, ne yapmanız gerektiğini biliyorsunuz. -Sınavda çıkan her konuyu okulda en az bir defa dinlediniz. -Birçoğunuz ders konusunda destek alıyor(dershane, özel ders, vb) Tüm bunları göz önünde bulundurduğunuzda aslında şartların çalışmak için hazır olduğunu, size düşenin ise yalnızca çalışmaya karar vermek olduğunu görürsünüz.
Dördüncü Dönem
Dördüncü dönem, sınavın yaklaştığı dönemdir. Aday, ne yapması gerektiğine karar vermiştir. Yılın başında olsaydık diye hayıflanmaktadır. Kaygı düzeyi zirvededir ve kaygı sonucunda ortaya çıkan panik hali, kalan süreyi de değerlendirmesine imkân vermez, Adaylar bu dönemi yaşamak, istemiyorlarsa, daha önceden önerilen çözüm yollarından birisini denemelidirler. Çünkü dördüncü döneme girdikten sonra eksikliklerini gidermesi zor olabilir.
Henüz dördüncü döneme çok var., elinizi çabuk tutmaya ne dersiniz?