Soru : Türklerin Faziletleri
“Türkler, vatanseverlikleri, cesaretleri ve savaşçılıklarıyla başta Araplar olmak üzere diğer Müslüman milletlerin gözünde hayranlık uyandırmışlardır. Abbasiler döneminde yaşamış ve Arap edebiyatının ünlü yazarlarından olan Câhiz (ö. 869) Türklerin bu özelliklerini Fezâilü’l-Etrâk (Türklerin Faziletleri) adlı eserinde şu cümlelerle ifade etmiştir: Türkler, yılmaz fakat yıldırır; korku denilen şeyi asla bilmezler. Toprağı için canını seve seve verir, kanını seve seve akıtır. (...) Böyle bir zamanda Türk’ün yanına yaklaşmak gayet tehlikelidir. Eğer Türk askeri, iki dağ arasında dar bir vadide veya bir köprü başında, bir kalabalık arasında sıkışacak olursa derhal atını mahmuzlar ve öte taraftan adeta bir yıldız gibi doğar. Sarp bir geçitten geçmek icap ederse yürümeyi bırakıp dağın doruğuna yükselmeye başlar. Bir dağ keçisinin çıkmaya cesaret edemeyeceği yerlere çıkar, oradan kendisini aşağıya sarkıtır. Eğer sen Türkün bu vaziyetini görsen, kendisini nasıl tehlikeye koyduğuna hayret eder ve şaşarsın. İşte Türk, daima böyle tetik ve çevik vücutlu bir insandır. (...) Türkler daima harp, halindedir. Bu harp sadece din ve toprak için olmayıp aynı zamanda hürriyet ve istiklal içindir. Türk, hürriyet ve iradesini kat’iyyen kimseye vermez. Vaad ve tehdit onun için kıymetsizdir. Ele geçecek olursa kimseden bir vaad ümidinde bulunmaz. İşte bu tarzda kendi yerlerinde ve yurtlarında hayat geçirirler. Fazla mal biriktirmeye haris olmayan kanaatkâr bir millettir. Yaradılıştan asker olan Türklerin öz topraklarına taarruz vuku bulsa, nasıl muharebe edecekleri cidden düşünülecek bir durumdur. (...) Türklerin medeni özelliklerinden biri de bir yerde oturmaktan kat’iyyen hoşlanmamalarıdır. Çünkü Türklerin bünyeleri hareket üzerine kurulmuş olup bir yerde ve sükûnetle oturmaktan asla başları hoş değildir. İnce fikir ve hararetli zeka sahibi oldukları için daima iş ve güçle meşgul olmak isterler. Ruhları da bedenleri gibi kuvvetlidir. Türkler hiçbir vakit hissiyatlarına mağlup olmamışlardır. Bütün hareketleri doğru ve şuurludur. Aklı kendilerine daima hedef ve rehber olarak görmüşlerdir. Doğruluğa, doğru hükme razı ve kail olup daima hak ve hakkâniyete maildirler. Hakkâniyeti gözetmek bir Türk için vicdan aşkıdır.” Câhiz, Türklerin Faziletleri ve Övgüleri, çev. Osman Fevzi Olcay, s. 19-24 (Kısaltılmıştır.)
Yukarıdaki metinde anlatılanlardan hareketle Türklerin özelliklerini hangi kelimelerle ifade edebilirsiniz?
Ödev cevabı kısaca : Türklerin özellikleri arasında vatanseverlik, cesaret, savaşçılık, kararlılık, hareketlilik, kanaatkârlık, hürriyet ve istiklale bağlılık, doğruluk, akılcılık, güçlü ruh ve beden, ince fikir ve vicdan aşkı gibi öne çıkan nitelikler bulunmaktadır.
Yukarıdaki metinde Türklerin özellikleri şu kelimelerle ifade edilebilir:
- Vatanseverlik
- Cesaret
- Savaşçılık
- Kararlılık
- Hareketlilik
- Atılımcılık
- Kanaatkârlık
- Hürriyet ve istiklale bağlılık
- Doğruluk
- Akılcılık
- Güçlü ruh ve beden
- İnce fikir
- Vicdan aşkı